Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΤΟΥΛΟΥΖ (γαλλικά: Toulouse (προφέρεται: Τουλούζ), ΠΡΩΤΟΧΤΙΣΤΗΚΕ ΑΠΟ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΩΚΙΔΑ ΣΑΝ ΘΟΛΩΣΣΑ/ΤΟΛΩΣΣΑ (ΘΟΛΟΣ/ΤΟΛΟΦΩΝ ΦΩΚΙΔΟΣ). Το ελληνικό της όνομα Τολώσσα εμφανίζεται σε γραπτά από τον 2ο αιώνα π.Χ. Το νόμισμά της ήταν η δραχμή.

   

Οι αρχαίοι Έλληνες της Ελίκης, ίδρυσαν αποικία στην Ισπανία στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με την αχαϊκή πόλη τους!!! - του Γ. Λεκάκη

Ο αρχαίος Έρως από την Αίγινα

κι ο άγιος από την Πάτρα,

στην… Τουλούζ Γαλλίας!

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Αίγινα (κόρη του πρωτοθεού Ασωπού) έχει σπουδαία σχέση με τον έρωτα, όπως όλα τα νησιά του Σαρωνικού[1], αφού ο βασιλιάς Μίνως της Κρήτης ερωτεύθηκε την Βριτόμαρτι[2], η οποία για να γλυτώσει από την ερωτική του μανία, κατέφυγε στην Αίγινα, όπου όμως, την ερωτεύτηκαν οι ψαράδες της… Κι έτσι η νύμφη-θεά, κατέφυγε σ’ ένα δάσος του νησιού! Η θεά Άρτεμις την αναγόρευσε σε θεά και την σέβονταν Κρήτες και Αιγινήτες.[3] Κρήτη – Αίγινα ήταν πάντα «ανοικτή γραμμή». Προς τιμήν της, οι Αιγινήτες έκτισαν τον ναό της άφαντης / αφανέρωτης > Αφαίας… Ακόμη και σήμερα σύμβολο και κόσμημα του νησιού, που έτσι κατοχυρώθηκε σαν νήσος των ερωτεύσιμων γυναικών… Και οι ερμηνευτές της Μυθολογίας την κατέταξαν στην χορεία των ερωτικών καταφυγίων… Άλλωστε μόνον στην ερωτεύσιμη Αίγινα λατρευόταν η Αφαία, η οποία αργότερα, με το δωδεκάθεο, ταυτίστηκε με την Αθηνά και την Αρτέμιδα…

Αγαλματίδια του θεού Έρωτα φιλοτεχνούνταν συχνάκις στην Αίγινα. Ένα εξ αυτών (43,5 Χ 20,7 Χ 9,3 εκατ.) ευρίσκεται στο Μουσείο Saint-Raymond, στην Τουλούζ(*) της Γαλλίας… Πώς βρέθηκε εκεί, και κάτω από ποιες συνθήκες, νόμιμα ή παράνομα, δεν διευκρινίζεται… Πάντως οι Γάλλοι καμαρώνουν για το έκθεμά τους…

  

Και δίνουν τεχνικές πληροφορίες γι’ αυτόν (άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε):

Κομψός και «θηλυκός», έρχεται από την Αίγινα, ένα νησί που βρίσκεται στον Αργοσαρωνικό[1], στα νότια της Αττικής. Το χρώμα του και η υφιστάμενη πολυχρωμία, που σχετίζεται με την ενσωμάτωση αντικειμένων (χαρακτηρίζουν την αιγινίτικη παραγωγή) φαίνεται να επιβεβαιώνουν αυτό το αρχαίο ελληνικό έργο τέχνης. Εδώ ο θεός φοράει ένα στέμμα από κισσό, και ένα είδος επίπεδου καπέλλου, με το χείλος κομμένο και γυρισμένο προς τα πάνω. Είναι λοιπόν, ένας ακόμη Έρως-Διόνυσος(**)-Απόλλων-Ορφέας(**). Έργο προς ανάρτηση.

