ΤΟ ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ ΚΑΙ ΟΙ ΣΗΜΑΙΕΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ

 

Η ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΗ ΣΗΜΑΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. ΓΙΑΤΙ ΣΧΕΔΙΑΣΤΗΚΕ ΝΑ ΕΧΕΙ ΔΩΔΕΚΑ ΑΣΤΕΡΙΑ;

 

ΟΙ ΤΟΥΑΡΕΓΚ ΤΗΣ ΣΑΧΑΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ; Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ ΤΩΝ ΤΟΥΑΡΕΓΚ ΜΕ ΤΟ ΔΙΠΛΟ Ε ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ

 

ΕΛΛΑΣ 1453 π.Χ. O ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ ΑΕΤΟΣ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ

 

Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑΪΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΣΥΝΤΡΙΒΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ. Η μετάβαση της κοινωνίας των Ελληνομεσογειακών λαών από τον Ελληνικό ανθρωποκεντρικό πολιτισμό στον ιουδαϊκό θεοκεντρικό «πολιτισμό». Η κατάκτηση από τους ιουδαίους της νέας Χαναάν, όλης της λεκάνης της Μεσογείου.

Οι  σημαίες του Βυζαντινού  Στρατού  λεγόταν  Φλάμμουλα.

Το  όνομα  έχει  λατινική προέλευση  και  προέρχεται από  το  φλάμμουλο (flammulum), που ετυμολογείται από τη λέξη flamma (=φλόγα). Έτσι  η  ονομασία  της  Βυζαντινής  Σημαίας  πρέπει  να συσχετισθεί  με το κόκκινο χρώμα της και  κυρίως  με το σχήμα της,  σαν  φλόγα.  Άρα  η  ονομασία  flammulum, φλάμμουλο, φλάμπουρο, είναι  η  πολεμική σημαία που απολήγει σε μυτερή γλώσσα.  Η  φωνητική  τροπή  του  μ  εν  μέσω  φωνηέντων  εις  μπ  ήταν  συχνή  στην  Ελληνική  γλώσσα  στους  Βυζαντινούς  χρόνους  (φλάμπουρον  αντί  φλάμμουρον,  λατινικώς  flammulum). 

   

Στις  επίσημες  στρατιωτικές  τελετές  πίσω από κάθε  ζευγάρι  Φλάμμουλο παρατάσσονταν  ένα  αυτοκρατορικό  τάγμα  στρατιωτών.  Τα  αυτοκρατορικά  τάγματα  ήταν  έξι  (Σχολαί, Βίγλας, Εξκουβιτόρων, Νούμερων,  Ικανάτοι,  Αθάνατοι)  και  τα  αντίστοιχα  Φλάμμουλα ήταν  έξι  ζευγάρια.  Η  δύναμη  κάθε  τάγματος  αυξομειώνονταν  από  500  άνδρες  μέχρι  4.000.  Όλα  τα  τάγματα  ονομάζονταν  μαζί  «Βασιλική  Σύνταξις».

Μπροστά  από  την  Βασιλική  Σύνταξη  τοποθετούνταν  η  προσωπική  σημαία  του  Αυτοκράτορα  που  λεγόταν  Διβέλλιον.   Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα Φλάμμουλα ήταν μονή, προηγείτο των υπολοίπων και την έφερε ο σκουτέριος μαζί με το βασιλικό σκουτάριο (ασπίδα). Το Διβέλλιον αποτελούσε προσωπικό Φλάμμουλο του αυτοκράτορα και ετυμολογείται ως "διπλή σημαία"         (δύο+vellum – βέλλουμ, βήλλον) που προέκυπτε  από  την   διπλή - σαν χελιδονοουρά- απόληξή του. Η  σημαία  στις  τέσσερεις  άκρες  έφερε  τα  4  Β  ή  πυρέκβολα  και  στην μέση τον  χρυσό  ισοσκελή  ελληνικό  σταυρό.  Τα  4  Β  σήμαιναν:  Βασιλεύς  Βασιλέων  Βασιλεύων  Βασιλευόντων.

