ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΤΜΟΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΗΡΩΝΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΑ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΑΤΜΟΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΒΑΤ, 1700 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ. Ιουδαίος αστρονόμος Carl Sagan (Κάρολος Σαγκάν - Καγκάνοβιτς;), (1934 – 1996): «Αν οι Χριστιανοί δεν έκαιγαν την Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, οι Έλληνες θα είχαν πάει στον Άρη πριν χίλια χρόνια». ΙΣΩΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΚΑΝΑΝ ΜΙΑ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΥ ΜΕ ΑΘΗΝΑ ΤΟ 350 Μ.Χ.

 

253 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΤΜΟΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΒΑΤ, 1970 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΤΜΟΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΗΡΩΝΑ.

  

ΕΑΝ ΟΙ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ΗΡΩΝΟΣ ΕΙΧΑΝ ΕΝΩΣΕΙ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΛΙΜΝΗΣ ΜΕ ΤΟ ΤΡΑΙΝΟ ΤΟΥ ΗΡΩΝΑ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΗΜΕΡΑ ΘΑ ΗΤΑΝ ΤΕΛΕΙΩΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ

 

Ο χριστιανός ιστοριογράφος Ευσέβιος (275-339 μ.Χ.) επιτίθεται σε «αιρετικούς» και γράφει ότι «περιφρονώντας τα ιερά κείμενα του Θεού ασχολούνται με τη Γεωμετρία. Με ζήλο μελετούν τη Γεωμετρία του Ευκλείδη, θαυμάζουν τον Αριστοτέλη και τον Θεόφραστο. Μερικοί μάλιστα σχεδόν προσκυνούν τον Γαληνό».

Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΙΜΝΗ ΚΑΙ ΟΙ 1500 ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΓΥΡΩ ΤΗΣ

Ο ατμοστρόβιλος του Ήρωνος

Ο ΠOΣΕΙΔΩΝΙΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΑΜΕΙΑ, Ο ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ. Ο ΠΙΟ ΣΟΦΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ. ΜΠΟΡΕΙ ΤΟΝ ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΟ ΤΟΝ ΡΟΔΙΟ ΝΑ ΜΗΝ ΤΟΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ, ΑΛΛΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟΝ κ. ΑΒΡΑΑΜ, ΤΟΝ κ. ΙΣΑΑΚ ΚΑΙ ΠΡΟ ΠΑΝΤΩΝ ΤΟΝ κ. Α Υ Ν Α Ν !

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ΑΝ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΕ Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

ΑΤΜΟΚΙΝΗΤΑ ΠΛΟΙΑ ΠΙΘΑΝΟΝ ΠΕΡΙ ΤΟ 300 Μ.Χ.

ΜΗΧΑΝΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΥΣΕΩΣ ΠΙΘΑΝΟΝ ΠΕΡΙ ΤΟ  400  Μ.Χ.

ΠΡΩΤΗ ΠΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΣΕΛΗΝΗ ΠΙΘΑΝΟΝ ΤΟ 500 Μ.Χ.

ΠΡΩΤΗ ΠΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΑΡΗ ΠΙΘΑΝΟΝ ΤΟ 600 Μ.Χ.

ΔΙΑΣΤΡΙΚΗ ΠΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΕΓΓΥΤΑΤΟ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ ΠΙΘΑΝΟΝ ΤΟ 1000 Μ.Χ.

ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΓΑΛΑΞΙΑ ΠΙΘΑΝΟΝ ΤΟ 2000 Μ.Χ.

 

 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ  (Πρώτη γραμμή ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ - ΑΘΗΝΑ)

(Πιθανή κατασκευή από το 200 μέχρι το 300 μ.Χ.)

ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ  ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ

Ναύκρατις

Ανθηδώνα Γάζας

Ασκελών Φιλισταίας

Άζωτος Φιλισταίας

Καισάρεια Παλαιστίνης

Πτολεμαΐς Παλαιστίνης

Τύρος

Σιδών

Αντιόχεια 

ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ  ΑΝΤΙΟΧΕΙΑ   

(ΔΙΑΚΛΑΔΩΣΗ:  ΑΝΤΙΟΧΕΙΑ - ΣΕΛΕΥΚΕΙΑ ΕΠΙ ΤΟΝ ΤΙΓΡΗ - ΚΤΗΣΙΦΩΝ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΕΣΧΑΤΗ  -  ΒΑΚΤΡΙΑΝΗ - ΙΝΔΙΑΙ).

Άδανα

Ταρσός Κιλικίας

Σόλοι

Σελεύκεια Ισαυρίας

Αττάλεια των Ελλήνων

Αλικαρνασσός

Μίλητος

Έφεσος

Σμύρνη

Τροία

Άβυδος

Πάνορμος

Κύζικος

Προύσα

Χαλκηδών

Νικομήδεια

Βυζάντιον 

ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ  ΒΥΖΑΝΤΙΟΝ 

Ηράκλεια

Σινώπη

Αμισός

Κοτύωρα

Κερασούς

Τραπεζούς

Ριζούς

Διοσκουριάς

Πιτυούς

Φαναγορεία Ταυρικής

Ταναΐς

Ολβία

Τύρας

Ίστρος

Οδησσός

Απολλωνία

Βυζάντιον 

ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ  ΒΥΖΑΝΤΙΟΝ

Θεσσαλονίκη

Αθήνα

Τελικός σταθμός Σπάρτη

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΠΕΛΛΑ

Ηράκλεια Λυγκηστίδος

Λυχνίδα (Λυχνιδός)

Απολλωνία Ηπείρου

Επίδαμνος

Λισσός

Βουθόη

Επίδαυρος Δαλματίας

Ασπάλαθος (Σαλώνα, Επίδαυρος Αδριατικής, Τραγούριον, Μέλαινα Κόρκυρα,

Ίσσα)

Δωρική Αγκών

ΙΤΑΛΙΑ

ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΔΩΡΙΚΗ ΑΓΚΩΝ  (Ανκόνα)

 Ανκόνα (ή Αγκώνα· από την αρχαία πόλη Αγκώνα που έχτισαν οι Συρακούσιοι) (ιταλ. Ancona) είναι πόλη και λιμάνι της Ιταλίας στην Αδριατική, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας στην περιοχή Μάρκε. Έχει 101.909 κατοίκους και απέχει 380 μίλια από την Κέρκυρα. Σύμφωνα με τον Στράβωνα και τον Πλίνιο, χτίστηκε το 394 π.Χ. από τους Συρακούσιους. Το αρχικό της όνομα ήταν «Δωρική Αγκών». Στην Ελληνική αρχαιότητα ήταν ξακουστή για τα κρασιά της και την πορφύρα της. 

Στο χάρτη της Ιταλίας, η ευρύτερη περιοχή της Ανκόνας μοιάζει με ανθρώπινο αγκώνα, από όπου και πήρε ενδεχομένως την ονομασία της.

Η πόλη κτίστηκε από τους Συρακούσιους στους χρόνους του τυράννου Διονυσίου του πρεσβύτερου. Ήταν κυριότερο λιμάνι του Ιλλυρικού εμπορίου και είχε περίφημο ναό της Αφροδίτης. Κατά τα βυζαντινά χρόνια η πόλη διατήρησε τη σπουδαιότητά της και έγινε μια από τις σημαντικότερες πόλεις του Εξαρχάτου της Ιταλίας. Από τα μέσα του 15ου αιώνα συγκεντρώθηκαν στην Ανκόνα πολλοί Έλληνες από διάφορα μέρη της Ελλάδας (Ρόδο, Ήπειρο, Επτάνησα, Κύπρο κλπ). Κατά το 16ο αιώνα οργανώθηκε μια αξιόλογη ελληνική παροικία γύρω από την Αδελφότητα της Αγίας Άννας (Confraternita di Sant’Anna dei Greci).^[2] Η παροικία άρχισε να φθίνει κατά τα τέλη του 19ου αιώνα. Το λιμάνι της Αγκώνας τον 20ο αιώνα παρουσιάζει ιδιαίτερα αυξημένη εμπορική και τουριστική κίνηση. Συνδέεται πορθμειακά με ελληνικά λιμάνια, ιδιαίτερα της Πάτρας και της Κέρκυρας, καθώς τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί σημαντικά οι ακτοπλοϊκές γραμμές με προορισμό την Αγκώνα.

Ρώμη

Κύμη

Ποσειδωνία

Ελέα

Σύβαρις

Ρήγιον

Τάρας

Ζάγκλη - Μεσσήνη

Κατάνη

Συρακούσαι

Γέλας

Ακράγας

Σελινούς

Πάνορμος

Ιμέρα - Μεσσήνη

Ο Ηρόδοτος αναφέρει χαρακτηριστικά (Α 63): «Οἱ δὲ Φωκαεὶς οὓτοι, ναυτιλίηση μακρήσι πρῶτοι τῶν Ἑλλήνων ἐχρήσαντο, καὶ τὴν τε Ἀδρίην, καὶ τὴν Τυρσήνη καὶ τὴν Ἰβηρίαν καὶ τὸν Ταρτησσὸν οὓτοι εἰσὶ οἱ καταδέξαντες». (Οι Φωκείς πρώτοι από τους Έλληνες χρησιμοποίησαν την ναυτιλία για μακρινά ταξίδια και έφτασαν ως τις ακτές της Αδριατικής και της Τυρρηνικής θάλασσας και ως την Ιβηρική χερσόνησο).