Το σύνολο έγινε με διάφορα καλούπια. Όλα ήταν καλυμμένα με μια λευκή ολίσθηση (στρώμα με βάση τον πηλό) και μια πολυχρωμία που διατηρήθηκε ακόμη αρκετά, ώστε να γίνει κατανοητή η κατανομή της: το μπλε καλύπτει το σώμα, τα πτερά, την ένδυση. Το κόκκινο χρησιμοποιείται για την άκρη των πτερών και την λύρα.

Η γενική του εμφάνιση επιτρέπει στο αγαλματίδιο να σχετίζεται με την αισθητική του μεγάλου γλύπτη του 4^ου αιώνα π.Χ., του Λυσίππου!

Το 2007, έγινε μια «παρέμβαση»-«αποκατάσταση»:

● Τα σπασμένα αρχικά πτερά πιθανότατα αντικαταστάθηκαν στα τέλη του 19^ου αιώνα, μια εποχή μεγάλου ενθουσιασμού για «εργασίες» πάνω στα αρχαία ελληνικά τέχνεργα.

● Επάνω από την οπή της ανάρτησης (που επιτρέπει την διαφυγή αερίων και υδρατμών), στο πίσω μέρος, υπάρχει ένα καλυμμένο τμήμα και ευδιάκριτα γδαρσίματα.

● Ο αριστερός βραχίονας, όπως και ο δεξιός, διαφορετικού χρώματος και υφής σε σύγκριση με το μπούστο, σίγουρα ξαναφτιάχτηκε για να στηρίξει την λύρα, της οποίας το στρογγυλό κλειδί, τοποθετημένο στην κορυφή του αριστερού βραχίονα του οργάνου, είναι μια σύγχρονη αποκατάσταση.

● Χωρίς αμφιβολία, η ένδυσή του «τροποποιήθηκε» επίσης.

Συμπερασματικά: η εξέταση αυτού του μεγάλου ειδωλίου επέτρεψε στον αναστηλωτή να επαληθεύσει ότι τα στοιχεία που μπορούν να θεωρηθούν αυθεντικά είναι: το κεφάλι, ο κορμός, το δεξί μέρος του ενδύματος, και τα πόδια.

Η αποκατάσταση ανατέθηκε, τον Οκτώβριο του 2007, στον Gianpaolo Nadalini.

(*) Η κοιλάδα του ποταμού Γαρίνα (στα αρχαία ελληνικά > Γαρούνας / Garina, Garonne, Garona, Garumna) ήταν βασική για το εμπόριο μεταξύ των Πυρηναίων, της Μεσογείου και του Ατλαντικού - τουλάχιστον από την Εποχή του Σιδήρου!

Τα περίχωρα της Τουλούζης έχουν κατοικηθεί από την Κάτω Παλαιολιθική εποχή. Στην Νεολιθική εποχή υπήρχε χωριό (λ.χ. στην νυν Villeneuve-Tolosane). Γυαλισμένοι νεολιθικοί πέλεκεις έχουν βρεθεί  στο δρόμο Récollets και εκτίθενται στο Muséum de Toulouse. Ίχνη ανθρώπινης κατοίκησης στα ιστορικά χρόνια, αρχίζουν τον 8^ο αιώνα π.Χ. με νεκρόπολη στην περιοχή Saint-Roch (ανακαλύφθηκε το 2002).

Βάσει της αρχαίας μυθολογίας, η Θολώση / Τολώση, ήταν πόλη της θεάς Αθηνάς Παλλάδος (Palladia Tolosa) και έχει σχέση με την Θόλο (Tholos > Tolos > Toulouse) των Δελφών(*)[4]. Ίσως σχετική και η Τολοφών Φωκίδος, κάτω από τους Δελφούς. Και ως γνωστόν οι Φωκαείς είχαν πολλές αποικίες στην Ιβηρική, την Ναρβωνική και την Γαλατία. Αυτό έγινε αποδεκτό και από τον αυτοκράτορα Δομιτιανό (1^ος αι. μ.Χ.) και έτσι η πόλις έγινε προστάτις των τεχνών και των γραμμάτων.