  Ένα  Αυτοκρατορικό  Φλάμπουρο  με χρυσό ισοσκελή ελληνικό σταυρό και τα 4 Β (πυρέκβολα ή βήτα / Βασιλεύς Βασιλέων Βασιλεύων Βασιλευόντων

         

                  ΤΟ  ΔΙΒΕΛΛΙΟΝ, 
ΤΟ  ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ  ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ, 
ΔΗΛΑΔΗ  ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ  Η  ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ  ΣΗΜΑΙΑ  ΤΗΣ  ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ  ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

ΤΟ  ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ  ΤΩΝ  ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ

Ο  Φλάμπουρας είναι η σημαία, το λάβαρο της χαράς (γάμου) και  έγινε  ένα  κατ' εξοχήν σύμβολο των Σαρακατσαναίων.

Έχουμε  διαδοχική  μετεξέλιξη από το   Βυζαντινό Aυτοκρατορικό  Φλάμμουλο  (Διβέλλιον)   στον  Σαρακατσάνικο  Φλάμπουρα και  από  κει  στο Λάβαρο της Επανάστασης του 1821 και στη σημερινή Ελληνική σημαία.
  Για χρόνια το Διβέλλιον  (το πορφυρό αυτοκρατορικό φλάμμουλο ) αποτελούσε  την κύρια απεικόνιση  που έφερε  ο φλάμπουρας των Σαρακατσάνων της ανατολικής Θράκης  (οι  επονομαζόμενοι Πολίτες Σαρακατσάνοι), μετέπειτα δε και των Σαρακατσάνων της Βουλγαρίας.

  Το  Διβέλλιον,  η επίσημη σημαία της Ελληνικής  Αυτοκρατορίας.  Με βάση την ετυμολογία του και τον κλασικό σταυρό με τα 4 πυρέκβολα, σύμβολο του Βασιλέως και κατ'επέκταση της Αυτοκρατορίας,

Ο  ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΙΚΟΣ  ΓΑΜΟΣ  ΚΑΙ  ΤΟ  ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ

Ο  γάμος  στους  Σαρακατσάνους  λειτουργούσε  πάντοτε  σαν  η θεμιτή και  κεκαλυμμένη πολιτιστική αντίσταση  στον  ξένο  κατακτητή,  σύμφωνα  με  την  Σαρακατσαναίϊκη  έκφραση:   «στον τόρκο και τον βόργαρο κι σόποιον  ο διάλος τον πατέρατ»).
    ΄Οσο αλήθεια είναι ότι τη νύφη την έπαιρναν με προξενιό,  άλλη τόση και μεγαλύτερη είναι αλήθεια ότι τη νύφη την έκλεβαν, καβάλα  στο γαμήλιο άλογο, στο δρόμο προς το γαμπρό του Προξενιού, απαράλλαχτα όπως στη μυθολογία με την αρπαγή της Περσεφόνης.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ – ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Το Φλάμπουρο είναι  η  σημαία του γάμου. 

Ο  Σαρακατσαναίϊκος  Φλάμπουρας αποτελείται από το κοντάρι και τη σημαία  (πανί).

 Το κοντάρι είναι από ξύλο, συνήθως  κρανιάς, συμβολικά για να είναι γεροί ο γαμπρός και η νύφη και οι απόγονοί τους.   Στον σταυρό καρφώνονται τα τρία μήλα η ρόδια που συμβόλιζαν τον έρωτα και τη γονιμότητα, από τα ομηρικά ακόμα χρόνια. Η έννοια των νεαρών προβάτων ομηρικά αποδίδεται και ως «μήλα», (ο  Όμηρος στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ, Δ-279, Ι-183 και 237, Λ-4, αναφέρει ως μήλα τα πρόβατα), η παραφθορά του οποίου οδήγησε στην σαρακατσάνικη λέξη «μηλιώρια» και «μηλιώρα» για την πρωτόγενη  "πρατίνα" -  μηλιώρα  είναι  η  προβατίνα  η  οποία έχει ενηλικιωθεί καί γεννάει για πρώτη φορά.  Αξίζει να αναφερθεί ότι από την αρχαιότητα το μήλο και το ρόδι συμβόλιζαν τον έρωτα και τη γονιμότητα. Έτσι  τα  τρία  μήλα ή  ρόδια  του  Φλάμπουρα  απεικονίζοντας  την  νομαδοκτηνοτροφική ζωή των Σαρακατσαναίων,  συμβολίζουν  και  την προτροπή για γονιμότητα. Η τεκνοποίηση φέρνει παιδιά - χαρά, γι' αυτό και ο σαρακατσάνικος γάμος αποκαλείται χαρά.