Οι Έλληνες κάτοικοι της Μασσαλίας ίδρυσαν και άλλες αποικίες, μεταξύ των οποίων η Νίκαια (Νice), η Ολβία, η Αντίπολις, η Αθηνόπολη, το Ταυρέντιον, η Θηλίνη, η Ολβία (Κάννες), η Ροδανουσία, ο Κιθαριστής, που έλαβε το όνομά της από την αγάπη των Μασσαλών (όπως άλλωστε και όλων των Ελλήνων) για την μουσική, και άλλες πολλές,( τον Κιθαρίστα (Λα Σιοτά), το Ταυροέντον και το Ταυροέις (το Σαιν-Σιρ και το Μπρυσκ), την Ολβία (την Αλμανάρ), την Ηρακλήια Κακαβάρια (το Καβαλαίρ), την Αντίπολις (την Αντίμπ) και τη Νικήϊα (τη Νις).

Σε όσες αποικίες ίδρυσαν έδωσαν ονόματα ελληνικά, ώστε να τους θυμίζουν τον τόπο που γεννήθηκαν.

Έτσι, η Κρέουσα ονομάστηκε από τον βασιλιά της Θήβας, Κρέοντα, όνομα που σημαίνει βασιλιάς.

Η Νίκαια εξαιτίας της νίκης τους επί των Λυγίων.

Η Όλβια, οι σημερινές Κάννες, ονομάστηκε έτσι χάριν της μεγάλης ακμής που γνώριζε. (όλβιος = ευτυχισμένος).

Η Ηράκλεια από τον Ηρακλή φυσικά.

Το Ταυρέντιον, τέλος, σύμφωνα με τον Στράβωνα, ονομάστηκε έτσι λόγω της γεωλογικής μορφής του λιμανιού, η οποία μοιάζει με κεφάλι ταύρου.

ΓΑΛΛΙΑ

ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ  ΔΩΡΙΚΗ ΑΓΚΩΝ

Μόνοικος λιμήν (σημερινό Μονακό)

Νίκαια 

Αντίπολις

Όλβια, (οι  σημερινές Κάννες, ονομάστηκε έτσι χάριν της μεγάλης ακμής που γνώριζε, (όλβιος = ευτυχισμένος).

Μασσαλία

Πυρηναία

Αγάθη

Ρόδη

ΙΣΠΑΝΙΑ 

Ο Διόνυσος μετονόμασε την Εσπερία (παλιά ονομασία Ισπανίας) σε Ισπανία, προς τιμήν του στρατηγού Πάνα, ο οποίος τον είχε συνοδεύσει στην εκστρατεία του      (Ις-Πανίαν: Εις Πανία).

«Πᾶνα κατέλιπεν ἐπιμελητὴν τῶν τόπων, ὃς τὴν χώραν ἀπ´ αὐτοῦ Πανίαν μετωνόμασεν· ἣν οἱ μεταγενέστεροι παραγώγως Σπανίαν προσηγόρευσαν, καθὼς ἱστορεῖ Σωσθένης ἐν ιγʹ Ἰβηρικῶν» Πλούταρχος (Περί Ίσιδος και Οσίριδος).

Ο Στράβων στα βιβλία του Β’, Γ’, Δ’, Ε’ των Γεωγραφικών αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι πολλοί ομηρικοί ήρωες πέρασαν από εκείνα τα μέρη (Αινείας, Μενέλαος, κ.α.).

Καλλίπολη (Βαρκελώνη), Ζάκαθα (Sagundo, ιδρύθηκε από Ζακυνθινούς), Άκρα Λευκή (Alicante), Ταρτησσός (οι Ισπανοί ισχυρίζονται πως είναι η αρχαιότερη πόλη της Ευρώπης), Ρόδη (Rosas), Καρθαγένη (Cartagena), Άβδηρα (στην μνήμη του Άβδηρου, φίλου του Ηρακλή), Πίνητος, Κερεσός, Κάλπη, Ημεροσκόπειον ή Αρτεμίσον, Μαινάκη (Malaca), Εβυσος (Ibiza), και πολλές άλλες.

Χερσόνησος,  Το Πενίσκολα (ισπανικά: Peñíscola [ΔΦΑ: peˈɲiskola], βαλενθιανά: Peníscola [ΔΦΑ: peˈniskola]) είναι κοινότητα στην επαρχία του Καστεγιόν, Αυτονόμη Κοινότητα της Βαλένθια, Ισπανία. Βρίσκεται στην Κόστα ντελ Αθαάρ, στην Μεσόγειο, και είναι σημαντικός τουριστικός προορισμός.  Στη θέση του Πενίσκολα κατά την αρχαιότητα βρισκόταν η αρχαία ελληνική αποικία Χερσόνησος, στην φυλή των Εδετανών. Το όνομα Πενίσκολα είναι τοπική εκδοχή του λατινικού peninsula, το οποίο σημαίνει χερσόνησος. Είχε κτιστεί από την Μασσαλία και βρισκόταν μεταξύ της Ζάκανθας και της Δερτώσσας. Μετά τους Έλληνες κατελήφθη φαίνεται από τους Καρχηδονίους και στην συνέχεια από τους Ρωμαίους, που άλλαξαν την ονομασία της σε Peninsula.

Εμπορείον

Κύψελα, Η πόλη Κύψελα βρισκόταν λίγα χιλιόμετρα νοτίως του Εμπορείου στα Καταλωνικά παράλια. Ιδρύθηκε από Μασσαλιώτες αποίκους προφανώς κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. Η ύπαρξη της πόλεως επιβεβαιώνεται από τον Ρωμαίο Αβιένους. Ορισμένοι ερευνητές ασπάστηκαν την άποψη ότι τόσο τα Κύψελα, όσο και η Πυρήνη ήταν προγενέστερες ονομασίες της πόλεως Εμπορείον, πράγμα άτοπο, διότι η τελευταία πόλη όταν πρωτοϊδρύθηκε από τους Φωκαείς ονομαζόταν Παλαιόπολις. Ωστόσο ανασκαφές στην Ullastret της καταλωνικής επαρχίας Gerona, ανέδειξαν πλούσια ελληνικά ευρήματα, πράγμα που οδήγησε στην ταύτιση της πόλης με την αρχαία Κύψελα.

Καλλίπολις  Η πόλη ιδρύθηκε -σύμφωνα με την παράδοση- από τον Ηρακλή περίπου 400 χρόνια πριν την ίδρυση της Ρώμης. Αργότερα κατά τον 6ο αιώνα π.Χ., Φωκαείς ναυτικοί ίδρυσαν την Καλλίπολη κοντά στις όχθες του ποταμού Λοβραγάτ. Κατά τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ. αναδείχθηκε σε μεγάλο εμπορικό κέντρο και σύντομα έγινε στόχος των Καρχηδονίων, οι οποίοι την κατέλαβαν το έτος 236 με αρχηγό τον Αμίλκα Βάρκα και την μετονόμασαν σε Βάρκινο (σημερινή Βαρκελώνη).

Ζάκανθα,  Ζάκανθα ο Σαγούντο (ισπανικά: Sagunto) είναι πόλη της Ισπανίας, στα βορειοανατολικά της Βαλένθια.Ιδρύθηκε κατά τον 7ο αιώνα π.Χ., με το όνομα Ζάκανθα, ως αποικία των Ζαβερδιανων και απείχε 7 στάδια (1,3 χλμ.) από τη θάλασσα. Λεγόταν αλλιώς και Ζαβερδαια. . Αμέσως μετά την νέα Ζαβέρδα της, η Ζάκανθα κατέστη μεγάλη εμπορική πόλη. Κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. η πόλη ήταν γνωστή ως Άρση. Ο ιστορικός Πολύβιος (Γ΄ 16,6) αναφέρει την πολιορκία της Ζακάνθης από τον 26χρονο Αννίβα (218 π.Χ.), στην οποία αν και οι Ζακυνθινοί ζήτησαν την ρωμαϊκή βοήθεια (η οποία δεν έφθασε ποτέ), αντιστάθηκαν αλλά δεν απέτρεψαν την άλωση και την καταστροφή της. Αργότερα η πόλη ανοικοδομήθηκε από τους Ρωμαίους κατακτητές που εκλατίνισαν την ονομασία της σε Saguntum.

Ελίκη Το Έλτσε είναι πόλη στην Ισπανία.Ιδρύθηκε από Ίωνες αποίκους του 600 π.Χ. πλησίον της Λευκής Άκρας (Αλικάντε). Οι μακρινοί Έλληνες άποικοι ονόμασαν την πόλη σε ανάμνηση της γενέτειράς τους της αχαϊκής Ελίκης δίπλα στο Αίγιο. Με την πάροδο του χρόνου στον ελληνικό πληθυσμό της πόλης εντάχθηκαν και οι εντόπιοι Ίβηρες. Φαίνεται ότι λόγω της εμπορικής της τοποθεσίας περιήλθε σε ακμή. Κατά την διάρκεια του Β΄ Καρχηδονιακού πολέμου ο στρατηγός Αννίβας κατέστρεψε την πόλη. Όταν οι Ρωμαίοι κυριάρχησαν στην Ισπανία την ξανάκτισαν με την ονομασία Iulia Ilice Augusta.