Από τα μέσα του 3^ου αιώνα π.Χ. (πολύ πριν από την ρωμαϊκή εγκατάσταση), το Δυτικό Languedoc κατοικείται από μια συνομοσπονδία των ελληνικής καταγωγής Γαλατών, τους Βόλκους[5] Τεκτοσάγες, μεταξύ των οποίων και οι Τολοσάτες, που καταλαμβάνουν τα περίχωρα της νυν Τουλούζης.

Το ελληνικό της όνομα Τολώσσα[6] εμφανίζεται σε γραπτά από τον 2^ο αιώνα π.Χ. Το νόμισμά της ήταν η δραχμή.

Τον 2^ο αιώνα π.Χ. δημιουργήθηκε ένα oppidum 100 εκταρίων στο Vieille-Toulouse (λίγα χλμ. νότια της σημερινής Τουλούζης). Ήταν η πιθανή πρωτεύουσα των Βόλκων Τεκτοσαγών. Οι Τολοσάτες [σ.σ.: θρακικά(**) ονόματα] διατήρησαν εμπορικούς δεσμούς με την Ισπανία και την Ιταλία και την υπόλοιπη Γαλατία, μέσω της ανταλλαγής κρασιού, σιταριού και μετάλλων. Πολλοί αμφορείς έχουν βρεθεί και αποδεικνύουν το σφρίγος αυτών των οικονομικών ανταλλαγών.

Ως γνωστόν, οι αρχαίοι Έλληνες διέδωσαν και εδίδαξαν το κρασί και την αμπελουργία στην περιοχή - βλ. και Αυσόνιος. Εγκαθίστανται και Κέλτες (επίσης ελληνικής καταγωγής), Ίβηρες, και ΚελτοΊβηρες, όπως λέγονται…

Το 106 π.Χ ληστεύεται ο χρυσός της Τολώσσας από τον Quintus Servilius Caepio και οι Ρωμαίοι κατακτούν την περιοχή μόλις το 107 π.Χ. Η Τουλούζη γίνεται ρωμαϊκή επαρχία της Ναρβωνίας. Κτίζονται υδραγωγεία, κτήρια, θέατρο, αμφιθέατρο (14.000 θέσεων, σώζεται ακόμη στην περιοχή Purpan-Ancely), ιαματικά λουτρά, ναοί και μεγάλο τείχος από τούβλα (σώζονται τμήματά του). Υπολογίζεται ότι η Gallia Narbonensis είχε 20.000 - 50.000 κατοίκους!

Το 250 μ.Χ., ο εκ Πατρών[7] ιερέας του Κρόνου της Τουλούζης[8] βασανίζεται και γίνεται… άγιος Σερνίν. Η πρώτη βασιλική του αγίου Σερνίνου / Saint-Sernin κτίστηκε το 403 μ.Χ. με την άνοδο του χριστιανισμού στην περιοχή…

Η κομητεία της Τουλούζης της Ακουιτανίας ιδρύθηκε το 852 από τον Ραϋμόνδο Α', ως ιστορική πρωτεύουσα του Λανγκεντόκ, και σήμερα είναι πρωτεύουσα της περιφέρειας Οξυτανίας.

Το Πανεπιστήμιο της Τουλούζης (Université de Toulouse) ιδρύθη το 1229. Σε μια εποχή που οι Ευρωπαίοι άρχιζαν να μεταφράζουν τα γραπτά των αράβων(***) (της Ανδαλουσίας) και των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων.[9] Αυτά τα κείμενα έφεραν νέες επιστημονικές ανακαλύψεις και προόδους στις τέχνες, με την ελπίδα να «συμφιλιώσουν» την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και την χριστιανική θεολογία…

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (απόσπ.). Γ. Λεκάκης «Τάματα και αναθήματα». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.10.2018.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Ιούλιος Καίσαρ, Κικέρων, Πλίνιος, Ποσειδώνιος, Κλ. Πτολεμαίος, Στράβων.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Άλλωστε στην Ύδρα υπάρχει το όρος Έρως.