   Για το πανί ή σημαία του φλάμπουρα χρησιμοποιείται μαντίλι αφόρεγο που είναι είτε από λευκό σοπάνι (περίπτωση Σαρακατσαναίων Μωραϊτών, Ηπειρωτών, Κασσανδρινών) είτε από μούργο (σκούρο κόκκινο) υφαντό ο λεγόμενος μπόγος ή μπόνος που κυριαρχεί στους Πολίτες Σαρακατσάνους, Θράκης και Βουλγαρίας).

 Πολυποίκιλλα τα σχέδια πάνω στο  πανί  του  φλάμπουρα και με πάμπολλους πανάρχαιους συμβολισμούς το καθένα, απαράλλαχτα όπως  συνέβαινε με τα βυζαντινά φλάμμουλα. Από καταβολής του συμβολίζει τη γονιμότητα (με την έννοια της αναπαραγωγής), τον κτηνοτροφικό τρόπο ζωής των Σαρακατσάνων αλλά  παράλληλα διατηρεί  εθνολογικό και λατρευτικό χαρακτήρα, όπως  και χαρακτήρα συλλογικής  ελπίδας  για τη διαιώνιση του σκλαβωμένου γένους, άρα και υπενθύμιση του καθήκοντος όλων προς τούτο.
  Είναι πανάρχαιο άλλωστε το έθιμο να είναι χαρά και η προετοιμασία για τη μάχη, όπου οι πολεμιστές πήγαιναν καθαροί, χτενισμένοι  και στολισμένοι…

ΚΟΛΛΗΜΑΤΑ

Είναι τα πρόσθετα υλικά που ράβονται πάνω στον Φλάμπουρα για τη διακόσμησή του τα οποία είναι: λωρίδες υφάσματος, δαντέλες, κορδέλες. Στις πιο πολλές περιπτώσεις έχουν χρώματα μπλε και γαλάζιο και σχηματίζουν σταυρούς, χιαστές, μαιάνδρους, ΟΙ κορδέλες τοποθετούνται σταυροειδώς, ράβονται στο κέντρο και οι άκρες των αιωρούνται συμβολίζοντας τις ακτινωτές ιδιότητες του ήλου. Απο σχηματιζόμενα σύμβολα, κολλήματα ή κεντήματα κυριαρχεί ο όρθιος και ο πλάγιος Σταυρός στο κέντρο του Φλάμπουρα, που τον συνοδεύουν τα "φεγγάρια", γεωμετρικά σχήματα με επίκεντρο τον σταυρό, όπως και ηλιακοί ακτινωτοί ρόδακες, που είναι και ιερά σύμβολα των Ελλήνων από την προϊστορική εποχή. Επίσης έντονα απεικονίζεται το φίδι (οχιά) με την κορδέλα (τικ-τακ), που συμβολίζει την γονιμότητα απο την αρχαιότητα. Στα κεντήματα επίσης απεικονίζεται σαν άλλο ερωτικό στοιχείο το τριαντάφυλλο.

ΧΑΡΧΑΓΓΕΛΙΑ
Είναι μικρά κουδουνάκια σαν κι αυτά που χρησιμοποιούν οι ιερείς σήμερα. Η σημασία τους βγαίνει από την ετυμολογία της λέξεως (χαρά=γάμος+ αγγελία =κάλεσμα). Ο ήχος των κουδουνιών θεωρείται ότι έχει την ικανότητα να προστατεύει τους νεόνυμφους από τον φόβο.