Τάρρακο, Κίσσα.Τάρρακο (Tarraco) ήταν το αρχαίο όνομα της σημερινής πόλης Ταρραγόνα, στην Καταλονία, Ισπανία. Κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ήταν μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Ιβηρικής Χερσόνησου και πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας της Εντεύθεν Ιβηρίας (Hispania Citerior) που στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Ταρρακωνική Ιβηρία (Hispania Tarraconensis). Το πλήρες όνομα της πόλης κατά τη διάρκεια των ρωμαϊκών χρόνων ήταν Colonia Iulia Urbs Triumphalis Tarraco. Το 2000, το αρχαιολογικό συγκρότημα του Τάρρακο ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.Η περιοχή κατοικούνταν στα προρωμαϊκά χρόνια από Ίβηρες που είχαν εμπορικές επαφές με τους αρχαίους Έλληνες και τους Φοίνικες που εγκαταστάθηκαν στην ακτή. Οι ιβηρικές αποικίες βρίσκονταν κυρίως στην κοιλάδα του Έβρου. Στοιχεία για την ύπαρξη των ιβηρικών αποικιών στο δήμο της Ταρραγόνα χρονολογούνται από τον 5ο αιώνα π.Χ.  Αναφορές στη λογοτεχνία για την παρουσία Ιβήρων στο Τάρρακο είναι διφορούμενα. Ο Λίβιος αναφέρει ένα oppidum parvum (μικρή αποικία), που αποκαλείται Κισσίς και ο Πολύβιος μιλάει για μία πόλη που αποκαλείται Κίσσα. Το Τάρρακο αναφέρεται για πρώτη φορά λίγο μετά την άφιξη του Γναίου Κορνήλιου Σκιπίωνα Κάλβου στο Εμπόριο το 218 π.Χ., κατά τη διάρκεια του Β΄ Καρχηδονιακού Πολέμου. Ο Λίβιος γράφει ότι οι Ρωμαίοι κατέλαβαν ένα στρατόπεδο με καρχηδονιακές προμήθειες του Αννίβα κοντά στο Κίσις και κατέλαβαν την πόλη. Λίγο νωρίτερα, οι Ρωμαίοι δέχθηκαν επίθεση όχι μακριά από το Τάρρακο (haud procul Tarracone). Όμως, παραμένει ασαφές αν η Κίσσις και το Τάρρακο ήταν η ίδια πόλη. Ένα νόμισμα που βρέθηκε στο Εμπόριο φέρει την επιγραφή Tarakon-salir. Το νόμισμα χρονολογείται από το 250 π.Χ., σίγουρα πριν την άφιξη των Ρωμαίων. Το όνομα Κέσσις (Kesse) εμφανίζεται σε νομίσματα ιβηρικής προέλευσης τα οποία χρονολογούνται τον 1ο και 2ο αιώνα π.Χ., τα οποία ήταν σημειωμένα σύμφωνα με τα ρωμαϊκά σταθμά ζυγίσματος. Η Κέσσις μπορεί να ταυτίζεται με τη Κίσσιδα, τον τόπο καταγωγής των Κισσισιανών που αναφέρει ο Πλίνιος.

Λεβεδοντία,  Η Λεβεδοντία ήταν αρχαία ελληνική αποικία στην Ταρρακωνησία.

Κτίστηκε από Ίωνες αποίκους, προερχομένους πιθανότατα από την ιστορική Λέβεδο της παραλιακής Ιωνίας (η ελληνιστική Πτολεμαΐς). Οι Ίβηρες Εδετανοί στην περιοχή που κτίστηκε η πόλη εναρμονίστηκαν με το εκεί ελληνικό στοιχείο. Από την προρρωμαϊκή και ρωμαϊκή εποχή σώζονται αμφορείς και ακροκέραμα από ψημένο πηλό με γυναικεία μορφή. Ως ελληνική αποικία, ανέπτυξε πλούσιο το εμπόριο.

Στην θέση της αρχαίας ελληνικής πόλης βρίσκεται η σημερινή ισπανική πόλη Λ' Αμπόλλα, κοντά στην Ταρραγόνα.

Ημεροσκοπείον  "μεταξὺ μὲν οὖν τοῦ Σούκρωνος καὶ τῆς Καρχηδόνος τρία πολίχνια Μασσαλιωτῶν ἔστιν οὐ πολὺ ἄπωθεν τοῦ ποταμοῦ· τούτων δ᾽ ἐστὶ γνωριμώτατον τὸ Ἡμεροσκοπεῖον ἔχον ἐπὶ τῆι ἄκραι τῆς Ἐφεσίας Ἀρτέμιδος ἱερὸν σφόδρα τιμώμενον͵ ὧι ἐχρήσατο Σερτώριος ὁρμητηρίωι κατὰ θάλατταν· ἐρυμνὸν γάρ ἐστι καὶ ληιστρικόν͵ κάτοπτον δὲ ἐκ πολλοῦ τοῖς προσπλέουσι͵ καλεῖται δὲ [καὶ] Διάνιον͵ οἷον Ἀρτεμίσιον͵ ἔχον σιδηρεῖα εὐφυῆ πλησίον καὶ νησίδια Πλανησίαν καὶ Πλουμβαρίαν καὶ λιμνοθάλατταν ὑπερκειμένην͵ ἔχουσαν ἐν κύκλωι σταδίους τετρακοσίους".  Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο Γ', Κεφάλαιο 4, 4.6[7][8]

Μαινάκη,  Η Μαινάκη (ταυτίζεται με τη Μάλαγα) αναφέρεται ως αρχαία ιωνική αποικία στη Βαιτική, στη σημερινή νότιο Ισπανία, η δυτικότερη πόλη που ίδρυσαν οι Φωκαείς της Μικράς Ασίας.Η Μαινάκη θεωρείται πως είχε κτιστεί περί τον 6ο π.Χ. αιώνα ως διαμετακομιστικό κέντρο, για τη διαυκόλυνση του εμπορίου με την Ταρτησσό (αρχαία πόλη στις εκβολές του Γουαδαλκιβίρ). Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι Φωκαείς είχαν κεδρίσει την εμπιστοσύνη του μακροβιώτατου βασιλιά των Ταρτησσίων Αργανθώνιου και με τα χρήματα που έλαβαν από αυτόν μπόρεσαν και τείχισαν καλά την πόλη τους στην Ιωνία, πριν την πολιορκήσει ο Άρπαγος, ο Μήδος στρατηγός του βασιλιά των Περσών Κύρου.Οι ανταγωνιστές Καρχηδόνιοι κατέστρεψαν τη Μαινάκη τον 5ο π.Χ. αιώνα. Ο γεωγράφος του 2ου-1ου π.Χ. αιώνα Ψευδο-Σκύμνος, ανέφερε -αντλώντας πιθανόν πληροφορίες από τον αρχαιότερο γεωγράφο Εύφορο (4ος αι. π.Χ.)- ότι η Μαινάκη είχε ιδρυθεί από κατοίκους της Μασσαλίας και ότι ήταν η δυτικότερη ελληνική αποικία πριν τις Ηράκλειες στήλες. Ο γεωγράφος Στράβων ανέφερε ότι στις μέρες του σώζονταν μόνο ορισμένα ίχνη της Μαινάκης.

Κάλπη, Η ονομασία "Κάλπη" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "Καρπητανοί".  Η Καρτηία ήταν μια Ελληνική πόλη στην κορυφή του κόλπου του Γιβραλτάρ στην Ισπανία.Βρισκόταν στο βορειότερο σημείο του κόλπου, δίπλα στην πόλη του San Roque, περίπου στα μισά του δρόμου μεταξύ των σύγχρονων πόλεων Algeciras και Γιβραλτάρ, με θέα τη θάλασσα σε υπερυψωμένο έδαφος στη συμβολή δύο ποταμών, που σήμερα ονομάζονται Guadarranque και Cachon.

Οδύσσεια Τουρδητανίας, Η Οδύσσεια είναι αινιγματική αρχαία ελληνική πόλη η οποία αναφέρεται από αρχαίους συγγραφείς, η θέση της οποίας δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια. Θεωρείται ότι βρίσκεται στην περιοχή της Ανδαλουσίας, στη σημερινή Ισπανία. Η ύπαρξη της πόλεως αναφέρεται από τον Ποσειδώνιο και τον Αρτεμίδωρο τον Εφέσιο. Η μαρτυρία του τελευταίου αναφέρεται στο έργο του Στράβωνα. Σύμφωνα με αυτούς, η Οδύσσεια βρισκόταν στην αρχαία Τουρδητανία (σημερινή Ανδαλουσία), στα ορεινά της φοινικικής αποικίας Άβδηρα (σημ. Adra). Ο Αρτεμίδωρος εξηγεί την ύπαρξή της ετυμολογικά, ανατρέχοντας στις περιπλανήσεις του Οδυσσέα. Κατά τον Ασκληπιάδη τον Μυρλεανό, στην πόλη υπήρχε ναός της Αθηνάς με αφιερώματα από ναυτικούς.  Κατά μερικούς ερευνητές, τοποθετείται στη σημερινή κωμόπολη Ugíjar, στην επαρχία της Γρανάδας, κοντά στην Αλμερία. Μία δεύτερη άποψη την τοποθετεί κοντά στη σημερινή Λόχα (Loja), στην περιοχή της Γρανάδας, ενώ κατά άλλη άποψη βρισκόταν κοντά στη Σεβίλλη.

