"Η ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ". "Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ". "Η Σελήνη αποτελείται από πετρώματα που προήλθαν αρχικά από τον Μανδύα της Γης. Τα βουνά των Γρεβενών προήλθαν από τον Μανδύα της γης. Μελετώντας τα βουνά των Γρεβενών είναι σαν να βρισκόμαστε στην Σελήνη και να μελετάμε το έδαφός της". Ο ΟΡΛΥΓΚΑΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΙΟ ΑΡΧΑΙΟ ΒΟΥΝΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, ΗΛΙΚΙΑΣ 300.000.000 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ.

 

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΒΟΥΝΑ ΣΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΘΡΑΚΗ ΓΕΜΑΤΑ ΔΙΑΜΑΝΤΙΑ

 

Ο ΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΗΣ. ΠΛΗΡΗΣ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΤΟ ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Ο  ΟΡΛΥΓΚΑΣ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ,  ΕΝΑ  ΑΠΟ  ΤΑ  ΠΙΟ  ΑΡΧΑΙΑ  ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ  ΓΗΣ.  

"Η  ΓΕΩΛΟΓΙΑ  ΤΩΝ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ  ΕΙΝΑΙ  ΠΙΟ  ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΗ  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΓΕΩΛΟΓΙΑ  ΤΗΣ  ΣΕΛΗΝΗΣ".

Είναι  ένα από τα πιο αρχαία βουνά στον πλανήτη, με ηλικία που ξεπερνά τα 300.000.000 χρόνια. Σύμφωνα με τα ευρήματα και τις μελέτες της Δρ. Annie Rassios, ο Όρλιακας ήταν "παρών" ως νησάκι του Ωκεανού της Τηθύος όταν η Παγγαία "γέννησε" τις ηπείρους.

 

Ενδιαφέρον αμερικανικών εταιρειών για κοιτάσματα πετρελαίου στα Γρεβενά

19 Οκτωβρίου, 2017,  Λευτέρης Τζιόλας

Η διαδικτυακή έκδοση του παγκοσμίως γνωστού αμερικανικού τηλεοπτικού δικτύου CNBC, της 18ης Οκτωβρίου 2017, αναφερόμενη στη συνάντηση του Αμερικανού προέδρου, Ντ. Τραμπ, με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Α.Τσίπρα, επισημαίνει ότι μεγάλες εταιρείες του κλάδου της ενέργειας (πετρελαϊκής, φυσικού αερίου κλπ) επιδιώκουν να αξιοποιήσουν κοιτάσματα ιδίως στα ανοικτά της νότιας Κρήτης και στην ευρύτερη περιοχή των Γρεβενών, ενώ σημειώνεται ότι τον Ιούνιο εγκρίθηκαν αιτήσεις συμπεριλαμβανομένης μιας που υπέβαλε η κοινοπραξία των Total, ExxonMobil και τα Ελληνικά Πετρέλαια και προκηρύχθηκαν δύο διεθνείς διαγωνισμοί για την παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων.

  ΣΤΟΝ  ΔΡΟΜΟ  ΠΡΟΣ  ΤΗΝ  ΒΑΣΙΛΙΤΣΑ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Πριν είναι και πάλι αργά, οι υπεύθυνοι θεσμικοί εκπρόσωποι των Γρεβενών (κυβερνητικοί, κοινοβουλευτικοί, περιφερειακοί, νομαρχιακοί, δημοτικοί), οφείλουν και πρέπει να έχουν αναλυτική και διεξοδική σχετική ενημέρωση, οφείλουν να δουν, να εκτιμήσουν, να σταθμίσουν και να σχεδιάσουν για τα συμφέροντα του Τόπου και της κοινωνίας τους εν όψει τέτοιων σοβαρών εξελίξεων.

 

 Ο  ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ  ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ  ΤΗΣ  ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ  ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ  ΠΟΡΩΝ  ΠΕΤΡΕΛΑΙΟY  ΓΙΑΝΝΗΣ  ΜΠΑΣΣΙΑΣ:  Νέες παραχωρήσεις για έρευνες πετρελαίου το 2018  στην  περιοχή  Γρεβενών.

Δευτέρα, 29 Μαϊου 2017

Η Ελλάδα θα ξεκινήσει τη διαδικασία να ανοίξουν προς εξερεύνηση νέες πηγές πετρελαίου και φυσικού αερίου τον επόμενο χρόνο, τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας διαχείρισης πόρων πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας.

Μεταξύ των πρώτων θα είναι η περιοχή των Γρεβενών, από όπου θα περάσει κοντά  και ο αγωγός ΤΑΡ, δήλωσε ο επικεφαλής της ελληνικής υπηρεσίας διαχείρισης υδρογονανθράκων (HHRM), Γιάννης Μπασσιάς.

"Από τον επόμενο χρόνο, ίσως και νωρίτερα, θα αρχίσουμε να ανακοινώνουμε ότι ανοίγουμε την πόρτα σε όποιον ενδιαφέρεται για onshore τοποθεσίες", δήλωσε μιλώντας στο Reuters.

Πρόσθεσε ακόμη ότι η HHRM, θα αρχίσει να καταρτίζει προγράμματα δεδομένων για τα Γρεβενά και τις κεντρικές περιοχές επίσης.

Ο Γ. Μπασσιάς τόνισε πως αναμένει οι πρώτες νέες offshore και onshore γεωτρήσεις να ξεκινήσουν σε δύο χρόνια, με την προϋπόθεση ότι θα ξεπεραστούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια.

"Η  ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ  ΚΑΡΔΙΑ  ΤΗΣ  ΕΥΡΩΠΗΣ  ΕΙΝΑΙ  Η  ΔΥΤΙΚΗ  ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ"

 

 

 

 

 

 

 

 

                                

Dr Annie Rassios, PhD University of California

 Διεθνώς αναγνωρισμένη Ελληνοαμερικανίδα γεωλόγος Άννα  Ράσσιου. Η εν λόγω γεωλόγος για περισσότερα από 35 χρόνια μελετά την γεωλογική ιδιαιτερότητα της Ελλάδας με αρκετές έρευνες στην Πίνδο, τον Όλυμπο,  τον  Κίσαβο και τα τελευταία χρόνια στα  βουνά  των  Γρεβενών.

Our Geopark is now called -- Geopark Grevena-Kozani: Birthplace of Tethys. For short, we could go by "Gre-Ko" though the residents like Tethys, our patron Greek Titan!

Γεωπάρκο Γρεβενών Τηθύος

website: http://geoparktethys.blogspot.gr/

 

 

Η  Άννα  Ράσσιου,  Dr. Annie Rassios  έγραψε:

 Η  ΤΗΘΥΣ,  Η  ΜΗΤΕΡΑ  ΟΛΩΝ  ΤΩΝ   ΥΔΑΤΩΝ  ΤΟΥ  ΚΟΣΜΟΥ  ΚΑΙ  Η  ΠΑΓΓΑΙΑ

"Στην ελληνική μυθολογία, η Τηθύς ήταν η μητέρα όλων των υδάτων του κόσμου. Στο γεωλογικό κόσμο, εκατομμύρια χρόνια πριν, στον πλανήτη μας υπήρχε μόνο μια υπερ-ήπειρος, η Παγγαία.

Η τεκτονική διάσπαση της Παγγαίας δημιούργησε έναν κλειστό ωκεανό που ονομάζεται «Τηθύς» και που έφτανε από τα παράλια της σημερινής Αγγλίας έως και τα παράλια της Κίνας.

Η σημασία αυτού του ωκεανού είναι στο ότι εκεί προσδιορίζεται γεωλογικά η γέννηση της Ευρώπης, η καρδιά της οποίας είναι  η Δυτική Μακεδονία. Η περιοχή στο Γεωπάρκο Τηθύος περιλαμβάνει τις οριστικές περιοχές του ωκεανού της Τηθύος".

ΤΟ  ΒΟΥΝΟ  ΤΩΝ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ  ΟΡΛΥΓΚΑΣ  Ή  ΟΡΛΙΑΚΑΣ

  Ο  ΟΡΛΥΓΚΑΣ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ,  ΕΝΑ  ΑΠΟ  ΤΑ  ΠΙΟ  ΑΡΧΑΙΑ  ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ  ΓΗΣ.  "Η  ΓΕΩΛΟΓΙΑ  ΤΩΝ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ  ΕΙΝΑΙ  ΠΙΟ  ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΗ  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΓΕΩΛΟΓΙΑ  ΤΗΣ  ΣΕΛΗΝΗΣ".