ΡΑΨΙΜΟ- ΕΘΙΜΟΤΥΠΙΚΑ

Το εθιμοτυπικό του Σαρακατσάνικου Γάμου αποτελεί ένα είδος στρατιωτικής επιχείρησης με το "ψίκι" του γαμπρού για το πάρσιμο της νύφης (απαγωγής) κι αυτό αντανακλάται στα μιμητικά δρώμενα του γάμου, όπου εμπεριέχεται απαγωγή "νύφης" που μας παρεπέμπει στη μυθολογία με την απαγωγή της Περσεφόνης.

Σαν φλαμπουριάρης, δηλαδή  φύλακας του φλάμπουρα, οριζόταν κάποιος νεαρός με μάνα και πατέρα που είτε ήταν αδελφός του γαμπρού ή αδελφικός του φίλος.
Την Παρασκευή πριν βασιλέψει ο ήλιος ξεκινούσε η διαδικασία του ραψίματος και την συνέχιζαν ελεύθερες κοπέλες. Το πανί του φλάμπουρα κρατούσαν τέσσερα ανύπαντρα κορίτσια κι έριχναν επάνω λουλούδια και ζαχαρωτά. Για το ράψιμο του φλάμπουρα χρησιμοποιούνταν πάντα συμβολικά τρία βελόνια και τρεις κλωστές χρώματος λευκού, κόκκινου και γαλάζιου. Όταν τελείωνε η κλωστή του ενός βελονιού χρησιμοποιούνταν το άλλο βελόνι. Ο αριθμός των βελονιών συμβολίζει την Τριαδικότητα και αποτελεί ακόμη ένα στοιχείο για την θρησκευτική λατρεία των Σαρακατσάνων.
Τα τρία βελόνια παρέμεναν καρφιτσωμένα να φυλάνε τον φλάμπουρα μια και θεωρείται ότι έχουν αποτρεπτικές ικανότητες κατά του κακού. Κατά την διάρκεια του ραψίματος "κερνάνε τον φλάμπουρα" ο πεθερός και ο φλαμπουριάρης με νομίσματα και τραγουδούν επιτραπέζια τραγούδια με θέμα τον φλάμπουρα. Όταν ράβεται ο φλάμπουρας, ο φλαμπουριάρης  χορεύει τρεις χορούς και ακολουθεί γλέντι απ' όλους τους παρευρισκομένους.
Σε όλη την διάρκεια του γάμου την ευθύνη της φύλαξής του έχει ο φλαμπουριάρης και όταν έφταναν στο κονάκι της νύφης τον τοποθετούσε στην δεξιά μεριά της ρούγας του καλυβιού. Από κει τον παίρνει ο κάθε πρωτοχορευτής.

 Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στο να κρατιέται ψηλά ο φλάμπουρας και ποτέ να μην αφήνεται καταγής.

Συμπερασματικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι το έθιμο του φλάμπουρα από καταβολής του συμβολίζει τη γονιμότητα (με την έννοια της αναπαραγωγής), τον κτηνοτροφικό τρόπο ζωης των Σαρακατσάνων και παράλληλα διατηρεί εθνολογικό και λατρευτικό χαρακτήρα.

 

Μαρμάρινο ανάγλυφο, σταυρός με πυρέκβολα,

από τα  θαλάσσια τείχη του  Βυζαντίου,

Ανδρονίκου Β' (1282-1328),

Αρχαιολογικό  Μουσείο  Κωνσταντινουπόλεως.

Το φλάμπουρο στον βλάχικο γάμο:

Tο "φλάμπουρο"  εκτός  από  τους  Σαρακατσάνους,  στους  οποίους   αποτελεί και το χαρακτηριστικό σύμβολο, συνηθίζεται και  στους γάμους όλων σχεδόν των  Βλάχων  στην Ελλάδα (όπου διατηρείται η παράδοση),  καθώς  και  σε  πολλά  χωριά  της  Ηπείρου,  της  Θεσσαλίας,  της  Μακεδονίας  και της  Θράκης.

Το  φλάμπουρο  των  Βλάχων (το  πανί) έχει κεντημένο ένα μεγάλο σταυρό στη μέση.