Λευκή Άκρα,  Η Λευκή Άκρα ιδρύθηκε το 325/4 π.Χ. από Έλληνες αποίκους στην νοτιοανατολική Ιβηρία, εκεί που βρίσκεται σήμερα το Αλικάντε. Πρέπει να κτίστηκε από την Μασσαλία, που την περίοδο εκείνη είχε προσλάβει στον στρατό της ορεσίβιους Κρήτες και σφενδονήτες Ροδίους για να εποπτεύουν τις κινήσεις των Καρχηδονίων στα νότια. Η πόλη ήταν γνωστή και ως Λευκή ακρόπολις, ονομασία που οφείλει σε κάποιο φυσικό της χαρακτηριστικό. Η ελληνική αποικία βρισκόταν στην φυλή των Κωντεστανών.  Κατά το 236 π.Χ., ο Καρχηδόνιος στρατηγός Αμίλκας Βάρκας εξεστράτευσε στην Ιβηρική χερσόνησο εναντίον των Ρωμαίων και επανίδρυσε την Λευκή Άκρα ως φοινικικό εμπορείο. Μετά το 201 π.Χ. ο Ρωμαίος ύπατος Πόπλιος Κορνήλιος Σκιπίων κυρίευσε την πόλη, μετονομάζοντάς την σε Lucentum (δηλαδή φωτεινή πόλη, από το ελληνικό Λυκανδός).  Κατά την ρωμαιοκρατία η Λευκή Άκρα πλουτίστηκε με θέατρο, λουτρά, αποχέτευση κ.ο.κ. Έφθασε στο αποκορύφωμά της κατά τον 1ο π.Χ.-1ο αι. μ.Χ., αλλά στους μεταγενέστερους αιώνες (2ο με 3ο αιώνα) έπεσε σε παρακμή. Αιτία υπήρξε ο ανταγωνισμός με την γειτονική και επίσης ελληνική Ελίκη (σημ. Έλτσε (Elche)) που υπερείχε σε ποιότητα ύδατος και σε επικοινωνία δια ξηράς. Αυτό οδήγησε σε ερήμωση της πόλης. Από την ρωμαϊκή κατοχή περιήλθε στους Βησιγότθους (5ος αιώνας) και στην περίοδο 554 -620 μ.Χ. στην βυζαντινή κυριαρχία.

Ηράκλειες Στήλες

Ταρτησσός.  Η Ταρτησσός ήταν αρχαία παράλια πόλη - λιμένας στη νότια Ιβηρική χερσόνησο στη Κόστα ντε λα Λουθ της Ανδαλουσίας και συγκεκριμένα στη περιοχή της Σεβίλης παρά τις εκβολές του ποταμού Γουαδαλκιβίρ.  Περί της πόλεως αυτής ιδιαίτερη μνεία κάνουν ο Ηρόδοτος όπου την τοποθετεί μετά στις Ηράκλειες στήλες (σημερινό Γιβραλτάρ), επίσης ο Έφορος ο οποίος και την περιγράφει με θαυμασμό πλούσια και ευημερούσα πολιτεία από την εκμετάλλευση σπουδαίων μεταλλείων της γύρω περιοχής με εξαγωγή κασσίτερου, χαλκού και χρυσού, ενώ ο Παυσανίας που έζησε τον 2ο αιώνα μ.Χ. αναφέρεται σ΄ αυτήν ως πλέον μη υπάρχουσα μετά από καταστροφή που υπέστη από υπερχείλιση του ομώνυμου ποταμού ή ποταμού Βεάτη (όπως λεγόταν τότε ο Γουαδαλκιβίρ) της οποίας τη θέση πήρε η παρακείμενη πόλη Καρπία.  Από τα αναφερόμενα του Ηροδότου η Ταρτησσός υπήρξε σπουδαίο βασίλειο που πρέπει να άκμασε περισσότερο περί το 800-500 π.Χ. Βασιλεύς της Ταρτησσού αναφέρεται ο Αργανθώνιος που φέρεται να βασίλεψε 80 έτη, από το 625 π.Χ. μέχρι το 545 π.Χ., όπου και πέθανε σε ηλικία 120 ετών. Έγινε περισσότερο γνωστή στους Έλληνες από τους Σαμίους που φθάνοντας με τα πλοία τους στη πόλη αυτή φόρτωναν πρωτοφανή σε πλούτο φορτία με τα οποία και επέστρεφαν αναπτύσσοντας μεγάλο εμπόριο. Από το γεγονός αυτό κρίνεται αφενός μεν ότι ο λιμένας της Ταρτησσού ήταν μεγάλο εμπορικό κέντρο της αρχαιότητας, αφετέρου και ότι οι κάτοικοί της οι Ταρτησσίοι ανέπτυξαν σπουδαίο πολιτισμό και τέχνες, ιδιαίτερα μεταλλευτικές.  Οι δε αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν την πόλη αυτή ως το πέρας του κόσμου για την οποία πιθανώς εκ του φόβου του απέραντου ωκεανού είχαν αναπτύξει διάφορες μυθικές δοξασίες περί της εκεί κατοικίας γιγάντων, γοργονών και άλλων θαλασσίων τεράτων, όπως η λεγόμενη Ταρτησσία μύραινα, αποδίδοντας έτσι τα μεγάλα μεγέθη φυσικών φαινομένων, όπως των ωκεάνιων κυματισμών, της έντασης των θαλασσίων ανέμων, το άγριο ξέσπασμα της θάλασσας στη ξηρά κ.λπ.  Κατά τις αρχαιολογικές έρευνες στη περιοχή που είχαν αρχίσει προπολεμικά και συνεχίστηκαν εντονότερα αργότερα, αποκαλύφθηκαν σπουδαία τεχνουργήματα της πόλης αυτής όπου και επιβεβαιώνουν με τις διάφορες παραστάσεις τους τις αρχαίες ελληνικές εκείνες δοξασίες.

ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ  ΗΡΑΚΛΕΙΕΣ ΣΤΗΛΕΣ  (Grottos of Hercules)

(Τίγγις)

 

ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΥ

Κυρήνη Λιβύης

Κυρηναϊκή ή Πεντάπολις καλείται η βορειοανατολική παράκτια περιοχή της Λιβύης, που αρχικά περιελάμβανε πέντε & κατόπιν έξι Ελληνικές αποικίες: Ευεσπερίδες (μετέπειτα Βερενίκη, σύγχρονη Βεγγάζη) – Ταύχειρα (μετέπειτα Αρσινόη, σημερινή Τόκρα) – Βάρκη (Al Marj) – Πτολεμαΐδα – Απολλωνία (σύγχρονη Susah) και την πρωτεύουσα Κυρήνη από την οποία προήλθε και η ονομασία της περιοχής. Σε γενικές γραμμές, η Κυρηναϊκή μπορεί να θεωρηθεί ως πολυεπίπεδη, αφού αρχικά υπάρχει η στενή παράκτια πεδιάδα που συνορεύει με απότομους λόφους και βράχια οι οποίοι ορίζουν το δεύτερο επίπεδο, ενώ ως τρίτο επίπεδο θεωρείται η περιοχή όπου χτίστηκαν οι Ελληνικές πόλεις της Κυρήνης και της Βάρκης. Οι άλλες τρεις αποικίες, οι Ευεσπερίδες (σύγχρονη Βεγγάζη) η Ταύχειρα και η Απολλωνία, είναι λιμένες στην παράκτια πεδιάδα όπως και η έκτη πόλη Πτολεμαΐς που ιδρύθηκε κατά την Ελληνιστική εποχή.

Πτολεμαΐς  - Απολλωνία

Βάρκη

Ταύχειρα - Αρσινόη

Ευεσπερίδες - Βερενίκη

Μεγάλη Λέπτις

Τριπολίτις

ΤΕΛΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ:  ΗΡΑΚΛΕΙΕΣ ΣΤΗΛΕΣ  

Τίγγις,  (σημερινή Ταγγέρη),  Σύμφωνα με τη βερβερική μυθολογία, την πόλη έχτισε ο Έλληνας Σύφαξ, εγγονός του Ηρακλή, γιος της Τίγγης και του Ανταίου. ΄Ηδη από τον 5ο αιώνα π.Χ. αναφέρεται ως Τίγγις («Περίπλου» του Άνωνα).

Ο Ανταίος ήταν μυθικός γίγαντας, γιος του θεού Ποσειδώνα και της Γης [1 ][2] και βασιλιάς της Λιβύης. Αποτελεί κομμάτι και της ελληνικής μυθολογίας και της βερβερικής μυθικής παράδοσης. Γίγαντας στο ανάστημα, είχε τεράστια δύναμη που την αποχτούσε, όταν τα πόδια του άγγιζαν το χώμα της μητέρας του Γης.

Σύμφωνα με την παράδοση ο Ανταίος προκαλούσε όποιον περνούσε από τη χώρα του να παλέψουν και πάντα νικούσε, όντας αήττητος από την επαφή του με τη Γη. Τη δύναμη αυτή του Ανταίου αντιμετώπισε ο Ηρακλής και τον νίκησε σηκώνοντάς τον από το έδαφος. Ο Ηρακλής βρέθηκε στην περιοχή στο δρόμο του για τον 11ο άθλο του, την εύρεση του Κήπου των Εσπερίδων.

Η πάλη Ανταίου και Ηρακλή αποτέλεσε έμπνευση για πολλούς καλλιτέχνες κατά την αρχαιότητα και την Αναγέννηση.

Ο μύθος δηλώνει αφενός τη δύναμη του ριζωμένου στην πατρίδα ανθρώπου και αφετέρου την πάλη του γηγενούς στοιχείου του ευρύτερου ελληνικού χώρου.