Είναι  ένα από τα πιο αρχαία βουνά στον πλανήτη, με ηλικία που ξεπερνά τα 300.000.000 χρόνια. Σύμφωνα με τα ευρήματα και τις μελέτες της Δρ. Annie Rassios, ο Όρλιακας ήταν "παρών" ως νησάκι του Ωκεανού της Τηθύος όταν η Παγγαία "γέννησε" τις ηπείρους.

Σύμφωνα με τους  τοπικούς θρύλους, το βουνό Όρλιακας ονομάστηκε έτσι από τα ουρλιαχτά των λύκων που ακούγονταν τη νύχτα από τις κορφές του.

ΤΑ ΟΡΗ  ΤΟΥ  ΛΥΓΚΟΥ  ΕΠΙΒΙΩΣΑΝ  ΣΑΝ  ΟΡΛΥΓΚΑΣ
Το πιθανότερο  είναι  ότι  η λέξη προέρχεται  από  το  αρχαιοελληνικό  " Όρη  του  Λύγκου", όπως  ήταν  η ονομασία  των  κορυφογραμμών  της  Βόρειας  Πίνδου. 

  Ο  ΟΡΛΥΓΚΑΣ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ  ΑΠΟ  ΤΟ  ΓΕΦΥΡΙ  ΤΟΥ  ΖΙΑΚΑ.  ΤΟ  ΠΙΟ  ΑΡΧΑΙΟ  ΒΟΥΝΟ  ΤΗΣ  ΕΥΡΩΠΗΣ,  ΗΛΙΚΙΑΣ  300.000.000  ΕΤΩΝ  ΚΑΙ  ΕΝΑ  ΑΠΟ  ΤΑ  ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΑ  ΤΟΥ  ΚΟΣΜΟΥ.

Στην λαϊκή παράδοση έχει καταγραφεί και τραγουδηθεί και ως Όρλιγκας  ή  Όρλυγκας: 

Παραδοσιακό Μακεδονικό κλέφτικο τραγούδι από τα Γρεβενά σε ρυθμό τρίσημο "3/4". Αναφέρεται στο βουνό "Όρλιακας" ή "Όρλυγκας", που αποτελούσε λημέρι πολλών κλεφτών και αποτέλεσε θέατρο πολυάριθμων μαχών την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Χορεύεται ως τοπικός τσάμικος χορός ιδιαίτερα από την πληθυσμιακή ομάδα των Κουπατσαραίων.  

https://youtu.be/_AzEq7-Jhlg

 Ο  Όρλυγκας  βάζει με την άγρια φύση του, τη δική του σφραγίδα στο ορεινό ανάγλυφο του νομού Γρεβενών, αν και μετά βίας φθάνει τα 1453 μέτρα ύψος.  Όμως όσο μπόι του λείπει, τόσο κερδίζει σε  χαρίσματα…

Δρ. Annie Rassios:  "Η Σελήνη αποτελείται από πετρώματα που προήλθαν αρχικά από τον Μανδύα της Γης.  Τα  βουνά  των  Γρεβενών  προήλθαν  από  τον  Μανδύα  της  γης.  Μελετώντας  τα  βουνά  των  Γρεβενών  είναι  σαν  να  βρισκόμαστε  στην  Σελήνη  και  να  μελετάμε το  έδαφός  της".
Η περιοχή του  Όρλυγκα έχει χαρακτηρισθεί σαν περιοχή «ιδιαίτερου φυσικού και ιστορικού κάλλους» και είναι προστατευόμενη καθώς βρίσκεται στην περιφερειακή ζώνη του νεοσύστατου Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου.  

 
Το οικοσύστημα: Μέσα από φυσικές διεργασίες αιώνων η πολυμορφία του ορεινού αυτού όγκου ευνόησε την ανάπτυξη αρκετών και σπάνιων δασικών ειδών, όπως ο ραγοφόρος ίταμος ή μαυροέλατο, η άγρια πεύκη και το αρκουδοπούρναρο. Μεγάλες εκτάσεις καλύπτονται από μικτά δάση ελάτης, μαύρης πεύκης και βελανιδιάς, ενώ εντυπωσιακά είναι τα είδη των αγριολούλουδων όπως το άγριο γαρύφαλλο, η ίριδα, ο άγριος κρίνος, η πριμούλα, ο κρόκος και δεκάδες άλλα. Καταφύγιο και τροφή βρίσκουν εδώ αρκετά θηλαστικά, αρκούδες, λύκοι, ζαρκάδια, αγριογούρουνα και αγριόγατες.  Στην πλούσια φτερωτή πανίδα, συμπεριλαμβάνονται ο σπάνιος μαυροπελαργός, το χρυσογέρακο, ο ασπροπάρης, φιδαετοί, γερακίνες, αλλά και μεγάλος πληθυσμός από κιρκινέζια.

Σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία που χαρακτηρίζει τον Όρλυγκα μαζί με τον γειτονικό όγκο του Τσούργιακα, ως σημαντικές για τα πουλιά περιοχές, οι κύριες απειλές για το οικοσύστημα είναι η υδροληψία από τον ποταμό Βενέτικο, το εξαντλητικό κυνήγι, η ανεξέλεγκτη διάνοιξη δρόμων, οι δραστηριότητες αναψυχής και η υπερβόσκηση των βοσκοτόπων.

 

 

  
  Ο  ΟΛΥΜΠΟΣ  ΟΠΩΣ  ΦΑΙΝΕΤΑΙ  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΚΟΡΥΦΗ  ΤΗΣ  ΒΑΣΙΛΙΤΣΑΣ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ
 

 

 

Βασιλίτσα Γρεβενών, Το βουνό των Μαμούθ.  

 

Η Βασιλίτσα είναι ένα  βουνό των  Γρεβενών  στα όρια των νομών Ιωαννίνων και Γρεβενών. Η κορυφή της έχει υψόμετρο 2.249 μέτρα και βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα της οροσειράς της Βόρειας Πίνδου ανάμεσα στα χωριά Δίστρατο, Σμίξη και Αβδέλλα. Διαθέτει και χιονοδρομικό κέντρο με 5 πίστες και 8 αναβατήρες.

 

Τα Γρεβενά έχουν ανεκτίμητης αξίας ευρήματα στη γεωλογική και παλαιοντολογική έρευνα. Πρόσφατη ανασκαφή στη Μηλιά Γρεβενών έφερε στο φως τους μεγαλύτερους ίσως χαυλιόδοντες στον κόσμο, αφού το μήκος τους ξεπερνά τα 4,39 μ. Αυτοί ανήκουν σε ένα προβοσκιδωτό, ηλικίας 3.000.000 ετών που πρέπει να είχε ύψος περίπου 4,5 μ και βάρος μεγαλύτερο από 12 τόνους. 

 

 

 

 

 

Γρεβενά - Τα εννέα γεω-θαύματα της Πίνδου

Γεννήθηκαν πριν από 700 εκατομμύρια χρόνια από το διαχωρισμό της αρχαίας ηπείρου Παγγαίας και τη δημιουργία της Ευρώπης και της Αφρικής. Βυθίστηκαν στον ωκεανό της Τηθύος που σχηματίστηκε ανάμεσά τους και ένωνε τη σημερινή Αγγλία με την Κίνα. Ο λόγος για τα πετρώματα της Δεσκάτης Γρεβενών που προσελκύουν το ενδιαφέρον της γεωλογικής έρευνας παγκοσμίως καθώς μαρτυρούν τη γεωλογική ιστορία του κόσμου και αποτέλεσαν τη βάση για την ανάπτυξη της θεωρίας των τεκτονικών πλακών.

Η Δεσκάτη και η ευρύτερη περιοχή της Βουνάσας είναι το ένα μόνο από τα εννέα γεω-θαύματα της Πίνδου.
«Στην ίδια περιοχή μετά από αρκετά εκατομμύρια χρόνια άρχισε η σύγκρουση Ευρώπης και Αφρικής που είχε αποτέλεσμα το σχηματισμό των Άλπεων. Ο ωκεανός της Τηθύος καθόρισε τη μορφολογία των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου και μια από τις υποθαλάσσιες οροσειρές του σχημάτισε το όρος Βούρινος στα Γρεβενά, το δεύτερο γεω-θαύμα της περιοχής» αναφέρει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ η Γεωλόγος του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών Άννα Ράσσιου.

Συνολικά σε όλη την περιοχή του Εθνικού Δρυμού της Βάλιας Κάλντα συναντώνται πετρώματα - τμήματα του αρχαίου μανδύα της γης που βρέθηκαν στην επιφάνεια με τη σύγκρουση της Ευρώπης με την Αφρική.