[2] κόρη του Διός και της Κάρμης του Ευβούλου.

[3] Βλ. Παυσανίας (2.30.3).

[4] Βλ. και Martial «l'Or de Delphes à Toulouse» και Αυσόνιος και Σιδώνιος Απολλωνίας.

[5] Βόλγοι (> Βέλγοι;), Volcae, Volques Tectosages: Γαλατική φυλετική συνομοσπονδία, που συγκροτήθηκε πριν από την επιδρομή των Γαλατών στην Μακεδονία (270 π.Χ.) και στην επιδρομή κατά των Δελφών(*) και στην (δεύτερη και άγνωστη) Μάχη των Θερμοπυλών (279 π.Χ.) κατά Ελλήνων. Ζούσαν ταυτόχρονα στην νότια Γαλατία, την Μοραβία, την κοιλάδα του Έβρου(**) της Ιβηρικής Χερσονήσου και την Γαλατία της Ανατολίας. Σήμερα οι Βόλκοι / Ουόλκοι θεωρούνται μέρος του πολιτισμού La Tène. Στα Βαλκάνια ενώθηκαν και με τους Τολιστοβογίους και τους Τρόκμους, και εγκαταστάθηκαν εν τέλει στην κεντρική Ανατολία.

[6] Τολώσα > (οξυτανικά) Tolosa / Τολόζα.

Το ίδιο τοπωνύμιο (Tolosa) απαντάται και στην Βασκία στην Ιβηρική Χερσόνησο, αλλά και στην Νοτιοανατολική Γαλλία (Jura, Ardèche). Αλλά και στην Ιρλανδία (tulach) και την Ουαλία (twlch).

[7] Ήταν υιός του βασιλιά της Αχαΐας, Αιγέα, και της Κασσάνδρας, θυγατρός του Κλαυδίου Πτολεμαίου. – βλ. μαρτυρολόγιο Γρηγορίου της Τουρ.

[8] Saturnin < (λατ.) Saturninus < Κρόνιος > Saturnin de Toulouse, Saint Sernin, ήταν ο πρώτος επίσκοπος της Τουλούζης. Ως άγιος της χριστιανικής Εκκλησίας, εορτάζεται στις 29 Νοεμβρίου – κοντά στα αρχαία Κρόνια / Σατουρνάλια. Προς λύση δε κάθε σχέσεώς του με τον Κρόνο, στα ελληνικά δεν αποκαλείται Σατουρνίνος, αλλά… Σαρτουνίνος! Σύμβολο του Κρόνου είναι ο ταύρος. Ο ιερέας του ταύρου-Κρόνου θανατώθηκε το 257 μ.Χ. παραδειγματικά ως εξής: Τον έδεσαν με τα πόδια σε έναν ταύρο, που τον έσυρε στους δρόμους της Τουλούζης. Εκεί όπου σταμάτησε ο ταύρος η οδός ονομάσθηκε «rue du Taur» / «οδός Ταύρου». Το σώμα του ενταφιάσθηκε σε κρύπτη στην εκκλησία της Παναγίας του Ταύρου (Notre-Dame du Taur). Κι όποιος κατάλαβε, κατάλαβε. Εξουσία είναι η διαχείρισις συμβόλων – βλ. Γ. Λεκάκης «Τάματα και αναθήματα».

Το όνομα του Έλληνα ευεργέτη θεού-βασιλιά στην Δύση, Κρόνου, στην γαλλική περιοχή έχει υποστεί πολλές και πολλαπλές αλλαγές, για ευνόητους λόγους, αλλά ακόμη ανιχνεύεται σε πολλά τοπωνύμια και επώνυμα: Savournin (> Saint-Savournin), Sadourny, Sernin (> Saint-Sernin), Serni, Serny, Cernin, Sernilh, κλπ. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΚΡΟΝΟΥ, ΕΔΩ.

[9] Όπως έκαναν και τα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης και των Παρισίων.

(***) Ως γνωστόν οι άραβες είχαν οικειοποιηθεί αρχαία ελληνικά κείμενα.

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