Μια τοποθεσία για την ύπαρξη του Ανταίου θα μπορούσε να είναι στην ευρύτερη περιοχή του Μαγκρέμπ. Όταν ο Ρωμαίος διοικητής Κουίντος Σερτώριος πέρασε από την Ισπανία στη Βόρεια Αφρική, κάτοικοι της περιοχής Τίγγη (σημερινή Ταγγέρη), δυτικά της Λιβύης, του μετέφεραν ότι είχαν βρεθεί σε έναν τύμβο τα γιγάντια λείψανα του Ανταίου. Σκάβοντάς τον, οι άνδρες του ανακάλυψαν έναν γιγαντιαίο σκελετό. [3]

Στο 4ο Βιβλίο του έπους Φαρσάλια [4], ο Λουκανός αναφέρει πως ένας άγνωστος Λίβυος διηγήθηκε στο Ρωμαίο Κούριο την ιστορία της νίκης του Ηρακλή εναντίον του Ανταίου. Ο Πλούταρχος, στον οποίο παραπάνω εντοπίζεται η αναφορά για την εύρεση των λειψάνων του Ανταίου, επίσης αναφέρει παρακάτω στο ίδιο απόσπασμα έναν τοπικό μύθο, κατά τον οποίο ο Ηρακλής έσμιξε με τη γυναίκα του Ανταίου, Τίγγη, μετά το θάνατό του και έκαναν έναν γιο, τον Σόφακα, ο οποίος έδωσε στην πόλη το όνομα της μητέρας του. Ο Σόφακας γέννησε τον Διόδωρο, που έγινε άρχοντας του τόπου και πρόγονος των Μαυριτανών.  Επίσης, σύμφωνα με άλλες πηγές ο Ηρακλής είχε έναν γιο, τον Παλαίμονα, από την Ιφινόη, κόρη του Ανταίου. [5]

Σχολιαστές του Πίνδαρου εντοπίζουν στον 9ο Πυθιόνικο διήγηση, κατά την οποία ο Ανταίος είναι βασιλιάς της πόλης Ίρασσα στη Λιβύη και έχει μια κόρη με το όνομα Αλκηίς ή Βάρκη. Ο Ανταίος είχε υποσχεθεί την κόρη του στο νικητή ενός αγώνα δρόμου. Ο Αλεξίδαμος βγήκε νικητής και την παντρεύτηκε [6].

Παραπομπές:

[1] [...]μαθὼν δὲ Λιβύην διεξῄει. ταύτης ἐβασίλευε παῖς Ποσειδῶνος Ἀνταῖος [...]καὶ Γῆς τινες ἔφασαν τοῦτον εἶναι παῖδα. Απολλόδωρος, Βιβλίο 2, κεφ. 5 παρ. 11

[2] Υγίνος, Fabulae 31.

[3] [...]ἐνταῦθα τὸν Ἀνταῖον οἱ Λίβυες ἱστοροῦσι κεῖσθαι, καὶ τὸν τάφον αὐτοῦ Σερτώριος διέσκαψε, τοῖς βαρβάροις ἀπιστῶν διὰ μέγεθος. ἐντυχὼν δὲ τῷ σώματι, πηχῶν ἑξήκοντα μῆκος ὥς φασι, κατεπλάγη, καὶ σφάγιον ἐντεμὼν συνέχωσε τὸ μνῆμα καὶ τὴν περὶ αὐτοῦ τιμήν τε καὶ φήμην συνηύξησε. Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Σερτώριος, κεφ. 9.3-9.4

[4] Λουκανός, Φαρσάλια, Βιβλίο 4

[5] Ιωάννης Τζέτζης; Ισάακιος Τζέτζης (1811). «662». Στο: Joseph Juste Scaliger. Σχόλια εις Λυκόφρονα. Β'. Sumtibus F.C.G. Vogelii. σελ. 724. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2012.

[6] Πίνδαρος, Πυθιόνικοι, "Τελεσικράτει Κυρηναίω οπλιτοδρόμων"

 

 

 

 Ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς, Έλληνας μηχανικός, γεωμέτρης και εφευρέτης που έγινε διάσημος για την εφεύρεση του, την αιολόσφαιρα ή ατμοστρόβιλο την πρώτη ατμομηχανή στην ιστορία, μηχανικός, διευθυντής της πασίγνωστης Ανώτατης Τεχνικής Σχολής της Αλεξάνδρειας, το πρώτο Πολυτεχνείο που είχε ιδρυθεί στο Μουσείο για μηχανικούς, έζησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου περίπου από το 10 έως το 70 μ.Χ.

Βιογραφία

Ελάχιστα βιογραφικά του στοιχεία γνωρίζουμε για τον Ήρωνα, είναι όμως γνωστές οι εργασίες του στη γεωδαισία, μηχανική, υδραυλική, γεωμετρία και οπτική. Από τα έργα αυτά άλλα διασώθηκαν στο πρωτότυπο και άλλα μας είναι γνωστά από λατινικές και αραβικές μεταφράσεις. Το όνομα του Άραβα που διέσωσε στα αραβικά τη "Μηχανική" του Ήρωνα ήταν Κουόστα Ιμπν Λουκά, δηλαδή Κώστας γιος του Λουκά. Η ακρίβεια της παρουσιάσεως και η πρωτοτυπία των μαθηματικών του αποδείξεων ήταν χαρακτηριστικές. Αυτός είναι που εισάγει πρώτα τον Αλγεβρικό συμβολισμό στα μαθηματικά.

Ο Ήρων έκανε γνωστή την ωστική και κινητήρια δύναμη του ατμού καθώς και τις ιδιότητές του κατά τη συμπίεση και τη διαστολή και θα είναι ο μόνος πρόδρομος της ατμομηχανής στα επόμενα 2000 χρόνια. Ο ατμοστρόβιλος του Ήρωνος είναι η πρώτη ατμομηχανή στην ιστορία. Είχε κατασκευάσει ένα ολόκληρο αυτοκινούμενο όχημα που έμπαινε επάνω στη σκηνή, η αυλαία της οποίας ανοιγόκλεινε αυτόματα με εφαρμογή δικών του επινοήσεων.

Γνωστός επίσης είναι ο ομώνυμος "τύπος του Ήρωνος", που δίνει το εμβαδό τριγώνου αν γνωρίζουμε τις πλευρές του α,β,γ.

Τα έργα του Ήρωνος γνώριζαν αλλεπάλληλες εκδόσεις σε όλο τον κόσμο μέχρι το 1578 όταν δημοσιεύθηκε η τελευταία Ιταλική έκδοση.

 

Αν και απλές ατμομηχανές είχαν κατασκευαστεί ήδη από την αρχαιότητα, με γνωστότερο παράδειγμα την ατμάμαξα αιολόσφαιρα, ή ατμοστρόβιλος - η πρώτη ατμομηχανή στην ιστορία-του Ήρωνα (Έλληνα μηχανικού και γεωμέτρη), ωστόσο ποτέ δεν βρήκαν πρακτική εφαρμογή, καθώς οι τότε κοινωνίες χρησιμοποιούσαν κυρίως την απλή μυϊκή δύναμη. Η ατμομηχανή που κατασκεύασε ο Τόμας Σέιβερι το 1698 για την άντληση νερού είναι η πρώτη μηχανή του είδους που κατασκευάστηκε για πρακτικές εφαρμογές. Επόμενος σημαντικός σταθμός ήταν η μηχανή του Τόμας Νιούκομεν, το 1712, την οποία βελτίωσε ο Τζέιμς Βατ. Έκτοτε οι ατμομηχανές συνέχισαν να βελτιώνονται και να εξελίσσονται συνεχώς, παίζοντας το βασικό ρόλο στην πραγματοποίηση της Βιομηχανικής επανάστασης και επομένως τη μετάβαση από τον χειρωνακτικό τρόπο εργασίας και παραγωγής στον μηχανοποιημένο. Επίσης, έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας και της ναυτιλίας, με την εμφάνιση του ατμόπλοιου, που δεν εξαρτιόταν από τον άνεμο για την κίνησή του, όπως τα ιστιοφόρα, και την καθιέρωση του σιδηροδρόμου ως κύριου τρόπου χερσαίων μεταφορών στις ανεπτυγμένες χώρες. Τον εικοστό αιώνα, οι ατμομηχανές εκτοπίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τους κινητήρες ντίζελ, τους ηλεκτροκινητήρες και άλλα είδη κινητήρων εσωτερικής καύσης, μια και αυτοί ήταν οι τρόποι παραγωγής ενέργειας που έκαναν την εμφάνισή τους στο προσκήνιο εκείνη την εποχή (19ος αιώνας).

Ιστορία

Πρώτα πειράματα

Η πρώτη καταγεγραμμένη στοιχειώδης ατμοκίνητη "μηχανή" ήταν το Aeolipile που περιγράφει ο Ήρωας της Αλεξάνδρειας, μαθηματικός και μηχανικός στη Ρωμαϊκή Αίγυπτο τον 1ο αιώνα μ.Χ. Στους επόμενους αιώνες, οι λίγοι ατμοκίνητοι "κινητήρες" που ήταν γνωστοί ήταν, όπως και το Aeolipile, ουσιαστικά πειραματικές συσκευές που χρησιμοποιούν οι εφευρέτες για να επιδείξουν τις ιδιότητες του ατμού. Μια υποτυπώδης συσκευή ατμοστρόβιλων περιγράφηκε από τον Taqi al-Din στην Οθωμανική Αίγυπτο το 1551 και από τον Giovanni Branca στην Ιταλία το 1629. Ο Jerónimo de Ayanz y Beaumont έλαβε διπλώματα ευρεσιτεχνίας το 1606 για 50 εφευρέσεις με ατμό, συμπεριλαμβανομένης μιας αντλίας νερού για την αποστράγγιση πλημμυρισμένων ορυχείων . Ο Denis Papin, ένας πρόσφυγας του Huguenot, έκανε κάποια ωφέλιμη δουλειά στο χωνευτή ατμού το 1679 και χρησιμοποίησε πρώτα ένα έμβολο για να αυξήσει τα βάρη το 1690.