Σύμφωνα με τη Γεωλόγο του ΑΠΘ Άννα Μπατσή, τον κατάλογο των εννέα γεω-θαυμάτων της Πίνδου συμπληρώνουν οι ισχυρά παραμορφωμένοι ασβεστόλιθοι του όρους Τσούργιακα όπου σχηματίζονται μικροί καταρράκτες, το φαράγγι της Πορτίτσας, η Τρυπημένη Πέτρα που δημιουργήθηκε από τη διάβρωση των πετρωμάτων, η Βασιλίτσα με τα πολύχρωμα πετρώματα, τα χωριά Δοτσικό και Μεσολούρι όπου σχηματίζεται ένας κοραλλιογενής ύφαλος 30 εκατομμυρίων ετών και τέλος το χωριό Μοναχίτι όπου βρίσκονται κατακόρυφα πετρώματα πλάτους 50 μέτρων που μοιάζουν σαν λέπια από τα κόκαλα της γης.

Ιδιαίτερα η περιοχή του φαραγγιού του Αλιάκμονα προσελκύει το ενδιαφέρον των επιστημόνων καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη εντατική προσπάθεια για την καταγραφή των γεωλογικών του δεδομένων. Το φαράγγι μέχρι το τέλος της επόμενης δεκαετίας θα πλημμυριστεί με την ολοκλήρωση από τη ΔΕΗ του υδροηλεκτρικού φράγματος του Ιλαρίωνα.

Στο επιστημονικό έργο της μελέτης του φαραγγιού συμμετέχουν ερευνητές από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Σερβία, την Ιταλία και την Ελλάδα οι οποίοι αναμένουν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την κατασκευή και λειτουργία του φράγματος, ένα πολύ σημαντικό πείραμα, «που θα δείξει τα αποτελέσματα των διαδικασιών στη γη, είτε αυτά είναι φυσικά, είτε έργα του ανθρώπου» υπογραμμίζουν οι κ.κ. Ράσσιου και Μπατσή. 

 

 

ΤΑ  ΒΟΥΝΑ  ΓΥΡΩ  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΠΕΡΙΟΧΗ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ   TA  ΟΠΟΙΑ   ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΝ  ΤΗΝ  ΜΕΣΟΕΛΛHNIKH  ΑΥΛΑΚΑ.

Τα περισσότερα βουνά της Πίνδου διατήρησαν αναλλοίωτο το αρχαϊκό τους όνομα έως σήμερα.

 

 

ΣΜΟΛΙΚΑΣ
Είναι το δεύτερο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας μετά τον Όλυμπο, με υψόμετρο 2.637 μ. Σμόλικας (ή Σμόλιγγας) 

και το υψηλότερο βουνό της οροσειράς της Πίνδου. Το όνομα του θεωρείται  ότι  προέρχεται  από  το  Σμόλυξ- Σμόλυγγος  που σημαίνει πευκώνας. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν επίσης Βόϊον όρος.  Καταλαμβάνει το βόρειο τμήμα του νομού Ιωαννίνων και το δυτικό του νομού Γρεβενών. Περικλείεται από τον Γράμμο στα βόρεια, την Τύμφη στα νότια και την Πίνδο στα νότια και ανατολικά. Ουσιαστικά είναι τμήμα της ευρύτερης οροσειράς της Πίνδου που καταλαμβάνει ολόκληρη τη δυτική Ελλάδα. Στον Σμόλικα βρίσκονται μερικά από τα πιο ορεινά χωριά της Ελλάδας, όπως η Σαμαρίνα, η Φούρκα, οι Πάδες κ.ά. Από τον Σμόλικα πηγάζουν οι παραπόταμοι του Αλιάκμονα, Βενέτικος και Γρεβενιώτικος.  Επίσης  στον  Σμόλικα  βρίσκεται  η  Δρακολίμνη  του  Σμόλικα  σε  υψόμετρο  2.200  μ.

 Η  Δρακολίμνη  του  Σμόλικα  βρίσκεται  σε υψόμετρο 2.200μ.  κάτω από τον κώνο που σχηματίζει η κορυφή του Σμόλικα   και  έχει έκταση 3 με 4 στρέμματα  και ο πυθμένας της λίμνης βρίσκεται σε βάθος περίπου 5 μέτρων. Η Δρασκολίμνη  έχει σχήμα καρδιάς, περίμετρο γύρω στα 380 βήματα  και η περίσσεια των νερών της ρέει προς την κοιλάδα του Κεράσοβου.  Ο πυθμένας στις παρυφές της είναι ερυθρωπός, η λίμνη όμως γενικά έχει γαλάζιο χρώμα. Γι’ αυτό και στα βλάχικα αποκαλείται «Λάκου-Βίνιτου» δηλαδή «γαλάζια λίμνη».

Οι δρακόλιμνες είναι ορεινές υποαλπικές λίμνες στην Βόρεια Πίνδο. Βρίσκονται σε απρόσιτες βουνοκορφές ανέγγιχτες από ανθρώπινο χέρι, πηγές ξεκούρασης και ομορφιάς για τους λάτρεις της φύσης, ανεκτίμητα αντικείμενα μελέτης για τους επιστήμονες. Το όνομά τους θυμίζει παραμύθι και η ύπαρξή τους ένα πολύτιμο διαμάντι της φύσης. Για τον τρόπο δημιουργίας τους υπάρχουν πολλές θεωρίες. Άλλοι λένε ότι είναι κρατήρες ηφαιστείων, άλλοι καρστικά βυθίσματα, το πιθανότερο όμως είναι ότι αποτελούν κατάλοιπα των παγετώνων. Οι λίμνες αυτές διατηρούν σχεδόν όλο το χρόνο σταθερή στάθμη και αυτό αποδίδεται στην ύπαρξη είτε αρτεσιανών φαινομένων, είτε υπόγειων πηγαδιών είτε στο λιώσιμο του χιονιού που σε σημεία γίνεται ακόμη και τον Ιούλιο.

Ο θρύλος συνδέει την ύπαρξη ενός δράκου με την λίμνη αυτή, ο οποίος είχε αντίπαλο ένα άλλο δράκο, της Γκαμήλας, του βουνού δηλαδή που βρίσκεται στα νότια, απέναντι από τον Σμόλικα. Εδώ λένε ότι  νικητής βγήκε ο δράκος του Σμόλικα, ενώ το αντίθετο υποστηρίζουν στην περιοχή της Γκαμήλας. Ο δράκος του Σμόλικα νίκησε με τέχνασμα, διότι δεν πετούσε βράχια όπως εκείνος της Γκαμήλας αλλά μεγάλους σβώλους από αλάτι, τους οποίους κατάπινε ο αντίπαλός του και έτσι, φοβερά διψασμένος, ήπιε τόσο πολύ νερό που πέθανε.

Κατά άλλη παράδοση της περιοχής, στην Δρακόλιμνη κατοικεί από πολύ παλιά ένα κακό πνεύμα που πρώτα ήταν τσομπάνος, ο οποίος μετά από ένα άτυχο έρωτα πνίγηκε μαζί με το κοπάδι του στην λίμνη.

Αλλος μύθος αναφέρεται σε ένα χρυσό κριάρι που έβγαινε από τα νερά της λίμνης και ζευγάρωνε κρυφά με τις προβατίνες των γειτονικών κοπαδιών. Οι νεαροί τσομπάνηδες της περιοχής στην προσπάθειά τους να το πιάσουν έπεσαν και πνίγηκαν στην λίμνη.

   Ο  ΣΗΜΕΡΙΝΟΣ  "ΔΡΑΚΟΣ"  ΤΗΣ  ΔΡΑΚΟΛΙΜΝΗΣ  ΤΟΥ  ΣΜΟΛΙΚΑ

Στα νερά  της λίμνης εντοπίζουμε τους Αλπικούς Τρίτωνες (Triturus alpestris), ενδιαφέροντα ουροδελή αμφίβια. Τα ζώα αυτά έχουν μήκος γύρω στα 10-12 εκ., κολυμπούν με εξαιρετική ευκολία και μπορούν να βαδίζουν και εκτός νερού. Ανήκουν στο υποείδος T. alpestris veluchiensis Wolterstorff, που, όπως φαίνεται, υπάρχει μόνο στην Ελλάδα (Ενδημικό υποείδος), δεδομένου ότι στην υπόλοιπη χερσόνησο του Αίμου (Βαλκάνια) και την Ευρώπη υπάρχει άλλο υποείδος, το T. alpestris alpestris (Laurenti). Η σύλληψή τους είναι αρκετά εύκολη, για να παρατηρήσει κανείς το εντυπωσιακό πορτοκαλέρυθρο χρώμα του κάτω μέρους του σώματός του, και την δρακόμορφη  όψη τους, ιδιαίτερα όταν, στην προσπάθειά τους να διαφύγουν, ανοίγουν τις σιαγόνες τους. Τα ζώα αυτά τρέφονται κυρίως με μικρά ασπόνδυλα μέσα και έξω από το νερό. Θεωρούνται ωφέλιμα για τον άνθρωπο (τρέφονται και με προνύμφες κουνουπιών και άλλων αιμομυζητικών εντόμων) και, αν και δεν φαίνεται να απειλούνται, πρέπει να προστατεύονται.