Το κοντάρι και  εδώ  είναι από ξύλο κρανιάς, συμβολικά για να είναι γεροί ο γαμπρός και η νύφη, ενώ με μικρά κομμάτια ξύλου σχηματίζουν στο πάνω μέρος σταυρό. Στον σταυρό καρφώνονται τρία μήλα ή ρόδια (σε κάποιες περιοχές και λουλούδια ή μάλλινες κορδέλλες, κόκκινες ή άσπρες). Τα καλάμια τα έδεναν οι βλάχοι σε σχήμα σταυρού και τα στόλιζαν με λουλούδια και μήλα, σύμβολα της ευμάρειας και της ευκαρπίας αλλά και της καινούργιας ζωής που άρχιζε 

Αξίζει να αναφερθεί ότι από την αρχαιότητα το μήλο και το ρόδι συμβόλιζαν τον έρωτα και τη γονιμότητα. Στην  αρχαιότητα  ο  ερωτευμένος  έδινε  στην  αγαπημένη  του  ένα  μήλο.  Αν  αυτή  του το  επέστρεφε δαγκωμένο,  ήταν  μήνυμα  πως  κι   αυτή  τον αγαπούσε,  διαφορετικά  έδειχνε  πως  τον  αγνοεί.

Στο λευκό πανί ήταν κεντημένα με μάλλινη κλωστή τα αρχικά του ονόματος του γαμπρού.

Το Φλάμπουρο το κρατούσε σε όλη την διάρκεια του γάμου μόνο ο «Νούνος» που προπορεύονταν στις πομπές και στους χορούς 

Έπρεπε να ξεστολιστεί την Τρίτη στο σπίτι του Γαμπρού πάλι από τον νουνό χωρίς να κοπεί η κλωστή, γεγονός που σήμαινε χωρισμό και θάνατο.

Ο  ΓΑΜΟΣ  ΣΤΗΝ  ΦΛΩΡΙΝΑ

Tο Φλάμπουρο-Σημαία,  σύμφωνα  με  τα  έθιμα  του  γάμου στα  χωριά  της  Φλώρινας,  αποτελείται από  ένα  κοντάρι μήκους μέχρι δύο μέτρα. Στο πάνω άκρο έχει σταυρό και βάζουν μήλο. Στη βάση τον σταυρού βάζουν ένα άσπρο μαντίλι και δένουν  την σημαία στο κοντάρι.

Το Φλάμπουρο το κρατάει ο Κουμπάρος σε όλη τη διάρκεια της τελετής του γάμου. Χορεύει πρώτος με το Φλάμπουρο. (Λέχοβο, Πολυπόταμο, Φλάμπουρο, Σκοπιά κ.λ.π.). Την Δευτέρα μετά το γάμο, το μήλο που είναι στο Φλάμπουρα το τρώνε οι νιόπαντροι. Σ' ένα πιάτο που έχει χαλβά βάζουν στη μέση το μήλο και γύρω - γύρω στο μήλο καρφώνουν λεφτά.

Ο Ελ. Αλεξάκης στο βιβλίο του "Η σημαία (το Φλάμπουρο) στο γάμο (Τελετουργία-εξάπλωση-προέλευση, εθνολογική μελέτη", Αθήνα, 1990) αναφέρει μεταξύ άλλων:

"Η σημαία της εποχής εκείνης (πρωτοβυζαντινής περιόδου στο βορειοελλαδικό χώρο) ονομαζόταν φλάμμουλο (από τη λατινική λέξη φλάμμα=φλόγα) δεν διέφερε από τη σημερινή. Ήταν πανομοιότυπη με τα σημερινά λάβαρα των ναών. ...Απεικονίσεις ρωμαϊκών φλάμμουλων έχουμε πριν ο αρχαίος κόσμος έλθει σε επαφή με τους Σλάβους...

.Οι αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν σημαίες....

Σε μια κρίσιμη περίοδο της ιστορίας των βαλκανικών λαών πρέπει να συνέβη συγκερασμός στα γαμήλια και θρησκευτικά έθιμα. Αυτό φαίνεται από τα στολίδια της σημαίας του γάμου που είναι παρόμοια με του αρχαίου θύρσου, τον οποίο κρατούσαν οι ακόλουθοι πιστοί του Διόνυσου. Ο θύρσος όπως γνωρίζουμε από παραστάσεις σε αγγεία και από περιγραφές σε αρχαία κείμενα ήταν ένα κλαδί από πεύκο, ή άλλο φυτό (πχ κισσός, κλήμα) με φύλλωμα στην κορυφή. Το κλαδί το στόλιζαν και του έδιναν μορφή ανθοδέσμης, με κουκουνάρια (σύμβολα γονιμότητας), με ταινίες, που συμβόλιζαν την καθιέρωση των πιστών, με μαγικούς κόμπους , κουδουνάκια, μικρά τύμπανα (ντέφια), κρόταλα που συνήθιζαν στις οργιαστικές γιορτές.....Τους θύρσους κρατούσαν αρχικά μαινάδες και σάτυροι και σειληνοί, σε μεταγενέστερες όμως παραστάσεις ο Έρως, ο Πόθος και η Νίκη.

Σε μια τελευταία φάση της εξέλιξης και εδώ αρχίζει η σχέση τους με το φλάμπουρο, τους θύρσους κρατούν νικητές στρατηγοί, που επιστρέφουν θριαμβευτές ως "νέοι Διόνυσοι" Είναι λοιπόν το φλάμπουρο σύμβολο γονιμότητας αφού συνδέεται με τις γιορτές του Διόνυσου. Θα πρέπει κάποιος όμως να λάβει υπόψη του ότι αυτός θεός (ο νεότερος των θεών) με τη θρακική προέλευση γιορτάζονταν κάθε δυο χρόνια στις αρχές του Δεκέμβρη στον Παρνασσό, και σε αυτά έπαιρναν μέρος μόνο οι γυναίκες Μαινάδες ή Βάκχες, οργανωμένες σε θιάσους. Στο ένα χέρι κρατούσαν τον αναμμένο πυρσό και στο άλλο τον θύρσο και εβάκχευαν που σημαίνει ότι έπεφταν σε μια θρησκευτική μανία. Τα στοιχεία αυτά της λατρείας δεν εμφανίζουν πολλές ομοιότητες με το τελετουργικό του γάμου στην παρασκευή των "φλάμπουρι" αντίθετα με ότι συμβαίνει με τα αρχαιοελληνικό έθιμο της Ειρεσιώνης.

Ειρεσιώνη. Καλείται το κλαδί δέντρου (στην αρχαία Αθήνα ήταν ελιά ή δάφνη) , πάνω στο οποίο είχαν πλέξει λευκές και κόκκινες κορδέλες από μαλλί και είχε κρεμασμένους όλων των ειδών τους καρπούς (εκτός του πίου και του μήλου) δύο φορές το χρόνο (Άνοιξη, Φθινόπωρο). Γινόταν περιφορά τους και στη διαδρομή τοποθετούσαν επάνω του άρτους, οινοχόες γεμάτες με κρασί, ορμαθούς από βελανίδια, λάδι, μέλι. Η ειρεσιώνη είναι πιθανόν να πήρε το όνομά της από το μαλλί «είρος», από το οποίο φτιάχνανε τις μάλλινες κορδέλες. Για τους αρχαίους Έλληνες αποτελούσε σύμβολο ευφορίας και γονιμότητας. Ο Πορφύριος (234-304 μ.Χ.) δεν κατονομάζει ρητώς την ειρεσιώνη, αλλά σαφώς την υπαινίσσεται, όταν αναφέρεται για την πομπή που γίνονταν στην Αθήνα των ημερών του για τον Ήλιο και τις Ώρες. Άλλες ειρεσιώνες αναρτιούνταν πάνω στις πόρτες των οικιών και παρέμεναν εκεί μέχρι το επόμενο έτος, όπου καίγονταν και αντικαθιστούνταν με νέες. Η ειρεσιώνη αργότερα μετατράπηκε από τους ρωμαίους σε δέσμη από στάχυα, στις πόρτες των ναών τους. και των οικιών τους.

 Από τον Παυσανία διασώζεται η ακόλουθη περιγραφή της τελετής κατά την έβδομη μέρα της γιορτή των Πυανεψίων : «Η ειρεσιώνη είναι ένα κλαδί ελιάς περιτυλιγμένο με μαλλί και από αυτό κρέμονται διάφοροι καρποί της Γής. Ένα αγόρι, του οποίου ζουν και οι δύο γονείς, το μεταφέρει και το τοποθετεί μπροστά από τις πόρτες του Ιερού του Απόλλωνα (θεός του Ήλιου και του Φωτός) κατά τη γιορτή των Πυανεψίων. Οι «αμφιθαλείς παίδες», δηλαδή αυτοί που έχουν και τους δύο γονείς στη ζωή, περιέφεραν την ειρεσιώνη από οικία σε οικία και έψελναν ειδικό άσμα, το οποίο είχε το ίδιο όνομα και είναι ως εξής: «Ειρεσιώνη σύκα φέρει και πίονας άρτους και μέλι εν κοτύλη και έλαιον αποψήσασθαι και κύλικ' εύζωρον, ως αν μεθύουσα καθεύδη». Τα παιδιά έπαιρναν από τους οικοδεσπότες φιλοδώρημα. Οι ειρεσιώνες που αναρτούνταν πάνω από τις θύρες των οικιών, έχει το σύγχρονο αντίστοιχο της ανάρτησης κλαδιών και στεφάνων από άνθη πάνω από τις πόρτες, τα παράθυρα ή τους εξώστες των οικιών κατά την πρώτη κάθε Μαΐου. Επίσης επειδή η Ειρεσιώνη είχε ευχετικό χαρακτήρα γινόταν απο παιδιά που ζητούσαν φιλοδώρημα θεωρείται ότι στις μέρες μας εχει μεταφερθεί στο έθιμο των των καλάντων.

Οι ομοιότητες της ειρεσιώνης με το έθιμο του φλάμπουρου είναι πολλές και προφανείς:
1) χρησιμοποιούνται κλαδιά δέντρων που συνδέονται με τη βλάστηση
2) χρησιμοποιούνται καρποί από οπωροφόρα δέντρα που συνδέονται με τη γονιμότητα
3) χρησιμοποιούνται μάλλινες κορδέλλες στα ίδια ακριβώς χρώματα: κόκκινο και άσπρο
4) τα μεταφέρουν παιδιά "αμφιθαλείς" δηλαδή που έχουν και τους δύο γονείς
5) συνδέονται στο συνολό τους με την επιθυμία για γονιμότητα και την ευφορία
6) κρεμιούνται εξωτερικά στα σπίτια για ένα χρονικό διάστημα (6 μήνες Ειρεσιώνη, 40 ημέρες φλάμπουρο)

ΤΟ  ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ,  ΤΟ  ΜΠΑΪΡΑΚΙ  ΚΑΙ  Η  ΠΑΝΤΙΕΡΑ  ΣΤΗΝ  ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ  ΤΟΥ 1821.

Κατά την εθνεγερσία του 1821  τα φλάμπουρα ήταν συνήθως μονόχρωμα και ελάχιστα δίχρωμα υφασμάτινα σήματα, κατά το βυζαντινό φλάμμουλο, (εκ του λατινικού flammulum) που έφεραν σταυρό και είχαν τριγωνικό σχήμα δηλαδή της φλόγας.

Μ΄ αυτά παρουσιάζονταν οι αρματωλοί στις διάφορες γιορτές και τα πανηγύρια, (στους κάμπους), σε αντίθεση με τα μπαϊράκια που αποτελούσαν τα κυρίως πολεμικά σήματα αναγνώρισης των διαφόρων μονάδων, (αρματολίκια), στις κορυφές των βουνών.  Απόηχος εκείνων των πανηγυριών είναι ο σημερινός ακολουθούμενος εξωτερικός στολισμός των εκκλησιών με φλάμπουρα.

 Τέλος οι καραβοκύρηδες και θαλασσομάχοι της εποχής χρησιμοποιούσαν αντίστοιχα τον όρο παντιέρα, κατά τον όρο της σημαίας, δηλαδή παραλληλογράμμου σχήματος.

Η λέξη Μπαϊράκι προέρχεται εκ της τουρκικής (bayrak) και αυτή εκ παραφθοράς    εκ της περσικής: Μπαϊράκ (= Σημαία), που σημαίνει μικρό λάβαρο, ή σημαία μικρή, εξ ου και Μπαϊρακτάρης (= ο Σημαιοφόρος), και αυτό εκ παραφθοράς του μπαργιάκ + νταρ (σημαία + ο φέρων).

Μπαϊράκια καλούνταν, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, ειδικοί στρατιωτικοί επισείοντες που χρησιμοποιήθηκαν έντονα από τα αντάρτικα σώματα, (όχι απ΄όλα), στην περίοδο της Εθνεγερσίας  του  1821, κυρίως ως διακριτικό ομάδων της  κλεφτουριάς, αλλά και στα  αρματολίκια.

Οι σημαντικότεροι οπλαρχηγοί και αγωνιστές, όπως ο  Κολοκοτρώνης, οι   Μαυρομιχαλαίοι,   ο  Βλαχάβας  κ.ά. είχαν ο καθένας χαρακτηριστικό μπαϊράκι – φλάμπουρο  με ιδιαίτερα χρώματα ή γράμματα προκειμένου ν΄ αναγνωρίζονται μεταξύ τους τα υπ΄ αυτών ένοπλα σώματα. Το μπαϊράκι αυτό, που  λεγόταν  και φλάμπουρο, σήκωνε ο ανδρειότερος της ομάδας που ονομάζονταν μπαϊρακτάρης ή φλαμπουριάρης.
Με τον καιρό ο χαρακτηρισμός αυτός έγινε πατρωνυμικό επίθετο, (π.χ.  Δημήτριος  Μπαϊρακτάρης) και ονομασία περιοχών  (π.χ.  η  κορυφή  των  Πιερίων  λέγεται  Φλάμπουρο,  χωριά  Φλάμπουρο  Φλώρινας,  Φλάμπουρο  Σερρών,  Φλάμπουρο  Ελασσόνας).

Πολλά  κλέφτικα  τραγούδια  αναφέρονται τόσο στα μπαϊράκια και τα φλάμπουρα όσο και στις παντιέρες, όπως:

Εγώ μ΄ ο γέρος Όλυμπος, στο κόσμο ξακουσμένος

Έχω σαράντα δυο κορφές κ΄ εξήντα δυο βρυσούλες

Κάθε κορφή και φλάμπουρο, κάθε κλαδί και κλέφτης

........................................................................

Πούταν στους κάμπους φλάμπουρο και στις κορφές μπαϊράκι

...............................................................................

Μαύρο καράβι αρμένιζε στα μέρη της Κασσάντρας

είχε πανιά κατάμαυρα και τ΄ ουρανού παντιέρα.

........................................................................

Σήμερα ο όρος αυτός στη νεοελληνική χρησιμοποιείται προς χαρακτηρισμό οποιασδήποτε εκδηλούμενης αντίδρασης ανεξαρτητοποίησης επί οργανωμένης δράσης ή κατεύθυνσης π.χ. "σήκωσε μπαϊράκι" ή "σήκωσε δικό του μπαϊράκι", (ως απόηχος του 21, επειδή τα μπαϊράκια τα κατείχαν οργανωμένες μεν, αλλά ανεξάρτητες μεταξύ τους ένοπλες ομάδες, το δε ρήμα "σήκωσε" λέγονταν με την έννοια της δημιουργίας νέας αντάρτικής ομάδας από κάποιον οπλαρχηγό, "καπετάνιο" τότε.)
Για τη μεταφορική έννοια της φράσης "σήκωσε μπαϊράκι" στη νεοελληνική, σε αρκετές περιπτώσεις αντικαθίσταται η τουρκική λέξη bayrak με την αντίστοιχη ιταλική bandiera που επίσης σημαίνει σημαία κι έτσι προκύπτει η φράση "σήκωσε μπαντιέρα". Συνώνυμη επίσης είναι και η έκφραση: "κάνει του κεφαλιού του".-

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