Αντλίες κινητήρων

Η πρώτη εμπορική ατμοκίνητη συσκευή ήταν μια αντλία νερού, που αναπτύχθηκε το 1698 από τον Thomas Savery. Χρησιμοποίησε ατμό συμπύκνωσης για να δημιουργήσει ένα κενό το οποίο σήκωσε νερό από κάτω και έπειτα χρησιμοποίησε πίεση ατμού για να το ανεβάσει ψηλότερα. Οι μικρές μηχανές ήταν αποτελεσματικές, αν και τα μεγαλύτερα μοντέλα ήταν προβληματικά. Είχαν ένα περιορισμένο ύψος ανύψωσης και ήταν επιρρεπείς σε εκρήξεις λέβητα. Ο μηχανισμός Savery χρησιμοποιήθηκε σε ορυχεία, αντλιοστάσια και τροφοδότες νερού σε τροχούς νερού που τροφοδότησαν κλωστοϋφαντουργικά μηχανήματα. Ο κινητήρας του Savery ήταν χαμηλού κόστους. Η Bento de Moura Πορτογαλία εισήγαγε μια βελτίωση της κατασκευής του Savery "για να την καταστήσει ικανή να εργαστεί", όπως περιγράφεται από τον John Smeaton στις Φιλοσοφικές Συναλλαγές που δημοσιεύθηκε το 1751. Συνέχισε να παράγεται μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα. Ένας κινητήρας ήταν ακόμα γνωστός ότι λειτουργεί το 1820.

Jacob Leupold Ατμομηχανή 1720

Ο πρώτος εμπορικά επιτυχημένος κινητήρας που μπορούσε να μεταδώσει τη συνεχή ισχύ σε μια μηχανή ήταν ο ατμοσφαιρικός κινητήρας που εφευρέθηκε από τον Thomas Newcomen γύρω στο 1712. Βελτιώθηκε στην αντλία ατμού του Savery, χρησιμοποιώντας ένα έμβολο όπως πρότεινε ο Papin. Ο κινητήρας του Newcomen ήταν σχετικά ανεπαρκής και χρησιμοποιείται κυρίως για την άντληση νερού. Δούλεψε δημιουργώντας ένα μερικό κενό με συμπύκνωση ατμού κάτω από ένα έμβολο μέσα σε έναν κύλινδρο. Χρησιμοποιήθηκε για την αποστράγγιση των ορυχείων σε βάθη που μέχρι τώρα ήταν αδύνατο και για την παροχή επαναχρησιμοποιούμενου νερού για την οδήγηση τροχαλιών σε εργοστάσια που βρίσκονται μακριά από ένα κατάλληλο "κεφάλι". Το νερό που πέρασε πάνω από τον τροχό αντλήθηκε σε μια δεξαμενή αποθήκευσης πάνω από τον τροχό. Το 1780 ο James Pickard κατοχύρωσε τη χρήση ενός σφονδύλου και ενός στροφαλοφόρου άξονα για την παροχή περιστροφικής κίνησης από έναν βελτιωμένο κινητήρα Newcommen .

Το 1720 ο Jacob Leupold περιγράφει μια δίκυκλη ατμομηχανή υψηλής πίεσης. Η εφεύρεση δημοσιεύθηκε στο σημαντικό έργο του "Theatri Machinarum Hydraulicarum". Ο κινητήρας χρησιμοποίησε δύο βαριά έμβολα για να παρέχει κίνηση σε αντλία νερού. Κάθε έμβολο ανυψώθηκε από την πίεση του ατμού και επέστρεψε στην αρχική του θέση με βαρύτητα. Τα δύο έμβολα μοιράστηκαν μια κοινή περιστροφική βαλβίδα τεσσάρων κατευθύνσεων συνδεδεμένη απευθείας με ένα λέβητα ατμού.

Μηχανή άντλησης Watt

Το επόμενο σημαντικό βήμα συνέβη όταν ο James Watt ανέπτυξε (1763-1775) μια βελτιωμένη έκδοση του κινητήρα της Newcomen, με έναν ξεχωριστό συμπυκνωτή. Οι πρώτοι κινητήρες των Boulton και Watt χρησιμοποίησαν το μισό άνθρακα όσο και η βελτιωμένη έκδοση του Newcomen για τον John Smeaton . Οι πρώτες μηχανές του Newcomen και του Watt ήταν "ατμοσφαιρικές". Τροφοδοτήθηκαν από την πίεση του αέρα, ωθώντας ένα έμβολο στο μερικό κενό που δημιουργείται από την συμπύκνωση ατμού, αντί της πίεσης του διογκούμενου ατμού. Οι κύλινδροι κινητήρων έπρεπε να είναι μεγάλοι επειδή η μόνη δυνάμενη να χρησιμοποιηθεί δύναμη επί αυτών ήταν η ατμοσφαιρική πίεση.

Ο Watt ανέπτυξε περαιτέρω τον κινητήρα του, τροποποιώντας τον έτσι ώστε να παρέχει μια περιστροφική κίνηση κατάλληλη για την οδήγηση μηχανημάτων. Αυτό επέτρεψε στα εργοστάσια να εγκατασταθούν μακριά από τα ποτάμια και επιτάχυναν το ρυθμό της Βιομηχανικής Επανάστασης.

 

 

ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ

Υ.Γ. 

Ορισμένοι αναγνώστες ζήτησαν να μάθουν περισσότερα για ορισμένες αρχαιοελληνικές πόλεις - σιδηροδρομικούς σταθμούς  της  Δαλματίας.

 

ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΡΟΑΤΙΑ - ΔΑΛΜΑΤΙΑ.

Οι σημαντικότερες ιστορικές πόλεις της ήταν:

Τραγούριον

Ασπάλαθος (Split)

Επίδαυρος

Σαλώνα

Δάορσον

Ναρώνα

Ασκρήβιον (Kotor)

Οι αρχαίοι Έλληνες, γνωρίζοντας τόσο καλά να επιλέγουν τους ιδανικούς τόπους για τις νέες εγκαταστάσεις τους, είχαν δημιουργήσει πολλές αποικίες στην σημερινή Κροατία, με πολλές περιοχές της χώρας να διατηρούν ως και σήμερα τα αρχαιοελληνικά τους ονόματα. 

Είναι γνωστό π.χ. ότι η νήσος Hvar, της Περιφέρειας Dalmatia-Split, δεν είναι παρά η αρχαία Φάρος, που ιδρύθηκε από αποίκους από το νησί της Πάρου το 385/4 π.Χ., μετά από χρησμό, που τους έδωσε η Πυθία του Μαντείου των Δελφών. 

Η νήσος Vis είναι η αρχαιοελληνική Ίσσα, ενώ το Τρόγκιρ, σε απόσταση αναπνοής από το Σπλιτ, δεν είναι άλλο από το αρχαίο Τραγούριον. 

Λίγο νοτιότερα, στην Περιφέρεια Dalmatia-Dubrovnik, η νήσος Korcula -η γενέτειρα του Μάρκο Πόλο- είναι η αρχαία Μέλαινα Κόρκυρα, που αποικήθηκε από Κερκυραίους τον 6ο π.Χ. αι. και οφείλει την ονομασία της αφενός στην μητρόπολή της, την Κέρκυρα, αφετέρου δε στα πυκνά πευκοδάση της. 

Στους αρχαίους Έλληνες οφείλει το όνομά της και η νήσος Mljet, η γλυκειά Μελίτα, της οποίας το μοναδικό ξενοδοχείο έχει το όνομα «Odisej» (Οδυσσέας). Όμως και το ίδιο το Ντουμπρόβνικ έχει ελληνικές ρίζες, καθώς η ιστορική ονομασία της πόλης, η Ραγούσα, προέρχεται από παραφθορά της αρχαίας ελληνικής λέξης Λάας (λίθος), δεδομένου ότι η πόλη αναπτύχτηκε αρχικά στην βραχονησίδα Λάους (Λάους-Λαούσα-Ραούσα-Ραγούσα). 

Τα νησιά της κεντρικής Δαλματίας.

Ολόκληρη η κεντρική Δαλματία ανήκει στην επαρχία του Split και περιλαμβάνει τα νησιά Vis, Pekleni, Hvar, Brac και Solta.

ΤΑ ΕΚΛΕΚΤΑ ΚΡΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΑΛΜΑΤΙΑΣ ΠΛΑΣΑΡΟΝΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΑΝ ΚΑΤ' ΕΥΘΕΙΑΝ  ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΡΑΣΙΑ.

Όπως και σε άλλες περιοχές της Δαλματίας, η αμπελουργία και η παραγωγή κρασιού εισήχθησαν στην περιοχή από τους αρχαίους Έλληνες και κυρίως από την Ελληνική πόλη  Επίδαυρος τηε Δαλματίας. (Το αν το πρώτο αμπέλι φυτεύτηκε ακριβώς στην κεντρική Δαλματία παραμένει μυστήριο. Ωστόσο, οι αρχαιοελληνικοί οικισμοί στα νησιά Βις και Μπρατς απέκτησαν τη φήμη τους σε πολύ πρώιμο στάδιο, γεγονός που δίνει το δικαίωμα στα δύο αυτά νησιά να είναι το λίκνο της κροατικής αμπελουργίας). Η αμπελουργία και η παραγωγή κρασιού εισήχθησαν στην περιοχή από τους αρχαίους Έλληνες. Τα πιο εξέχοντα κέντρα εκείνη την εποχή ήταν οι ελληνικοί οικισμοί Cavtat (Επίδαυρος) και Κορόλα (Κόρκυρα). Αυτή η μακρά παράδοση αμπελουργίας στην περιοχή διατηρείται στις περιοχές σχεδόν αδιάκοπα μέχρι σήμερα στο κρασί Κορόλα en Peljesac. 

Τον 4ο αιώνα π.Χ. ο ελληνικός αποικισμός εξαπλώθηκε σε πολλά νησιά της Αδριατικής και κατά μήκος της ακτής. 

Το Μπρατς (κροατικά: Brač, λατινικά: Bretia, Brattia) κατά τους αρχαίους Έλληνες Ελαφούσα, είναι νησί της Κροατίας στην Αδριατική Θάλασσα.

Οι αρχαίοι Έλληνες επισκέφθηκαν το νησί Brač και διαπραγματεύτηκαν με τους Ιλλυριούς κατοίκους του και εγκαταστάθηκαν εκεί. Μάλιστα το ελληνικό όνομα του νησιού ήταν η Ελαφούσα, που προφανώς προήλθε από την ύπαρξη ελαφιών. Το Brač βρισκόταν στο σταυροδρόμι πολλών εμπορικών διαδρομών από τη Salona (σήμερα Solin) προς την Issa (σήμερα Vis) και τον ποταμό Po. Ελληνικά αντικείμενα βρέθηκαν στον κόλπο του Vičja, κοντά στο Ložišća και πολλά από τα αντικείμενα, που ανήκουν σε αυτόν τον ακόμη ανεξερεύνητο χώρο, εκτίθενται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Σπλιτ.

Vis. Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΌΛΗ ΙΣΣΑ ΤΩΝ ΣΥΡΑΚΟΥΣΙΩΝ.

Η ονομασία του προέρχεται από τους αρχαίους χρόνους, όταν το 390 π.Χ. ο Διονύσιος από τις Συρακούσες ίδρυσε την πρώτη ελληνική αποικία, που την ονόμασε «Ίσσα». 

Ήταν από τις σημαντικότερες και ισχυρότερες ελληνικές αποικίες και επιλέχθηκε το συγκεκριμένο νησί, στην εποχή που άκμαζε η Μεγάλη Ελλάδα, για να ελέγχεται ολόκληρη η Αδριατική και να εδραιωθεί και εκεί η ελληνική κυριαρχία. 

Με τον καιρό έγινε τόσο μεγάλη δύναμη, που αποτέλεσε το κέντρο από το οποίο οι Έλληνες ίδρυσαν και άλλες αποικίες στα γύρω νησιά. Η αρχαία πόλη Ίσσα, της οποίας σώζονται αρκετά ερείπια, χτίστηκε στη βορειοδυτική πλευρά του μεγάλου όρμου Viska Luka.

Η επιλογή δεν ήταν τυχαία, αφού η πλευρά αυτή είναι η πιο ασφαλής στους καιρούς και προστατεύεται από μια στενή λωρίδα γης που εισέρχεται στη θάλασσα. Ακόμα και σήμερα τα τουριστικά σκάφη που ανεβοκατεβαίνουν στην Αδριατική προτιμούν για αγκυροβολία αρόδου το σημείο μπροστά από την περιοχή όπου υπήρχε η αρχαία ελληνική πόλη. Το νησί, που βρίσκεται πιο ανοιχτά από όλα τα άλλα στην Αδριατική, ήταν μέχρι το 1989 στρατιωτική περιοχή και απαγορευόταν η προσέγγισή του από οποιονδήποτε.

Σε μικρή απόσταση από τον όρμο Stoncica βρίσκεται ο μεγάλος όρμος που φιλοξενεί το σημερινό χωριό Vis. .

Στην βορειοδυτική πλευρά του νησιού βρισκόταν η αρχαία ελληνική αποικία. Εκεί είναι το μέρος που επέλεξαν οι πρόγονοι μας για να ελέγχουν τη θαλάσσια περιοχή της Αδριατικής και εκεί βρίσκεται ό,τι έχει απομείνει από την αρχαία ελληνική αποικία. Σήμερα κάτω από τους φοίνικες που στολίζουν τον παραλιακό δρόμο βρίσκεται το αρχαιολογικό μουσείο, όπου φιλοξενείται πλήθος από αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά αγγεία και κοσμήματα, ενώ πολύ εντυπωσιακό είναι το μπρούτζινο κεφάλι που εικάζεται ότι ανήκει στη θεά Αφροδίτη ή στη θεά Άρτεμη.

Η Βις, στην ιλλυρική ακτή, ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. ως αρχαία ελληνική πόλη Ίσσα , αποικία των Συρακουσών της Σικελίας (η οποία με τη σειρά της ήταν αποικία της Κορίνθου ). Ο Διονύσιος ο Πρεσβύτερος, ο σύγχρονος τύραννος των Συρακουσών, ίδρυσε την αποικία Issa για να ελέγχει τη ναυτιλία στην Αδριατική Θάλασσα . Η Αρχαία Ίσσα αναπτύχθηκε ως το αστικό και οικονομικό κέντρο των ακτών της Δαλματίας και χρησίμευε επίσης ως στρατιωτική βάση. Η πόλη ίδρυσε πολλές αποικίες, όπως η Ασπάλαθος , το σύγχρονο Σπλιτ (τώρα η μεγαλύτερη πόλη της Δαλματίας ), Επίδαυρος (Stobreč), και Tragurion (Trogir). Η Ίσσα λειτούργησε ως ανεξάρτητη πόλη μέχρι τον 1ο αιώνα π.Χ., όταν κατακτήθηκε από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία . Μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση, η Ίσσα έχασε τη σημασία της μέχρι τον ύστερο Μεσαίωνα , όταν αναφέρεται σε πολλές ιστορικές πηγές.

Hvar, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΗ  ΦΑΡΟΣ, ΑΠΟΙΚΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥ.

Είναι ένα από τα μεγαλύτερα νησιά της Αδριατικής.

Στο μικρό μουσείο του κάστρου υπάρχουν ευρήματα που βρέθηκαν στη θαλάσσια περιοχή γύρω από το Hvar, με πλήθος αρχαίων ελληνικών αμφορέων που χρονολογούνται από τον 3ο αιώνα π.Χ. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως το όνομα του νησιού προέρχεται από την ελληνική λέξη «Φάρος», την αποικία που ίδρυσαν τον 4ο αιώνα π.Χ. Έλληνες από το Αιγαίο -όπως λένε οι Κροάτες- και συγκεκριμένα από το νησί Πάρος.

Η πόλη Φάρος, η οποία ιδρύθηκε στο σημερινό Stari Grad που βρίσκεται στον βορειοδυτικό μεγάλο όρμο του νησιού, είναι η παλαιότερη πόλη της Κροατίας και αποτελούσε για πολλούς αιώνες τη μεγαλύτερη οικονομική και πολιτιστική δύναμη της ευρύτερης περιοχής. «Την πολύ σπουδαία πολιτιστική κληρονομιά που έφεραν οι Έλληνες στα μέρη μας, πρέπει να την προστατεύουμε και να τη διαφυλάξουμε για τις μελλοντικές γενιές» τονίζουν διακεκριμένοι Κροάτες αρχαιολόγοι.

Korcula, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΜΕΛΑΙΝΑ ΚΟΡΚΥΡΑ, ΑΠΟΙΚΙΑ ΤΩΝ ΚΕΡΚΥΡΑΙΩΝ. 

Νήσος Korcula -η γενέτειρα του Μάρκο Πόλο- είναι η αρχαία Μέλαινα Κόρκυρα, που αποικήθηκε από Κερκυραίους τον 6ο π.Χ. αι. και οφείλει την ονομασία της αφενός στην μητρόπολή της, την Κέρκυρα, αφετέρου δε στα πυκνά πευκοδάση της. 

Mljet, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΙΚΙΑ ΜΕΛΙΤΑ.

Νήσος Mljet, η γλυκειά Μελίτα, της οποίας το μοναδικό ξενοδοχείο έχει το όνομα «Odisej» (Οδυσσέας). 

Ντουμπρόβνικ, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΡΑΓΟΥΣΑ.

Split, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΑΣΠΑΛΑΘΟΣ.

Σαλώνα, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΔΑΛΜΑΤΙΑΣ.

Μετά την κατάκτησή της Ελληνικής πόλης από τους Ρωμαίους, η Σαλώνα έγινε πρωτεύουσα της επαρχιάς της Δαλματίας.

Τρογκίρ, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΤΡΑΓΟΥΡΙΟΝΚΡ

Τρογκίρ, στις Δαλματικές Ακτές της Κροατίας είναι το σημερινό όνομα της αρχαιοελληνικής πόλης Τραγούριον, 27 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης Σπλιτ (όπου σώζονται τα εντυπωσιακά ερείπια του παλατιού του Ρωμαίου αυτοκράτορα Διοκλητιανού που έμεινε στην ιστορία. Τον 3ο αιώνα π.Χ. κάτοικοι των Συρακουσών (σπουδαίας αρχαιοελληνικής πόλης στη Σικελία) ίδρυσαν αποικία στο νησί Ίσσα. Στη συνέχεια οι άποικοι αυτοί ίδρυσαν το Τραγούριον. Η πόλη αναπτύχθηκε σε μεγάλο λιμάνι μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Ύστερα ακολούθησε μια πολυτάραχη πορεία. Η πόλη έχει συνεχή ιστορία 2.300 ετών. Όλοι οι σημερινοί κάτοικοι του Τρογκίρ, γνωρίζουν τα πάντα γύρω από την αρχαία Ελληνική καταγωγή τους, λατρεύουν καθε τι ελληνικό και σαν έμβλημά τους έχουν ένα γλυπτό του αρχαίου Έλληνα γλύπτη Λύσιππου, τον  "Καιρό",(οι κάτοικοι της πόλης τον προφέρουν Κα-ι-ρό, σύμφωνα με την Ερασμιακή προφορά).

Στο μουσείο του τοπικού μοναστηριού φυλάσσεται το πρωτότυπο έργο του Λύσιππου, που βρέθηκε το 1928 στο Τρογκίρ, μέσα σε ένα εγκαταλειμμένο σπίτι και λατρεύεται πια σαν σύγχρονη θεότητα, αποτελώντας το έμβλημα του Τρογκίρ.

Ο Λύσιππος (άκμασε περίπου 370 – 300 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας γλύπτης από τη Σικυώνα, που φιλοτεχνούσε αποκλειστικά μπρούτζινα γλυπτά. Θεωρείται ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της σχολής της Σικυώνας, του μεγαλύτερου καλλιτεχνικού κέντρου μετά την Αθήνα, και κατά τις αρχαίες πηγές τοποθετείται στο ίδιο επίπεδο με τον Πραξιτέλη και τον Φειδία. Ήταν ένας από τους επίσημους καλλιτέχνες της Αυλής του Αλέξανδρου και παραγωγικότατος. Διατηρούσε πολυμελές εργαστήριο, στο οποίο ο Πλίνιος αναφέρει ότι είχε κατασκευάσει 1500 έργα, και 600 από αυτά ήταν έργα του ιδίου.

Ένα από τα πιο γνωστά έργα του ανήκει ο Αποξυόμενος, που συνδέεται με σωζόμενο ρωμαϊκό μαρμάρινο αντίγραφο στο μουσείο Pio-Clementino του Βατικανού.

Ένα άγαλμα του αθλητή του παγκρατίου Αγία, που ανακαλύφθηκε στους Δελφούς, θεωρείται επίσης αντίγραφο σύγχρονου έργου του Λύσιππου, φιλοτεχνημένο στον Φάρσαλο. 

Ένα χάλκινο άγαλμα, γνωστό με τον τίτλο Καιρός (ή Ευκαιρία), αποδίδεται στον Λύσιππο και φιλοτεχνήθηκε για τον ίδιο, κοσμώντας την οικία του στη Σικυώνα. Έργο μοναδικής θεματικής, έχει ερμηνευθεί ποικιλοτρόπως και συνήθως εκλαμβάνεται ως αλληγορία. Αναπαριστούσε έναν φτερωτό νέο άνδρα να στέκεται στις μύτες των ποδιών πάνω σε σφαίρα, κρατώντας ένα ξυράφι στο δεξί χέρι και ένα ζυγό στο αριστερό, με μακριά μαλλιά στο πλάι αλλά φαλακρό στο πίσω μέρος του κεφαλιού (βλ. και ανάγλυφο αντίγραφο στο Μουσείο Αρχαίας Τέχνης του Τορίνου). Σε αυτό αναφέρεται επίγραμμα του Ποσείδιππου που μαρτυρά το διδακτικό χαρακτήρα του έργου

Αλλά τι ήταν ο Καιρός; Τι παρίστανε το γλυπτό του Λυσίππου;

Στην ελληνική μυθολογία ο Καιρός ήταν θεότητα που προσωποποιούσε την ευνοϊκή χρονική στιγμή, την ευκαιρία. Προς τιμήν του Καιρού ο Ίων ο Χίος συνέθεσε ποίημα, όπου τον αποκαλεί «νεότερο γιο του Δία». Κατά μία άποψη ο ύμνος αυτός σχετίζεται με την έναρξη της λατρείας του Καιρού στην Ολυμπία. Η αντίστοιχη ρωμαϊκή θεότητα ήταν ο Occasio ή Tempus.

Το πρωτότυπο χάλκινο, αλληγορικό άγαλμα του Λύσιππου ήταν τοποθετημένο στα «πρόθυρα» της Ελληνιστικής Σικυώνας (κατά άλλους έξω από το σπίτι του γλύπτη, στην Αγορά). Ο Καιρός παριστάνονταν σαν ένας γυμνός έφηβος με λυγισμένα γόνατα, με φτερά στην πλάτη και στις κνήμες, που τρέχει βαστώντας στο αριστερό χέρι ζυγαριά στηριγμένη στην κόψη ενός ξυραφιού, υποδηλώνοντας πόσο εύκολο είναι να διαταραχτεί η ισορροπία των πραγμάτων. Τα μακριά μαλλιά του πέφτουν πλάγια και μπροστά, αφήνοντας πίσω γυμνό το κρανίο, ώστε, αν δεν αδράξει κάποιος τον Καιρό (δηλαδή την ευκαιρία) από τα μαλλιά τη στιγμή που περνάει φτερωτός δίπλα του, τον χάνει οριστικά. 

Να τι γράφει (σε μετάφραση) ο Σικυώνιος Ποσείδιππος σε ένα επίγραμμά του:

- Ποιος κι από πού είναι ο δημιουργός σου;

- Σικυώνιος.

- Το όνομά του ποιο;

- Λύσιππος.

- Κι εσύ ποιος είσαι;

- Είμαι ο Καιρός, που δαμάζει τα πάντα.

- Γιατί πατάς στην άκρη των δακτύλων σου;

- Πάντα τρέχω.

- Γιατί έχεις φτερά στις φτέρνες σου;

- Πετάω με τον άνεμο.

- Γιατί κρατάς ξυράφι στο δεξί σου χέρι;

- Δείχνω στους ανθρώπους πώς είμαι πιο κοφτερός από την κόψη του.

- Γιατί έχεις τσουλούφι στην όψη;

- Για να με αρπάξει εκείνος που θα με συναντήσει, μα το Δία.

- Γιατί είσαι πίσω φαλακρός;

- Γιατί αν δεν με πιάσεις από εμπρός, είναι αδύνατον, όσο κι αν τρέξεις, να με πιάσεις από πίσω.

- Για πιο σκοπό σε έπλασε ο τεχνίτης;

- Για εσάς, ξένε, και με έβαλε στα πρόθυρα, για να διδάσκεστε.

Τσάβτατ, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΔΑΛΜΑΤΙΑΣ

(Επίδαυρος (Δαλματίας), αρχαία ελληνική αποικία στη Δαλματία - η σύγχρονη Cavtat.

Επίδαυρος (Αδριατικής), αρχαία ελληνική αποικία στην ανατολική Αδριατική - σύγχρονη Stobreč)

Η Επίδαυρος (λατινικά: Epidaurum‎) ήταν αρχαία ελληνική αποικία στην Δαλματία, η οποία ιδρύθηκε κάπου στο 6ο αιώνα π.Χ.. Το 228 π.Χ. η πόλη μετονομάστηκε σε Επιδαύρουμ (Epidaurum) από τους Ρωμαίους. Διοικητικά η πόλη υπαγόταν στην επαρχία Ιλλυρίας, η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε επαρχία Δαλματίας.Στην θέση της αρχαίας Επιδαύρου βρίσκεται η σύγχρονη πόλη Τσάβτατ στην νότια Κροατία, 15 χιλιόμετρα νότια του Ντουμπρόβνικ.

Κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πόλεμου ανάμεσα στις δυνάμεις του Ιουλίου Καίσαρα και του Ποημπίου η πόλη πολιορκήθηκε από τα στρατεύματα του Μ. Οκταβίου, ωστόσο η άφιξη του υπάτου Πούμπλιου Βατινίου έσωσε την πόλη.

Τον 7ο αιώνα, η πόλη καταστράφηκε από Άβαρους και Σλάβους εισβολείς. Οι πρόσφυγες της Επιδαύρου κατέφυγαν στο κοντινό νησί Λαύσα ή Λαύς (= πέτρα). Μέσω ρωτακισμού, από το Λαύσα προήλθε το όνομα Ραγκούσα. Το Ραγκούσα είναι το ιστορικό όνομα του Ντουμπρόβνικ.

Στα ερείπια της πόλης έχουν βρεθεί πολλές επιγραφές και ερείπια διάφορων κτιρίων της πόλης. Μεταξύ άλλων συγκαταλέγονται το μνημείον του P. Κορνέλιου Δολαμπέλλα, ενός υπάτου της εποχής του Οκταβιανού Αυγούστου και διοικητής της επαρχίας Ιλλυρίας. Επίσης έχουν βρεθεί τα ερείπια ενός υδραγωγείου.

Κατά τον Μεσαίωνα, στην θέση της Επιδαύρου ιδρύθηκε το Τσάβτατ (Ραγκούσα-Βέκια), πόλη η οποία υπάρχει μέχρι σήμερα.

Ζ.Π.