ΓΡΑΜΜΟΣ
Είναι το τέταρτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας μετά τον Όλυμπο, τον Σμόλικα και τον Βόρα, με την ψηλότερη κορυφή του να φτάνει σε υψόμετρο 2.520 μ. Άλλες ψηλές κορυφές του Γράμμου είναι το Διάσελο (2.393 μ.), η Επάνω Αρένα (2.192 μ.), η Κάτω Αρένα (2.075 μ.), η Μαύρη Πέτρα (2.169 μ.) και ο Μπανταρός (2.036 μ.). Ο όγκος του βρίσκεται στα ελληνοαλβανικά σύνορα και καταλαμβάνει το ΒΑ τμήμα του νομού Ιωαννίνων, το ΝΔ του νομού Καστοριάς και ένα τμήμα της ΝΑ Αλβανίας και αποτελεί το βορειότερο βουνό της οροσειράς της Πίνδου επί Ελληνικού εδάφους. Στα ανατολικά του, από την ελληνική πλευρά, περικλείεται από τον Σμόλικα και το Βόιον. Ουσιαστικά είναι τμήμα της ευρύτερης οροσειράς της Πίνδου που καταλαμβάνει ολόκληρη τη δυτική Ελλάδα. Είναι σκεπασμένος από πυκνά δάση και από αυτόν ξεκινούν πολλά υδάτινα ρεύματα. Πιθανότατα ταυτίζεται με το όρος Βερκετήσιον, το οποίο αναφέρει ο Παυσανίας τον 2ο μ.Χ. αιώνα, στο «Ελλάδος περιήγησις». Το όνομα Γράμμος είναι μεταγενέστερο και προέρχεται (όπως και ο  ομώνυμος οικισμός) από την βλάχικη λέξη Γράμμουστα (=γραμμένη, ζωγραφισμένη ομορφιά). Η υψηλότερη κορυφή του, η Τσούκα Πέτσικ (2.520 μ) έχει επίσης βλάχικο όνομα, προερχόμενο από τις λέξεις τσούκα (=ύψωμα, βουνοκορυφή) + πέτσικ (= κύριο όνομα, πιθανώς κάποιου βοσκού της περιοχής). 

 

 

ΤΥΜΦΗ
Είναι βουνό της Ηπείρου στην επαρχία του Ζαγορίου, σήμερα ονομάζεται και όρος Γκαμήλα (πιθανότατα λόγω της ομοιότητας της κορυφογραμμής του με την καμπούρα καμήλας) ή βουνά του Πάπιγκου από το ομώνυμο χωριό.    Ο  Στράβων (Βιβλίο Ζ κεφ.6) την αναφέρει ως όρος της Παραυαίας ή Παρωραίας. Το όνομα είναι ελληνικό και προέρχεται ετυμολογικά με την λέξη στύμφη (στύφω= ξεραίνομαι), λόγω της γυμνής (ξερής) βουνοκορυφής του. Από το βουνό πήρε το όνομα του και το φύλο των Τυμφαίων (κλάδος των Μολοσσών) που ζούσε στην περιοχή. Ο ορεινός όγκος της Τύμφης είναι σχεδόν άδενδρος και ως επί το πλείστον απόκρημνος ιδίως στις βόρειες και ΝΔ προσβάσεις του. Υψώνεται μεταξύ του ποταμού Αώου και του παραποτάμου του Βοϊδομάτη. Αποτελούσε και αποτελεί το καλύτερο θέρετρο των νομάδων κτηνοτρόφων της περιοχής. Οι ψηλότερες κορυφές της Τύμφης είναι η Γκαμήλα 2.497 μ., η Γκούρα 2.467 μ., η Αστράκα 2.432 μ., και ακολουθούν ο Άβαλος, η Ραδόβολη, ο Πλόσκος, ο Λαγαρής, ο Αϊλιάς κ.ά. Στα οροπέδια της Τύμφης υπάρχουν πολλές γραφικές αλπικές λίμνες με πλούσιους θρύλους και παραδόσεις, με γνωστότερη την  Δρακόλιμνη  της  Τύμφης.  Η μεγαλύτερη από αυτές, η Ριζίνα απέχει περίπου 4 ώρες πεζοπορία από το Βραδέτο. Οι ΝΔ πλαγιές της Τύμφης καταλήγουν στο «Φαράγγι του Βίκου». Η ανάβαση στις κορυφές γίνεται από το Βραδέτο μετά από 7ωρη πορεία, αλλά και από το Μικρό Πάπιγκο με 3ωρη πορεία ως το καταφύγιο της Αστράκας και με βάση αυτό στις κορυφές Γκαμήλα, Πλόσκο, Αστράκα και άλλες.

ΑΛΙΑΚΜΩΝ  ΠΟΤΑΜΟΣ
Βρίσκεται στη Δ. Μακεδονία και είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Ελλάδας με μήκος 297 χλμ. και βρίσκεται ολόκληρος σε ελληνικό έδαφος. Οι άλλοι μεγάλοι ποταμοί (Έβρος, Νέστος και Αξιός) πηγάζουν σε ξένα εδάφη. Το όνομά του είναι σύνθετο και προέρχεται από το άλς (άλας, θάλασσα) και από το άκμων (αμόνι). Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία, ο Αλιάκμων ήταν θεός, παιδί του Ωκεανού κι της Τηθύος. Ο Ωκεανός ήταν για τους αρχαίους Έλληνες, το τεράστιο ποτάμι που περιέβαλε την γή, ενω η Τηθύς μία απο τις Τιτανίδες, κόρη του Ουρανού και της Γής.

Μια αρχαία παράδοση λέει ότι όσα πρόβατα έπιναν νερό από τον Αλιάκμονα άλλαζαν χρώμα και γίνονταν λευκά. Η παράδοση αυτή επιβεβαιώνεται από μια καταγραφή του Λατίνου συγγραφέα Πλινίου (23-79 μ.Χ.), που μεταφρασμένη από τα λατινικά, λέει: «Επίσης στη Μακεδονία, όσοι θέλουν να έχουν πρόβατα άσπρα πηγαίνουν στον Αλιάκμονα, όσοι δε μαύρα στον Αξιόν». Ο Αλιάκμονας, πριν γίνει το φράγμα της εκτροπής του (δεκαετία του 1950), δεν είχε σταθερή κοίτη. Συχνά πλημμύριζε και σχημάτιζε εκτεταμένα έλη. Ο ποταμός πηγάζει από τα βουνά Βέρνο, Γράμμο και Βόιο, στα σύνορα της χώρας με την Αλβανία, και εκβάλλει στο Θερμαϊκό κόλπο μεταξύ της Θεσσαλονίκης και της Κατερίνης. Σχεδόν σε όλο το μήκος του στο νομό Κοζάνης σχηματίζει την τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου που δημιουργήθηκε μετά την κατασκευή του ομώνυμου φράγματος. Πάνω από τη λίμνη βρίσκεται η γέφυρα των Σερβίων, τμήμα της εθνικής οδού Αθηνών-Κοζάνης. Ο Αλιάκμονας διαθέτει 33 είδη ψαριών, από τα οποία γύρω στα 30 είναι αυτόχθονα και τα υπόλοιπα εισήχθηκαν με ανθρώπινη παρέμβαση. Πολλά από αυτά θεωρούνται σπάνια και ένα, το μαυροτσιρώνι, δε ζει πουθενά αλλού στο κόσμο. Από αυτά τα είδη των ψαριών τα πιο πολλά δεν έχουν εμπορική αξία, παρά μόνο βιολογική καθώς στηρίζουν την τροφική αλυσίδα. Άλλα ψάρια είναι το γριβάδι και η ιριδίζουσα πέστροφα, που δηλώνει πως τα νερά του ποταμού είναι ακόμη καθαρά. Στις εκβολές απαντώνται λίγα χέλια, που δεν μπορούν να μεταναστεύσουν, επειδή εμποδίζονται από τα φράγματα. Στο Δέλτα του Αλιάκμονα και του Αξιού συναντώνται κέφαλοι και λαβράκια. Στην περιοχή παράγεται περίπου το 90% της συνολικής παραγωγής μυδιών στην Ελλάδα. Η αλυκή Κίτρους είναι μια έκταση 2.540 στρεμμάτων από όπου παράγονται ετησίως 15-20.000 τόνοι αλάτι. Πολλά είδη πουλιών χρησιμοποιούν την περιοχή για να ξεχειμωνιάσουν, όπως οι πάπιες, είτε να ξεκουραστούν στις μεταναστεύσεις τους. Έχουν παρατηρηθεί 215 είδη πουλιών, από τα οποία το 1/3 περίπου φωλιάζει στην περιοχή.  Στην περιοχή φωλιάζουν 27 σπάνια και προστατευόμενα είδη πουλιών, όπως ο πορφυροτσικνιάς (είδος ερωδιού), ο αργυροπελεκάνος και η λεπτομύτα. Ο ποταμός σχηματίζει ένα εκτεταμένο Δέλτα που φτάνει τα 40.000 στρέμματα, πολύ μικρότερο από το Δέλτα του Αξιού (220.000 στρέμματα). Αιτία το μεγάλο φράγμα που κατασκευάστηκε και κατακρατεί μεγάλο μέρος των φερτών υλών. Αποτέλεσμα είναι να μειωθούν σημαντικά οι προσχώσεις και την περίοδο του καλοκαιριού, που τα νερά είναι  λίγα.

 Το κόκκινο φαράγγι του Αλιάκμονα. 270 εκατομμυρίων χρόνων γεωλογική ιστορία

«Η γεωλογία της Ελλάδας είναι πολύ πιο συναρπαστική από αυτήν του φεγγαριού κατά την άποψη μου», λέει η δρ Γεωλογίας του Ινστιτούτου Γεωλογίας Μεταλλευτικών Ερευνών κ. Αννα Ewing Ράσσιου, η οποία ζει περισσότερα από 30 χρόνια στη χώρα μας και έχει καταστήσει ως αποκλειστικό επιστημονικό της αντικείμενο τη μελέτη της γεωλογίας της.
«Υπάρχουν θεωρίες που δηλώνουν πως η Σελήνη αποτελείται από πετρώματα που προήλθαν αρχικά από τον μανδύα της Γης. Κι αυτό σημαίνει πως είναι πετρώματα σαν αυτά που μελετώ στο Μπούρινο και τη Βάλια Κάλντα. Εάν είναι έτσι, τότε έχω κάνει έναν πλήρη κύκλο», λέει η ίδια.
Επειδή τα αρχαία πετρώματα της Δεσκάτης περιέχουν μικρές ποσότητες ουρανίου, έχει καταστεί εφικτή η χρονολόγησή τους, ενώ κοντά στο φαράγγι του Αλιάκμονα μπορεί κανείς να δει με γυμνό μάτι τα ρήγματα, τις μεταμορφώσεις και τις κινήσεις των τεκτονικών πλακών κατά τη σύγκρουση των δύο ηπείρων. «Στη Δεσκάτη μπορούμε να δούμε ολόκληρο το φάσμα της γεωλογικής προόδου, τη γέννηση της «γηραιάς ηπείρου», την καταστροφή της ωκεανού της Τηθύος, τον σχηματισμό της οροσειράς της Πίνδου, και όλα αυτά στο ίδιο σημείο. Αυτό καθιστά την Δεσκάτη ως ένα από τα καλύτερα γεωλογικά παρατηρητήρια του πλανήτη!» λέει η κ. Ράσσιου.

Η γεωλογία του φαραγγιού του Αλιάκμονα μελετήθηκε για πρώτη φορά από τον Jan Brunn στα τέλη της δεκαετίας του 30. Το συμπέρασμα της πρωτοπόρας μελέτης του ήταν ότι οι σχηματισμοί των πετρωμάτων μέσα στο φαράγγι του Αλιάκμονα ήταν κρίσιμοι για την κατανόηση της σχέσης των βουνών του Βούρινου με τους παλιότερους σχηματισμούς της Δεσκάτης.

Ο Βούρινος είναι μια παράξενη οροσειρά. Σε υψόμετρο άνω των 1860 μέτρων, αποτελείται από πετρώματα που προήλθαν από τον μανδύα της γης. Πετρώματα τέτοιας προέλευσης ονομάζονται «οφιόλιθοι». Ο Jan Brunn έγραψε επιστημονική ιστορία όταν αναγνώρισε πως τα πετρώματα του Βούρινου, άρα όλοι οι οφιόλιθοι, είναι παρόμοιοι με εκείνους που σχηματίζονται σήμερα στους υφάλους των ωκεανών.

Στο τέλος της δεκαετίας του 60, οι Eldridge Moores και Jay Zimmerman μελέτησαν προσεκτικά την οροσειρά του Βούρινου. Ο Moores κατέγραψε με τέτοια λεπτομέρεια τον Βούρινο, ώστε να γίνει πρότυπο μοντέλο της οφιολιθικής γεωλογίας. Ο Zimmerman μελέτησε τα πετρώματα μέσα στο φαράγγι του Αλιάκμονα και συμπέρανε, ότι τα βουνά του Βούρινου προήλθαν από μια λεκάνη ωκεανού πάνω από μια στενή, καυτή, ζώνη ρήγματος.
Τα κατορθώματα αυτών των τριών γεωλόγων αποτελούν στοιχεία «κλειδιά» στην ανάπτυξη της σημερινής θεωρίας των τεκτονικών πλακών.

 

 

Η  ΑΡΧΑΙΑ  ΗΠΕΙΡΟΣ  "ΠΕΛΑΓΟΝΙΑ"

 

Συνοπτικά, η γεωλογική ιστορία του Φαραγγιού του Αλιάκμονα άρχισε πριν από 270 εκ. χρ. τουλάχιστον. Τα πετρώματα που αποτελούν σήμερα ένα μεγάλο μέρος της Δεσκάτης Γρεβενών, συγκροτούσαν τότε μια αρχαία ήπειρο, την «Πελαγονία». Ο ηπειρωτικός φλοιός της άρχισε να απολεπτύνεται και να σπάει, δημιουργώντας έτσι τον ωκεανό της Τηθύος, ο οποίος κάποτε ένωνε την σημερινή Αγγλία με την Κίνα, διαχωρίζοντας τις αρχαίες ηπείρους της Ευρώπης και της Αφρικής. Περίπου πριν από 200 εκ. χρ. άρχισε η σύγκρουση των ηπείρων αυτών και συνεχίστηκε για περίπου 130 εκ. χρ. όπου σχηματίστηκαν οι Άλπεις. Τμήμα του χείλους της Τηθύος σφηνώθηκε μεταξύ αυτών των δύο ηπείρων στο τέλος του Ιουρασικού, ενώ μετά προωθήθηκε προς τις παρυφές της Πελαγονίας.

Ο  ΩΚΕΑΝΟΣ  ΤΗΣ  ΤΗΘΥΟΣ,  270  ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ  ΧΡΟΝΙΑ  ΠΡΙΝ,  ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ  ΣΤΟ  ΦΑΡΑΓΓΙ  ΤΟΥ  ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ.

Η παρουσίας της αρχαίας Τηθύος διατηρείται σήμερα στο φαράγγι του Αλιάκμονα. Έτσι, κοιτάζοντας μια σειρά πολύχρωμων πετρωμάτων είμαστε μάρτυρες της ρήξης της Πελαγονίας και την καταστροφή της Τηθύος.

Ένα διεθνές πρόγραμμα καταγραφής και αναπαράστασης της γεωλογικής κληρονομιάς του Αλιάκμονα, θα μας θυμίζει μέσα διαδραστικών εφαρμογών την ιστορία που βυθίστηκε  ήδη  στον ταμιευτήρα του Υδροηλεκτρικού Έργου του Αγίου Ιλαρίωνα. 

 

ΒΕΡΝΟΝ

Βρίσκεται νοτιοδυτικά του Γράμμου, στα σύνορα των Ν.Φλώρινας και Καστοριάς. Ονομάζεται και Βίτσι από το όνομα της υψηλότερης κορυφής του (2.128 μ). Το όνομα Βέρνον έχει μάλλον  βλάχικη ρίζα και προέρχεται από το λήμμα vernus (= ανθηρός, γεμάτος ζωή) ή σχετίζεται με το δένδρο σημύδα που στις λατινογενείς γλώσσες ονομάζεται vern, vernon κλπ. Αντίθετα, το όνομα Βίτσι είναι σλαβικό και πιθανώς προέρχεται από την λέξη βίτσα (= βέργα).

 

ΑΣΚΙΟΝ

Βρίσκεται στον Ν.Κοζάνης, στην νότια πλευρά του Βέρνου του οποίου αποτελεί συνέχεια. Το όνομα είναι αρχαϊκό και  προέρχεται από το α (στερητικό) + ίσκιο = χωρίς σκιά, λόγω της ελάχιστης βλάστησης που υπάρχει στο βουνό. Υψηλότερη κορυφή το  Ασκιο (2.111 μ).

ΒΟΪΟΝ  ΟΡΟΣ

ΕΔΩ  ΠΡΩΤΟΚΑΤΟΙΚΗΣΑΝ  ΟΙ  ΒΟΙΩΤΟΙ,  ΟΙ  ΕΥΒΟΕΙΣ  ΚΑΙ  ΟΡΙΣΜΕΝΟΙ  ΛΑΚΩΝΕΣ.

Το βουνό βρίσκεται στο νότιο τμήμα του Ν.Καστοριάς στα σύνορα με τον Ν.Κοζάνης και φαίνεται ως προέκταση του Γράμμου. 

Το όνομα είναι αρχαϊκό και το βουνό ήταν η αρχική κοιτίδα από την οποίαν πήραν το όνομα τους οι Βοιωτοί, οι Ευβοείς και οι Βοιές (Λακωνία). 

Το όνομα Οντρια που επίσης αναφέρεται και ως Οδρυα, πιθανότατα σχετίζεται με την ύπαρξη πολλών δρυών (=βελανιδιών) στην περιοχή, ενώ παλαιότερα ονομαζόταν και Οντρα και Λόντρια. Υψηλότερη κορυφή ο Προφήτης Ηλίας (1.805 μ).

 

ΒΑΣΙΛΙΤΣΑ

Βρίσκεται στον Ν.Γρεβενών στα σύνορα με τον Ν.Ιωαννίνων. Το όνομα λέγεται  ότι  μπορεί να προέρχεται από το φυτό βασιλικός (που σε κάποιες περιοχές της χώρας ονομάζεται και βασιλίτσα).  Πιθανότερη  εκδοχή   να  ονομάστηκε  Βασιλίτσα  γιατί  σχεδόν  σε  όλους  τους  μήνες  ο  ήλιος  «βασιλεύει»  γύρω  από  τον  κώνο  της  κορυφής  του,   για  τους  κατοίκους  της  περιοχής  Γρεβενών.  Υψηλότερη κορυφή Βασιλίτσα (2.249 μ).

 

ΧΑΣΙΑ

Βρίσκονται στα σύνορα των Ν. Τρικάλων με τον Ν. Γρεβενών, βορειοδυτικά των Μετεώρων. Το όνομα συναντάται και σε άλλες περιοχές της Ελλάδος, ως τοπωνύμιο και πιθανότατα προέρχεται από την τούρκικη λέξη hassa (=ιδιωτικός) με την οποία ονομαζόταν περιοχές που εκχωρούταν από τον Σουλτάνο σε ιδιώτες (κυρίως αξιωματούχους) ή την επίσης τούρκικη λέξη hass (=καθαρός) επειδή η εκχώρηση τους απέδιδε (καθαρό) φόρο στον Σουλτάνο. Υψηλότερη κορυφή η Βίγλα (1.564 μ) που προέρχεται από την λατινική λέξη viglare (=παρατηρώ, παραφυλάω από ψηλά) και σημαίνει παρατηρητήριο.

 

ΛΥΓΚΟΣ

Κοντά  στο Μέτσοβο βρίσκεται το όρος Λύγκος και πήρε πιθανότατα το όνομα του από το αιλουροειδές λύγκας (λυγξ, αγριόγατα) που μάλλον ζούσε εκεί σε μεγάλους πληθυσμούς. Στην Ελληνική Μυθολογία, με το όνομα Λύγκος είναι γνωστός ένας βασιλιάς των Σκυθών, ο οποίος μεταμορφώθηκε από την θεά Δήμητρα στο ομώνυμο αιλουροειδές. Υψηλότερη κορυφή το Αυγό (2.177 μ).

 

ΛΑΚΜΟΣ

Το όνομα προέρχεται από το πελασγικό Λάκμων που στην πορεία μετατράπηκε σε Λάκμος. Το βουνό αναφέρεται με αυτό το όνομα από τον Εκαταίο, Στράβωνα κλπ  και  άλλους  αρχαίους γεωγράφους. Το βουνό ονομάζεται επίσης και Περιστέρι. Υψηλότερη κορυφή η Τσουκαρέλα (2.295 μ) με βλάχικη προέλευση (τσούκα = ύψωμα, βουνοκορυφή).

 

ΑΘΑΜΑΝΙΚΑ  ΟΡΗ

Πήραν το όνομά τους από το αρχαίο ελληνικό φύλο των Αθαμανών που κατοικούσε στην περιοχή. Το όνομα Τζουμέρκα είναι σλαβικό και σημαίνει ελλέβορος (Helloboros cyclophyllos : ποώδες φυτό που ευδοκιμεί στα ορεινά).

 

ΑΓΡΑΦΑ

Σύμφωνα με τον Μιχαήλ Ψελλό, το όνομα αποκτήθηκε τα Βυζαντινά χρόνια όταν κατά την περίοδο της εικονομαχίας, οι κάτοικοι της περιοχής αρνήθηκαν να αφαιρέσουν τις εικόνες από τους ναούς και σκότωσαν τους απεσταλμένους του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Ε’. Τότε, ο αυτοκράτορας διέγραψε την περιοχή από τους χάρτες της αυτοκρατορίας. Υπάρχει επίσης και η εκδοχή ότι η περιοχή απέκτησε το όνομα της εξαιτίας της αδυναμίας των Βυζαντινών αρχών να συλλέξουν φόρους και διέγραψαν την περιοχή από τους φορολογικούς καταλόγους.  Υψηλότερη κορυφή η Καράβα ή Σχιζοκάραβο (2.184 μ)

 ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ  Ή  ΒΟΥΡΙΝΟΣ  (ΒΟΡΕΙΝΟΝ  ΟΡΟΣ).

Ο Βούρινος (και Μπούρινος) είναι βουνό της Δυτικής Μακεδονίας, μεταξύ των νομών Κοζάνης και Γρεβενών, με υψόμετρο 1.866 μέτρα. Συνδέεται στα βόρεια με το Άσκιο του οποίου μπορεί να θεωρηθεί και τμήμα, ανατολικά καταλήγει στο οροπέδιο της Κοζάνης ενώ νότια και δυτικά περιβάλλεται από τον Αλιάκμονα.
Η ετυμολογία του ονόματός του μπορεί  να  είναι  παραφθορά  του  Βορεινόν  ή  να  προέρχεται  από το πελασγικό "Βαρνούς" που σημαίνει "ύψωμα". Εξάλλου τα αρχαία χρόνια ολόκληρη η κάθετη οροσειρά που περιλαμβάνει τα βουνά Βούρινος, Βέλλια, Άσκιο, Βέρνο (Βίτσι), Βαρνούντας και Πέλιστερ (στα  Σκόπια) ήταν γνωστή με το όνομα "Βαρνούς".
Ο Βούρινος αποτελείται από δύο παράλληλα μακρόστενα όρη, τον Άνω Βούρινο στα Δυτικά και τον Κάτω Βούρινο στα Ανατολικά που χωρίζονται από την κοιλάδα του "Μεσιανού νερού". Έχει ιδιαίτερα ηφαιστειακά πετρώματα, τα οποία ήταν λόγος να αναπτυχθεί ιδιαίτερη χλωρίδα. Εντοπίζονται 15 είδη ενδημικά στην Ελλάδα και 8 ενδημικά στον κόσμο. Η ιδιαίτερη χλωρίδα του βουνού, βοήθησε στο να αναπτυχθεί γενικώς μια μεγάλη βιοποικιλότητα που εντοπίζεται κυρίως στην κοιλάδα του Μεσιανού νερού. Λόγω αυτής της βιοποικιλότητάς του, ο Βούρινος είναι ενταγμένος στο δίκτυο Natura 2000. 

  Ο Μπούρινος, ένα αγαπημένο βουνό, όλων των κατοίκων  της  Δυτικής Μακεδονίας, κρύβει ένα αμύθητο θησαυρό από μοναδικά δημιουργήματα της φύσης, σπάνια φυτά, που κάποια από αυτά δεν βρίσκονται σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου.

Στον Μπούρινο βρέθηκαν πάνω από 350 ή κατά άλλους πάνω από 500 είδη φυτών, εκ των οποίων τα 23 μοναδικά.

Τα περισσότερα φύονται σε μια απομονωμένη κοιλάδα, την περίφημη κοιλάδα του Μεσιανού η Μεσιού (μεσαίου ] νερού, γεγονός που συγκεντρώνει το διεθνές ενδιαφέρον βοτανολόγων, ζωολόγων, εντομολόγων και άλλων ειδικών επιστημόνων. Για κάποιον, μάλιστα, που θα έχει την τύχη να ανεβεί σε κάποιες από τις κορυφές του θα έχει την δυνατότητα να απολαύσει μια καταπληκτική θέα. Βλέπει κανείς, όλο το νομό Γρεβενών και την ανατολική πλευρά της οροσειράς της Πίνδου, από το Γράμμο ως τον Κόζιακα. ΄Οταν υπάρχει ατμοσφαιρική διαύγεια, φαίνονται και τα Άγραφα.
 

Ο  ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ, ΤΟ  ΔΙΑΣΗΜΟ  ΟΡΟΣ  ΤΩΝ  ΓΕΩΛΟΓΩΝ  ΣΤΟΝ  ΚΟΣΜΟ.

Ο E. Moores, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, στο Devis, θεωρείται ένας από τους «πατέρες» της θεωρίας των τεκτονικών πλακών με βάση την επιστημονική του εργασία πάνω στους οφιόλιθους του Μπούρινου.

Με συνεργάτες επώνυμους Έλληνες και ξένους γεωλόγους ανέδειξαν τη μοναδικότητα και σημασία του συγκεκριμένου ορεινού συμπλέγματος και το κατέταξαν στην παγκόσμια γεωλογική κληρονομιά 

(ο Μπούρινος είναι διάσημος και σημαντικός, είναι ένα από τα καλύτερα μέρη του κόσμου για επιστήμονες γεωλογίας).
Από τις αρχές του έτους 1963 ο E. Moores επισκέπτεται αδιαλείπτως την περιοχή.

         ΤΑ  ΚΑΜΒΟΥΝΙΑ  ΟΡΗ  ΤΩΝ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Τα Καμβούνια είναι βουνό των  Γρεβενών με υψόμετρο 1.615 μέτρα. Απλώνονται κατά μήκος των συνόρων των νομών Λάρισας και Κοζάνης ενώ το  κεντρικό τμήμα τους εισχωρεί στον νομό Γρεβενών. Περικλείονται στα ανατολικά από τον Όλυμπο, στα βορειανατολικά από τα Πιέρια, στα δυτικά από τα Χάσια, στα νότια από τα Αντιχάσια ενώ βόρεια καταλήγουν στην τεχνητή λίμνη του Αλιάκμονα.

ΣΤΟ  ΟΡΟΣ  ΚΑΜΒΟΥΝΙΑ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ,  Η  ΠΗΓΗ  ΤΟΥ  ΥΔΑΤΟΣ  ΤΗΣ  ΣΤΥΓΟΣ

Στην  περιοχή της Δεσκάτης ένα  μακρόστενο ομαλό υψίπεδο ανοίγεται ανάμεσα στα Καμβούνια και σ' ένα παρακλάδι των Αντιχασίων. Δύο παράλληλες ρεματιές, η Δεσκατιώτικη και η Δασοχωρίτικη ποταμιά οδηγούν τα νερά του οροπεδίου προς τα ανατολικά, για να τα σμίξουν με τον Τιταρήσιο, παραπόταμο του Πηνειού. Στα βόρεια του οροπεδίου δεσπόζει ο όγκος της Βουνάσας, που με τα 1.615 μ. της αποτελεί την ψηλότερη κορυφή του συγκροτήματος των Καμβουνίων 

Το όνομά τους - Καμβούνια - (Montes Cambunii) μνημονεύεται από τις αρχαίες πηγές και συγκεκριμένα από το Ρωμαίο ιστορικό Τίτο Λίβιο κατά την περιγραφή των πολεμικών αναμετρήσεων των Μακεδόνων εναντίον των Ρωμαίων. Είναι αμφίβολη η ετυμολογία του πρώτου συνθετικού της λέξης, ίσως όμως να μην είναι παρακινδυνευμένη η σκέψη ότι η ονομασία τους ενδεχομένως να έχει διασωθεί μέχρι τις μέρες μας παρεφθαρμένη καθώς το όνομα της υψηλότερης κορυφής τους, της Βούνασας (Μπνάσια) στην περιοχή της Ελάτης οπωσδήποτε συνάπτεται ετυμολογικά με το δεύτερο τους συνθετικό, που δεν είναι άλλο βέβαια από τη λέξη "βουνά". Οι μαρτυρίες για την περιοχή είναι πάντως σε κάθε περίπτωση παλαιότατες.

ΣΤΑ  ΚΑΜΒΟΥΝΙΑ  ΟΡΗ  ΤΩΝ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ  ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ  Η  ΔΥΣΧΕΙΜΕΡΗ  ΔΩΔΩΝΗ;

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη ότι στα Καμβούνια όρη βρισκόταν η αρχέγονη, "δυσχείμερη" Δωδώνη που αναφέρεται από τον Ομήρο (Β 750 και Π 234), που ανήκε στο βασίλειο του Γουνέα, βασιλιά των Ενιάνων και των Περραιβών, οι οποίοι και κατοικούσαν νοτίως των Καμβουνίων. Μολονότι οι περισσότεροι ερευνητές τάσσονται υπέρ της άποψης ότι ο Όμηρος αναφέρεται στην ηπειρωτική Δωδώνη, φαίνεται απίθανο ο ομηρικός Γουνέας να ήταν σε θέση να εξουσιάζει όλη την περιοχή από τον Όλυμπο μέχρι την Ήπειρο, τη στιγμή μάλιστα που δεν ήταν ένας από τους ισχυρότερους Αχαιούς ηγεμόνες.

ΜΥΚΗΝΑΪΚΑ  ΕΥΡΗΜΑΤΑ  ΣΤΑ  ΚΑΜΒΟΥΝΙΑ

Μυκηναϊκά ευρήματα έχουν άλλωστε εσχάτως ανακαλυφθεί και στην εδαφική επικράτεια του σύγχρονου δήμου Καμβουνίων, καθόσον η περιοχή αποτελούσε αναντίλεκτα τμήμα του μυκηναϊκού κόσμου, ενώ δε θα πρέπει να λησμονείται και το γεγονός της άμεσης γειτνίασης της με το πλέον ιερό όρος των αρχαίων Ελλήνων, τον Όλυμπο, την κατοικία των θεών και μόνιμο σημείο αναφοράς του αρχαιοελληνικού μυθολογικού κόσμου.

(Διαβάστε  και  το  άρθρο  των  "Αυτόχθονων  Ελλήνων"  της  2  Μαρτίου  2016:  "31 ασύλητοι τάφοι σε τεράστιο μυκηναϊκό νεκροταφείο στην Κοζάνη"  που  βρίσκονται  στο  χωριό  Ελάτη  Κοζάνης,  ακριβώς  κάτω  από  τα  Καμβούνια  και  δίπλα  στο  φαράγγι  του  Αλιάκμονα).

 

Η  ΠΗΓΗ  ΤΟΥ  ΥΔΑΤΟΣ  ΤΗΣ  ΣΤΥΓΟΣ

  Στην ευρύτερη περιοχή άλλωστε πάλι σύμφωνα με τον Όμηρο θα πρέπει να αναζητηθεί η πηγή του ύδατος της Στυγός, ενώ ο τόπος είναι σε κάθε περίπτωση πλούσιος σε μυθολογικές αναφορές καθώς η βόρεια απόληξη των Καμβουνίων, τα Πιέρια όρη ήταν θεωρούνταν ήδη από τον Ησίοδο ως τόπος γέννησης και κατοικίας των Μουσών (Θεογονία 53-67).

Η περιοχή μνημονεύεται και από τον Ηρόδοτο (7.173.4)κατά την εξιστόρηση της περσικής εισβολής στην Ελλάδα. Ο βασιλιάς των Περσών Ξέρξης φαίνεται πως χρησιμοποίησε το πέρασμα των Καμβουνίων στα 480 π.Χ., υλοτομώντας μάλιστα  μεγάλο τμήμα των δασών τους, προκειμένου να διέλθει το τεράστιο στράτευμά του στη Θεσσαλία ώστε να περικυκλωθεί η ελληνική δύναμη που βρισκόταν στην περιοχή των Τεμπών. Έκτοτε το πέρασμα των Καμβουνίων, το οποίο κατά τον Τίτο Λίβιο ονομαζόταν Volustana (ενδεχομένως εκ του "Βώλου Στενά") και μεταγενέστερα γνωστό ως "Στενά Πόρτες" μνημονεύεται συχνά από τους αρχαίους συγγραφείς, συνήθως με αφορμή την κίνηση στρατευμάτων λόγω πολεμικών επιχειρήσεων. Το ίδιο πάντως πέρασμα φαίνεται πως χρησιμοποίησε και ο πρώην αρχηγός του ελληνικού στόλου και νικητής της ναυμαχίας της Σαλαμίνας Αθηναίος στρατηγός Θεμιστοκλής στα 471 π.Χ.  κατευθυνόμενος από την Ήπειρο στο λιμάνι της Πύδνας (Πλούταρχος Θεμιστοκλής 24-25, Θουκυδίδης Ι 136-137).

 

Ο Μέγας Αλέξανδρος προέλασε με το στράτευμά του στα 334 από το Πέλιο της Δασσαρήτιδας στη Θεσσαλική Πέλιννα χρησιμοποιώντας τη δίοδο των Καμβουνίων, είναι όμως άγνωστο εάν η πορεία του πραγματοποιήθηκε από το ως άνω μνημονευθέν πέρασμα ή νοτιότερα από την περιοχή της σημερινής Δεσκάτης (Αρριανός Ι, 7.5). Κατά τη διάρκεια του Γ΄ Μακεδονικού Πολέμου ο Ρωμαίος ύπατος Οστίλιος επεχείρησε να εισβάλει κατά την Ελιμιώτιδας (Πλούταρχος Παύλος Αιμίλιος 9,3) αφού κατέλαβε πρώτα το πέρασμα των Καμβουνίων (Τίτος Λίβιος 44, 2.6), αποκρούστηκε όμως από τους Μακεδόνες. Αρχαιολογικά ευρήματα με ταφές στρατιωτών που έχουν βρεθεί σε πολλά σημεία των Καμβουνίων ενδεχομένως να συνδέονται με την εν λόγω πολεμική επιχείρηση. Τον επόμενο χρόνο, στα 169 ο  βασιλιάς της Μακεδονίας Περσέας επιθυμώντας να καταλάβει όλες τις διόδους από τις οποίες μπορούσε να πραγματοποιηθεί ρωμαϊκή εισβολή από τον ύπατο Κόϊντο Μάρκο τοποθέτησε στο πέρασμα των Καμβουνίων στράτευμα αποτελούμενο από 10.000 άνδρες υπό τη στρατηγία του Ασκληπιόδοτου, ενώ και ο ίδιος το χρησιμοποίησε προκειμένου να διέλθει στη Θεσσαλία. Μετά την μάχη της Πύδνας στα 168 π.Χ η περιοχή των Καμβουνίων, όπως και ολόκληρη η Μακεδονία περιήλθε στα χέρια των Ρωμαίων.

 

  

Ο  ΛΥΓΞ  ΤΗΣ  ΠΙΝΔΟΥ

Ηταν Νοέμβριος του 2008, στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου. Σε έναν απομονωμένο δασικό δρόμο δύο ερευνητές, ο βιολόγος-ζωολόγος δρ Γιώργος Μερτζάνης και ο συνεργάτης του βιολόγος κ. Χαρίλαος Πυλίδης, απορροφημένοι με την εργασία τους, κατέγραφαν για λογαριασμό του Φορέα Διαχείρισης την πανίδα του Πάρκου. Ξαφνικά αντιλαμβάνονται μια σκιά, σαν «φάντασμα», να πετάγεται μπροστά τους. «Το είδαμε φευγαλέα να περνά μπροστά από τα μάτια μας,για κλάσματα του δευτερολέπτου,και να χάνεται στο πυκνό δάσος.Από την κίνηση του ζώου,την ταχύτητά του και το περίγραμμα του σώματός του πιστεύω ότι ήταν λύγκας» λέει ο επιστημονικός υπεύθυνος της περιβαλλοντικής οργάνωσης «Καλλιστώ» κ. Μερτζάνης, ο οποίος μελετά τη βιολογία των μεγάλων σαρκοφάγων θηλαστικών της χώρας μας.

   
Τις δύο τελευταίες δεκαετίες δύο προγράμματα για τον λύγκα στον ελληνικό χώρο - ένα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1991 και ένα από την περιβαλλοντική οργάνωση «Αρκτούρος» το 2003- προσπάθησαν να ακολουθήσουν τα ίχνη του και να ρίξουν λίγο φως στην άγνωστη ζωή του. Ενας από τους ερευνητές που συμμετείχε και στα δύο ερευνητικά προγράμματα, ο ζωολόγος κ. Θεόδωρος Κομηνός, συνέχισε από προσωπικό ενδιαφέρον να συγκεντρώνει ως σήμερα στοιχεία για τον λύγκα στην Ελλάδα. Τα τελευταία 16 χρόνια προσπαθεί να συγκεντρώσει πληροφορίες από μαρτυρίες (πήρε περισσότερες από 1.000 συνεντεύξεις) και παρατηρήσεις κυρίως από τη Βόρεια Πίνδο και τα βουνά της Κεντρικής Μακεδονίας. «Οι πιο αξιόπιστες μαρτυρίες καταγράφηκαν στην περιοχή της Βόρειας Πίνδου. Μάλιστα η επιβεβαιωμένη παρουσία ενός θηλυκού λύγκα με μικρό στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 μας αφήνει πολλές ελπίδες για τη μελλοντική παρουσία του είδους εκεί» αναφέρει ο κ. Κομηνός.
Ζώο νυκτόβιο και μοναχικό, ο λύγκας ήταν σχεδόν πάντα αόρατος για τον πολύ κόσμο. Οι αρχαίοι, πάντως, τον γνώριζαν καλά κι εκείνοι του πρωτοέδωσαν το όνομα λυγξ (ο λυγξ, του λυγκός). είναι το τρίτο μεγαλύτερο αρπακτικό της Ευρώπης, μετά την αρκούδα και τον λύκο. Μεσαίου μεγέθους, με ύψος από 70cm μέχρι και 1,20m και βάρος που δεν ξεπερνά τα 35 κιλά είναι γνωστός για τις αλτικές του ικανότητες. Μοναχικό ζώο, όπως όλα τα αιλουροειδή, τρέφεται με ζαρκάδια, ελάφια, πρόβατα, και άλλα οπληφόρα, αλλά κυρίως μικρότερα ζώα όπως λαγοί, ποντίκια, ακόμα και πτηνά. Γεννάει έως 3 μικρά κάθε χειμώνα και παραμένει μαζί τους μέχρι να ανεξαρτητοποιηθούν, περίπου ένα χρόνο μετά τη γέννηση τους.

 

 

Πρόκειται για ένα υπέροχο αιλουροειδές, περίπου διπλάσιο σε μέγεθος από ένα γάτο. Ξεχωρίζει από την πολύ κοντή ουρά του και τις «φούντες» στις άκρες των αυτιών.  Η γούνα του λύγκα είναι πολύ πυκνή, έχει συνήθως στίγματα και το χρώμα της διαφέρει ανά εποχή και είδος, από μπεζ και γκρι μέχρι κοκκινωπή και καφέ, ενώ στο πηγούνι το στήθος και την κοιλιά είναι σχεδόν λευκή. Αν και ανήκει στις Αιλουρίδες, ο λύγκας μπορεί να κολυμπήσει και μάλιστα γρήγορα. Μπορεί επίσης ν' αναρριχάται στα δέντρα και να πηδά ψηλά.  Ο λύγκας χαρακτηρίζεται από πολλούς και ως «ζώο φάντασμα», καθώς κυνηγάει τη νύχτα, ενώ την ημέρα παραμένει κρυμμένος στο λαγούμι του.

 

 

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ

Η ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΗ ΒΑΛΑΝΙΔΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΔΕΣΚΑΤΗ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΚΑΙ ΦΥΤΡΩΣΕ ΤΟ 720 Μ.Χ. ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΔΙΑ, ΤΟ ΠΙΟ ΣΚΛΗΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ

 

11 ΙΟΥΝΙΟΥ 941 Μ.Χ. Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΝ ΡΩΣΩΝ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ. ΕΝΑ ΡΟΜΠΟΛΟ ΦΥΤΡΩΝΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΚΟΡΥΦΗ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ.