ΤΣΙΠΡΑ ΠΡΟΔΟΤΗ ΚΟΜΙΤΑΤΖΗ, Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ.

 Ο  Τσίπρας  και  το  σκυλολόι  του  προετοιμάστηκαν  επί  χρόνια  μεθοδικά   για  να  ξεπουλήσουν  την  Μακεδονία.  Είναι  ένα  από  τα  πιο  βασικά  πιστεύω  τους.  Είναι  μέσα  στα  γονίδιά  τους.  Δεν  μπορούμε  να  φανταστούμε  πόσο  κακία  και  προδοσία  κρύβουν  μέσα  τους  αυτά  τα  καθάρματα,  όταν  σκέφτονται  ακόμη  και  το  όνομα  Μακεδονία.

Ο ΤΑΚΗΣ ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΑΚΗΣ, Ο ΑΔΕΛΦΟΣ ΤΗΣ ΑΛΙΚΗΣ ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΑΚΗ: «ΟΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΕΣ ΕΣΠΑΣΑΝ ΤΑ ΚΟΚΚΑΛΑ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΜΟΥ, ΤΟΥ ΕΒΓΑΛΑΝ ΤΑ ΔΟΝΤΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΝΥΧΙΑ ΜΕ ΤΑΝΑΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙΩΣΑΝ ΜΕ ΠΕΤΡΕΣ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΙ».

Η Τουρκάλα δημοσιογράφος, Uzay Bulut έγραψε  στις  ΗΠΑ: «Τον 11ο αιώνα, οι Τούρκοι τζιχαντιστές από την Κεντρική Ασία εισέβαλαν και κατέκτησαν την ελληνόφωνη χριστιανική βυζαντινή αυτοκρατορία ανοίγοντας το δρόμο για την τουρκοποίηση και τον εξισλαμισμό της περιοχής με την μέθοδο των δολοφονιών, των απαγωγών, των βιασμών και τον βίαιο προσηλυτισμό».

1537,  ΟΙ  ΠΡΩΤΟΙ  ΕΝΟΠΛΟΙ  ΕΛΛΗΝΕΣ  ΗΤΑΝ  ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ.  ΑΡΜΑΤΟΛΙΚΙΑ  ΣΕΡΒΙΩΝ,  ΕΛΑΣΣΟΝΟΣ,  ΜΗΛΙΑΣ  ΟΛΥΜΠΟΥ,  ΓΡΕΒΕΝΩΝ  ΚΑΙ  ΒΕΡΟΙΑΣ.

Όταν έπεσε ο Πόλη, οι Μακεδόνες όχι μόνο διατήρησαν την πίστη τους αλλά διατήρησαν και τα όπλα τους στα άγρια βουνά. Έτσι, ταυτόχρονα σχεδόν με την ολοκλήρωση της κατάκτησης, το 1458, πέντε μόλις χρόνια μετά την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως οι Οθωμανοί δυνάστες υποχρεώθηκαν από τα πράγματα να αναγνωρίσουν επίσημα τα πρώτα αρματολίκια στ’ Άγραφα και στην Πίνδο, όπου συναντώνται η Μακεδονία η Ήπειρος και η Θεσσαλία. Την μαρτυρία καταθέτει ο Αραβαντινός από παλαιότερα χρονικά. Ως το 1537, όπως αναφέρει ο καθηγητής της Ιστορίας Απόστολος Βακαλόπουλος, είχαν αναγνωρισθεί από την Υψηλή Πύλη πέντε αρματολίκια, στη Δυτική ιδίως Μακεδονία: τα αρματολίκια Σερβίων, Ελασσόνος, Μηλιάς Ολύμπου, Γρεβενών και Βεροίας. Έτσι οι πρώτοι ένοπλοι Έλληνες είναι οι Μακεδόνες. 

ΟΤΑΝ  Η  ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ  ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΘΗΚΕ  Η  ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ  ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ  ΔΙΑΛΥΘΗΚΕ.
Η Μακεδονία αποτελούσε νευραλγικό στρατηγικό χώρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γιατί γεφύρωνε την Ανατολή με τη Δύση, τον Βορρά με τις ζεστές θάλασσες και ήταν όρος υπάρξεως για την κυριαρχία του Σουλτάνου. Όταν η Μακεδονία απελευθερώθηκε, η Οθωμανική Αυτοκρατορία διαλύθηκε. Τα απελευθερωτικά κινήματα των Μακεδόνων δεν σταμάτησαν ποτέ, όπως άλλωστε και όλων των άλλων αδελφών Ελλήνων. 


1571,  Η  ΠΡΩΤΗ  ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ  ΤΩΝ  ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ.  ΣΦΑΧΤΗΚΑΝ  30.000  ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ.
Στα 1571 δημιουργείται στη Δύση η πρώτη Ιερή Συμμαχία, η Σάκρα Λίγκα, από τον Πάπα της Ρώμης, την κραταιά Δημοκρατία της Βενετίας και την τότε κοσμοκράτειρα της Δύσης Ισπανία. Ο Δον Χουάν ο Αυστριακός καταστρέφει τον τουρκικό στόλο στη ναυμαχία του Λεπάντε, δηλαδή της Ναυπάκτου. Και αμέσως παίρνουν τα όπλα οι Μακεδόνες. Στη Θεσσαλονίκη, στις Σέρρες, στη Χαλκιδική και στο Άγιον Όρος πραγματοποιείται εξέγερση. Επακολουθεί γενική σφαγή του μακεδονικού Ελληνισμού και διαρπαγή του Αγίου Όρους. Τα σχετικά χρονικά της εποχής, πριν τετρακόσια χρόνια, αναφέρουν ότι σφάχτηκαν 30.000 Μακεδόνες. Ο Έλληνας Αρχιεπίσκοπος Αχριδών Αθανάσιος και οι επίσκοποι Βελεσσών, Βελεγράδων και Καστοριάς καλούν τον νικητή της Ναυπάκτου Δον Χουάν να αποβιβασθεί στη Μακεδονία και Ήπειρο. 

(Σημείωση  Ζ.Π.:  Αχρίδα,  Βελεσσός,  Βελεγράδα:  ελληνικές  πόλεις  της  σκλαβωμένης,  ακόμη  και  σήμερα,  Βόρειας   Μακεδονίας.
Βελεγράδα  =  Βεράτιο   Βεράτι  ή  Μπεράτι:  η  αρχαία  Ελληνική  πόλη  Αντιπάτρεια (πόλη του  Αντίπατρου). Οι αρχαιότεροι καταγεγραμμένοι κάτοικοι της πόλης ήταν η Ελληνική φυλή των Δεξάρων, η βορειότερη υποομάδα των Χαόνων, και η περιοχή ήταν γνωστή, από αυτούς, ως Δεξαρίτις. Κατά την Βυζαντινή περίοδο το όνομα της πόλης ήταν Πουλχεριόπολις (πόλη  της  Πουλχερίας). Σε λατινικά κείμενα της εποχής η πόλη  αναφέρεται  ως Alba Graeca  (Λευκή  Ελληνική  πόλη)  και Belgrad di Romania  (Βελέγραδα  των  Βλάχων).  Το όνομα της πόλης στα Αλβανικά είναι Berat ή Berati, που προέρχεται από την ονομασία Бѣлградъ (Bel(i)grad, Βελιγράδι) που έδωσαν οι Βούλγαροι στην πόλη τον 9ος αιν. εκ των λέξεων βιέρο & γράδ ή γρόδ (=λευκή πόλη, ωραία πόλη), όνομα με το οποίο ήταν γνωστή σε Ελληνικά, Λατινικά και Σλαβικά έγγραφα κατά το Μέσο και Ύστερο Μεσαίωνα. Το όνομα αυτό αποδόθηκε στα Ελληνικά ως Βελλέγραδα. Οι Μητροπολίτες της πόλης αναφέρονταν ως Βελαγράδων, Βελλαγράδων, Βελογράδων και Βελεγράδων προς διαχωρισμός τους από τους Μητροπολίτες Βελιγράδων ή Βελιγραδίου της Σερβίας).
 

Ο  ΚΛΕΦΤΗΣ  ΠΑΝΟΣ  ΜΕΪΝΤΑΝΗΣ  ΤΗΣ  ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ  ΚΟΖΑΝΗΣ.
Εκατό χρόνια μετά, το 1661, ο γνωστός Τούρκος περιηγητής και συγγραφέας Εβλιγιά Τσελεμπή αναφέρει ότι στο Σαρή Γκιολ, στην περιοχή της Πτολεμαΐδας, δρούσε ο φοβερός Μακεδόνας κλέφτης Πάνος, που ταυτίζεται με τον θρυλικό Πάνο Μεϊντάνη.


1646,  ΝΕΑ  ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ  ΤΩΝ  ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ  ΣΤΗΝ  ΦΛΩΡΙΝΑ,  ΣΤΟ  ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ,  ΣΤΗΝ  ΑΧΡΙΔΑ  ΣΤΑ  ΒΕΛΕΣΣΑ,  ΣΤΟ  ΜΟΡΙΧΟΒΟ.
Την ίδια εποχή, τον 17ο αιώνα, ξεσπά ο πόλεμος Βενετίας-Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο Ενετός στρατηγός Μοροζίνι αποβιβάζεται στη Θάσο και κτυπάει το κάστρο της Καβάλας, πάλι ξεσηκώνονται οι Μακεδόνες. 
Τα τουρκικά ιστορικά έγγραφα αναφέρουν τρεις εξεγέρσεις Μακεδόνων. 
Πρώτα το 1646 οι κλέφτες της Δυτικής Μακεδονίας κτυπούν τη Φλώρινα και το Μοναστήρι. 
Μετά, το 1684 περίπου ξεχύνονται στους κάμπους από το Βέρμιο και τα Πιέρια. Τέλος, όταν στα 1689 ο στρατός των Αψβούργων προελαύνει μέχρι τα Βελεσσά της Βόρειας Μακεδονίας, εξεγείρονται οι δικοί μας πάλι στο Μοναστήρι, στη Φλώρινα, στην Αχρίδα, στο Μορίχοβο. 

1711,  ΝΕΑ  ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ  ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ  ΣΤΗΝ  ΚΟΖΑΝΗ,  ΣΤΗΝ  ΚΑΣΤΟΡΙΑ,  ΣΤΗΝ  ΑΧΡΙΔΑ,  ΣΤΟ  ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ  ΣΤΗΝ  ΕΔΕΣΣΑ,  ΣΤΗΝ  ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ,  ΣΤΗΝ  ΝΑΟΥΣΑ.
Στις αρχές του 18ου αιώνα, γύρω στα 1700 με 1730, η Μακεδονία υφίσταται τις λεηλασίες των Τούρκων λιποτακτών και των Γκέγκηδων μπέηδων. Οι Μακεδόνες δίδουν σκληρό αγώνα εναντίον τους στην Κοζάνη, την Καστοριά, την Αχρίδα, το Μοναστήρι, την Έδεσσα, τα Καϊλάρια. Στα 1711 ξεσπά ρωσοτουρκικός πόλεμος, επαναστατεί η Νάουσα και σημειώνονται συγκρούσεις μεταξύ Ελλήνων και Οθωμανών μέσα και γύρω από τη Θεσσαλονίκη. 

1763,  ΝΕΑ  ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ  ΤΩΝ  ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ  ΣΤΑ  ΓΡΕΒΕΝΑ,  ΣΤΟΝ  ΟΛΥΜΠΟ,  ΣΤΑ  ΧΑΣΙΑ,  ΣΤΑ  ΤΡΙΚΑΛΑ,  ΣΤΗΝ  ΕΔΕΣΣΑ.
Το 1763 κατέρχεται στην Ελλάδα από την Αγία Πετρούπολη ο Σιατιστινός Γεώργιος Παπαζώλης, έμπιστος της Τσαρίνας Μεγάλης Αικατερίνης και λοχαγός της ανακτορικής φρουράς της, που επί πέντε χρόνια οργανώνει επανάσταση των Ελλήνων από τη Μακεδονία και την ΄Ηπειρο μέχρι το Μοριά με ταυτόχρονη εισβολή ρωσικών δυνάμεων. Το 1770 ο Παπαζώλης καταπλέει στη Μάνη με δύο μοίρες του ρωσικού στόλου υπό τους αδελφούς Φιοντόρ και Αλεξέϊ Ορλώφ. Ξεσηκώνονται τα νησιά του Αιγαίου, ο Μοριάς, η Ρούμελη. Η Μακεδονία επαναστατεί. Την σαρώνουν επαναστατικά ανταρτικά σώματα κλεφτών και αρματολών Μακεδόνων, με επικεφαλής τους τον θρυλικό Ζιάκα στα Γρεβενά, τον Ζήτρο και τον Λάζο στον Όλυμπο, τον γερο-Βλαχάβα στα Χάσια. Εξαπολύονται νέες σφαγές από τα Τρίκαλα της Θεσσαλίας μέχρι την Έδεσσα της Μακεδονίας. 


Λίγο χρόνο αργότερα, το 1790, φτάνει στο Αιγαίο νέος ρωσικός στόλος με επικεφαλής τον Λάμπρο Κατσώνη, έμπιστο της Τσαρίνας Μεγάλης Αικατερίνης και του Ορλώφ, που διενεργεί αποβάσεις στα παράλια του Θερμαϊκού από το Λιτόχωρο μέχρι τα πρόθυρα της Θεσσαλονίκης. Επτά χρόνια αργότερα, το 1797, εισβάλλει στη Μακεδονία ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων. Έχει αποσπάσει από την Υψηλή Πύλη ταυτόχρονα τα αξιώματα του Ρούμελη Βαλεσή και του Γενικού Επιθεωρητού του Δερβενίων, Ντερβενέτ Ναζίρ, με εξουσία σε όλες τις κλεισούρες των αρματολών. Έτσι υποτάσσει όλους τους άλλους πασάδες, κυριεύοντας τις πόλεις τους. Κτυπάει την Κοζάνη και τη Νάουσα, που ανθίστανται σκληρά αλλά πέφτουν. 

Λέει το Δημοτικό Τραγούδι: 

Βάστα, καημένη Νιάουστα, τ’ Αλή πασιά τ’ ασκέρι. 

Οι επαναστατικές ταραχές πνίγονται στο αίμα των Μακεδόνων καθ’ όλο τον 18ο αιώνα. 
Αφανίζεται η Μοσχόπολη το 1769, που είχε ιδρύσει το πρώτο τυπογραφείο -ελληνικό φυσικά- στα Βαλκάνια. Τα κύματα της μακεδονικής προσφυγιάς φτάνουν μέχρι την Κωνσταντινούπολη και, γι’ αυτό ο Σουλτάνος με φιρμάνι του προς τους πασάδες και στον Ρούμελη Βαλεσή διατάζει να επιβληθεί ειρήνη και να συγκρατηθεί ο πληθυσμός στη Μακεδονία. 


1806,  ΝΕΑ  ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ  ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ  ΣΤΟΝ  ΟΛΥΜΠΟ  ΚΑΙ  ΣΤΗΝ  ΔΥΤΙΚΗ  ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ.
Στις αρχές του 19ου αιώνα, το 1806, εκρήγνυται νέος ρωσοτουρκικός πόλεμος. Πάλι οι Μακεδόνες ρίχνονται στον αγώνα με εστία τον Όλυμπο και την Ανατολική Μακεδονία. Οι περιώνυμοι Μακεδόνες οπλαρχηγοί του Ολύμπου και της Δυτικής Μακεδονίας κατεβαίνουν απ’ τα βουνά, αρματώνουν καράβια και γίνονται κουρσάροι στον Θερμαϊκό και στο Βόρειο Αιγαίο. Είναι οι Λαζαίοι, η φάρα του παπα-Θύμιου Βλαχάβα, ο τρομερός Νικοτσάρας και ο Γιάννης του Σταθά, γαμπρός του Μπουκουβάλα. 


Ο  ΘΕΟΔΩΡΟΣ  ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ  ΚΑΤΑΦΕΥΓΕΙ  ΣΤΗΝ  ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ  
Την ίδια εποχή χαλάστηκαν στο Μοριά οι Κολοκοτρωναίοι και ο Θεοδωράκης Κολοκοτρώνης, ο μετέπειτα θρυλικός Γέρος του Μοριά, διασώζεται και καταφεύγει στους αδελφούς του Βλάχους Μακεδόνες στον γερο-Όλυμπο, απ’ όπου για μερικά χρόνια επιδίδεται σε θαλασσομαχίες σαν κουρσάρος με τα μακεδονίτικα κουρσάρικα καράβια. Έτσι η Μακεδονία περιθάλπει αυτόν που επέπρωτο να αναδειχθεί με το σπαθί του και το ήθος ο Αρχιστράτηγος του Εικοσιένα.
Το γεγονός παραλείπεται συστηματικά αλλά είναι απόλυτα βεβαιωμένο.
 Τα κατορθώματά τους εξυμνεί το Δημοτικό Τραγούδι στα χείλη όλων των Ελλήνων:
Μαύρο καράβι αρμένιζε, μαύρο σαν καλιακούδα.
Καράβι, ρίξε τα πανιά, προσκύνα το Σουλτάνο.
Εγώ ’μ’ ο Γιάννης του Σταθά, γαμπρός του Μπουκουβάλα,
ουδέ τα ρίχνω τα πανιά ουδέ Τούρκο προσκυνάω… 


ΜΑΧΕΣ  ΣΤΗΝ  ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ  ΚΑΙ  ΣΤΙΣ  ΣΕΡΡΕΣ - ΝΙΚΟΤΣΑΡΑΣ 

Ο Νικοτσάρας αποβιβάζεται στον Σταυρό της Χαλκιδικής και προελαύνει, μέσα από την Τουρκιά, προς τη Νιγρίτα και τη Ζίχνα έξω από τις Σέρρες με προορισμό να διασχίσει όλη τη Μακεδονία και τη Βαλκανική, να φτάσει στις ηγεμονίες της Βλαχίας πάνω από τον Δούναβη και να ενωθεί με τον προελαύνοντα ρωσικό στρατό. Τον αντιμετωπίζουν 8.000 Τουρκαλβανοί με τον Ισμαήλ μπέη των Σερρών, αλλά ο Νικοτσάρας με νυκτερινή έφοδο κάνει γιουρούσι και σπάζει τις γραμμές τους με το σπαθί στο χέρι. 
Ο Λαός τον τραγουδάει:
Τι έχουν της Ζίχνας τα βουνά κι είναι μαυροντυμένα;
Μήνα άνεμος τα πολεμά, μήνα βροχή τα δέρνει;
Μηδ’ άνεμος τα πολεμά, μηδέ βροχή τα δέρνει.
Ο Νικοτσάρας πολεμά…
Στο έμπα χίλιους έσφαξε, στο έβγα δυο χιλιάδες… 

Ο Νικοτσάρας ξεφεύγει στο Άγιον Όρος και από κει, με κουρσάρικο μακεδονίτικο καράβι, στο Λιτόχωρο της Μακεδονίας στα ριζά του Ολύμπου, όπου όμως τον Ιούνιο του 1806 πέφτει σε χωσιά, σε ενέδρα, και σκοτώνεται. Οι σύντροφοί του τον παίρνουν και τον θάβουν στη Σκιάθο. 


ΘΥΜΝΙΟΣ  ΒΛΑΧΑΒΑΣ

Ο σύντροφος του Νικοτσάρα παπα-Θύμιος Βλαχάβας συνεχίζει τον αγώνα θυελλώδης μέχρι το 1808 σε συνεννόηση με τους Ρώσους και με τον Καραγεώργη της Σερβίας, με τον οποίον ο μεγάλος Μακεδόνας οπλαρχηγός Γεωργάκης Ολύμπιος, είναι σταυραδέλφια. Τελικά, μετά λαμπρές νίκες, ο Βλαχάβας πέφτει στα χέρια του Αλή πασά και εκτελείται με μαρτυρικό θάνατο στα Γιάννενα. 


ΡΗΓΑΣ  ΦΕΡΑΙΟΣ
Το Εικοσιένα είχε φτάσει πια. Καλός Σπορεύς της Εθνεγερσίας είναι ο Ρήγας Φεραίος ο Βελεστινλής. Κατάγεται κι αυτός από μακεδονική φύτρα, από το Περιβόλι της Πίνδου, απ’ όπου η φαμίλια του είχε μεταναστεύσει στο Βελεστίνο. 

Στη Βιέννη, αυτοκρατορική πρωτεύουσα των Αψβούργων, όπου ανθούν οι Μακεδόνες έμποροι και τραπεζίτες, αδελφοί Μαρκίδαι Πούλιου Γεώργιος και Πόπλιος εκδίδουν την πρώτη στην Ιστορία ελληνική εφημερίδα με τον τίτλο Εφημερίς και τα φλογερά επαναστατικά κηρύγματα του Ρήγα, τον Θούριο και τη Χάρτα. Εξώφυλλο της Χάρτας και έμβλημα της Εθνεγερσίας ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Μακεδών.
Μακεδόνες επίσης είναι οι πιο στενοί σύντροφοι του Ρήγα. Τον ακολουθούν πιστά στον θάνατο οι αδελφοί Ιωάννης και Παναγιώτης Εμμανουήλ από την Καστοριά και ο Θεοχάρης Τουρούντζιας από τη Σιάτιστα. Ανακρινόμενος, μαζί με τον Ρήγα και όλους τους συνεργάτες του, στη Βιέννη ο Ιωάννης Εμμανουήλ, μόλις 24 χρονών, φοιτητής της Ιατρικής, εγείρεται και λέει στους Αυστριακούς ανακριτές του, σύμφωνα με την αναφορά του ιστορικού της Επαναστάσεως Σπυρίδωνος Λάμπρου:
Αποσκοπώ όντως εις επανάστασιν εν Ελλάδι και διά τούτον τον λόγον η επαναστατική προκήρυξις του Ρήγα με ευηρέστησε μεγάλως, επειδή την απελευθέρωσιν της Ελλάδος επιθυμώ εκ βάθους της καρδίας μου.

Οι Αυστριακοί τους παραδίδουν μαζί με τον Ρήγα στους Οθωμανούς, που τους στραγγαλίζουν στο φρούριο Νεμπόϊτσα του Βελιγραδίου. Μαζί τους εκτελείται και ο σύντροφος του Ρήγα Ιωάννης Καρατζάς από την Κύπρο- αιμάτινος αρραβώνας της μαρτυρικής Κύπρου με τη Μητέρα Ελλάδα. ΄Αλλοι τέσσερις Μακεδόνες σύντροφοι του Ρήγα δεν παραδίδονται στους Οθωμανούς αλλά εκτοπίζονται, επειδή είναι υπήκοοι της Αυστρουγγαρίας: ο Γεώργιος Πούλιος και ο Κωνσταντίνος Δούκας από τη Σιάτιστα, ο Γεώργιος Θεοχάρης από την Καστοριά και ο Κωνσταντίνος Τούλιος από την Πέστη. 


18  ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ  1821,  ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ  ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ
Τα γεγονότα έχουν πάρει τον δρόμο τους -τον δρόμο της Ιστορίας. Στις 18 Φεβρουαρίου 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, υπασπιστής του Τσάρου, διαπλέει τον Προύθο και φτάνει στο Ιάσιο της Μολδαβίας, όπου υψώνει τη σημαία της Επαναστάσεως από τον εξώστη του αρχοντικού που ανήκει στον Μακεδόνα Κωνσταντίνο Μπέλλιο, βαρώνο από το Μπλάτσι (Βλάστη) της Δυτικής Μακεδονίας. 
Υπασπιστής του Αλεξάνδρου Υψηλάντη είναι ο Γεώργιος Λασσάνης από την Κοζάνη. 
Αρχηγοί των επαναστατικών ελληνικών δυνάμεων υπό τον Υψηλάντη είναι δύο φημισμένοι Μακεδόνες πολέμαρχοι: ο Γεωργάκης Ολύμπιος από το Λιβάδι του Ολύμπου και ο Γιάννης Φαρμάκης από το Μπλάτσι.
Στο Δραγατσάνι παρατάσσεται ο Ιερός Λόχος με διοικητή τον χιλίαρχο Γ. Λασσάνη. Τον απαρτίζουν έφηβοι Έλληνες, κατά το πλείστον Μακεδόνες, όλοι φοιτητές στις ελληνικές Ηγεμονικές Ακαδημίες του Βουκουρεστίου και του Ιασίου. Παρατάσσονται και πέφτουν μέχρις ενός. 
Όταν ο Υψηλάντης περνάει τα σύνορα και παραδίδεται στους Αψβούργους, τον ακολουθεί πιστός μέχρι θανάτου ο Λασσάνης. Μένει έξη χρόνια φυλακισμένος μαζί με τον Πρίγκηπα στο φρούριο Μόχατς. Μετά την αποφυλάκισή τους τον ακολουθεί στη Βιέννη όπου ο Υψηλάντης πεθαίνει το 1828 και, τότε, ο Λασσάνης κατέρχεται στη μαχομένη Ελλάδα υπηρετώντας την Πατρίδα μέχρι το τέλος. 

ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ  ΟΛΥΜΠΙΟΣ
Εν τω μεταξύ οι δύο Μακεδόνες πολέμαρχοι του Υψηλάντη συνεχίζουν τον αγώνα τους στις Ηγεμονίες όλο το καλοκαίρι. Ο επίλογος γράφεται στα Καρπάθια, στο Μοναστήρι του Σέκου. 

Ο Γεωργάκης Ολύμπιος, όταν πια η αντίσταση έχει καταρρεύσει μαζί με το οχυρό υπό τα στίφη των αντιπάλων, βάζει φωτιά στα τόπια και ανατινάζεται ζωντανός μαζί με τους φίλους και τους εχθρούς. 
Είναι το πρώτο ελληνικό ολοκαύτωμα του Εικοσιένα. Και είναι μακεδονικό. 
Θα ακολουθήσουν και άλλα, στη Νιάουστα και στην Κασσάνδρα. Ο Γιάννης Φαρμάκης πιστεύει στην μπέσα των Τούρκων και παραδίδεται. Στέλνεται στην Κωνσταντινούπολη, όπου τον γδέρνουν ζωντανό.
Το επαναστατικό κίνημα του Ελληνισμού στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες αποτυγχάνει, αλλά η ιδέα της Ελευθερίας τρέχει πια σαν τη φλόγα στο ξερό χορτάρι.
Στο Μοριά στήνονται τα πρώτα τρόπαια κατά βαρβάρων και πέφτει η Τριπολιτσά. Η Ρούμελη έχει γίνει πεδίο αγώνα και νίκης απ’ άκρη σ’ άκρη. Το Μεσολόγγι ελευθερώνεται και πορεύεται προς τη μοίρα του ως ιερόν σφάγιον. Τα νησιά του Αιγαίου ανοίγουν τις στέρνες με τα φλωριά, ανοίγει και ο στόλος πανιά. Το Γένος μεθάει με τ’ αθάνατο κρασί του Εικοσιένα. 
Ένας Μακεδόνας είναι ήδη εκεί, ο Νικόλαος Κασομούλης, και βλέπει και καταγράφει. Θα είναι ο αυθεντικός ιστορικός του Μεγάλου Αγώνα -και ταυτόχρονα ο πολεμιστής. 
Στην Τριπολιτσά ικετεύει να του δώσουν μια μερίδα πολεμικά λάφυρα για την επανάσταση στη Μακεδονία. Δεν του δίνουν ούτε ένα τουφέκι. 

ΝΑΟΥΣΑ
Η Μακεδονία, βαριά φορτωμένη στρατεύματα των Οθωμανών, εισέρχεται στον Αγώνα. Είναι η σπονδυλική στήλη της Αυτοκρατορίας και η μοναδική γέφυρα του οθωμανικού στρατού προς τη Νότιο Ελλάδα γιατί το Αιγαίο ελέγχει ο ελληνικός στόλος. Πρέπει, συνεπώς, να συγκρατήσει με το κορμί της τις οθωμανικές στρατιές που ο Σουλτάνος πέμπει για να καταπνίξουν την Εθνεγερσία στη Ρούμελη και στον Μοριά. Αυτοθυσιάζεται αλλά διασώζει την Εθνεγερσία των Νοτίων Ελλήνων αδελφών της. Ο αγώνας της, από τη φύση των πραγμάτων, πραγματώνεται σε τρία αλλεπάλληλα στάδια. Στο πρώτο στάδιο επαναστατεί η Χαλκιδική, το Άγιον Όρος και η λεπτή ενδοχώρα από τη Θεσσαλονίκη και τον Λαγκαδά μέχρι τα παράλια του Στρυμονικού κόλπου και τη Νιγρίτα. Στο δεύτερο στάδιο επαναστατεί η Νιάουστα, το 1822, κι όλη η περιοχή της. Στο τρίτο στάδιο οι Μακεδόνες μάχονται στη Νότια Ελλάδα μέχρι την τελική νίκη. Πολεμούν και πέφτουν στο Μεσολόγγι και στα Ψαρά, στην Εύβοια και στο Τρίκερι, στη Ρούμελη και στο Μοριά, μέχρι την Κρήτη. 

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ  ΠΑΠΠΑΣ,  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΔΟΒΙΣΤΑ  ΣΕΡΡΩΝ

Ο Εμμανουήλ Παππάς είναι βαθύπλουτος έμπορος και τραπεζίτης, γιος παπά από τη Δοβίστα Σερρών, που φέρει τώρα το όνομά του. Είχε ένδεκα παιδιά: οκτώ γιους και τρεις θυγατέρες. Έδωσε στον Αγώνα για το Έθνος όλα τα πλούτη του, τα τρία ενήλικα αγόρια του και τη ζωή του. Η γυναίκα του, οι επιζήσαντες γιοι του και οι τρεις θυγατέρες του μαρτύρησαν δώδεκα χρόνια στις φυλακές των Οθωμανών και, όταν ήλθε η λευτεριά, δεν είχαν ούτε ψωμί -αυτοί οι βαθύπλουτοι Μακεδόνες. Σώζονται οι εκκλήσεις τους προς το πρώτο ελεύθερο Κράτος για βοήθεια.
Με εντολή του Αλεξάνδρου Υψηλάντη ο Εμμανουήλ Παππάς αρματώνει το καράβι του Θρακιώτη Χατζή Βισβίζη, το φορτώνει όπλα από την Πόλη κρυφά και φτάνει στις 23 Μαρτίου 1821 στο Άγιον Όρος, στη Μονή Εσφιγμένου, όπου οι ηγούμενοι των Ιερών Μονών τελούν μυσταγωγική λειτουργία, θέτουν το Γένος υπό την σκέπην της Θεοτόκου και κηρύσσουν την Επανάσταση της Μακεδονίας. Τον Μάϊο οι πρόκριτοι του Πολυγύρου υψώνουν τη σημαία της Επαναστάσεως. Ξεσηκώνεται όλη η Χαλκιδική.
Τα χωριά της Βορείου Χαλκιδικής ονομάζονται Μαντεμοχώρια γιατί παράγουν ασήμι και γι’ αυτό ζουν υπό καθεστώς αυτονομίας. Το Άγιον Όρος επίσης είναι αυτόνομο. Εντούτοις, όσοι ακριβώς είναι ελεύθεροι, επαναστατούν πρώτοι, για να φέρουν την ελευθερία σ’ όλο το Έθνος. Είναι ένα υψηλό δείγμα μακεδονικού φρονήματος και αυτοθυσίας.
Στη Θεσσαλονίκη ο Γιουσούφ μπέης συλλαμβάνει όλους τους προκρίτους και, μόλις παρουσιάζονται στον μέσα Θερμαϊκό τα πρώτα ψαριανά καράβια με τον Κασομούλη, τους κρεμάει όλους από τον πλάτανο της Αγια-Σοφιάς και από τα τσιγκέλια στα χασαπιά στο Καπάνι.
Στο μεταξύ οι Χαλκιδικιώτες της Σιθωνίας και της Κασσάνδρας, με παλληκάρια της Συκιάς υπό τον καπετάν Γιάννη Χάψα, κατηφορίζουν απ’ τον Πολύγυρο και τη Γαλάτιστα και προχωρούν ατρόμητα να πατήσουν τη Θεσσαλονίκη, τη Συμβασιλεύουσα. Φτάνουν μέχρι τη σημερινή Ανωτέρα Σχολή Πολέμου, στα πρόθυρα της πόλης. Το κύριο σώμα παρατάσσεται έξω από τα Βασιλικά, κάτω από την πατριαρχική Μονή της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας. Εκεί χυμάει το τουρκικό ιππικό των σπαχήδων και τους σφάζει μέχρις ενός. Είναι τα Συκιωτάκια. 

Η  ΜΑΧΗ  ΤΗΣ  ΡΕΝΤΙΝΑΣ
Από τα ανατολικά εκστρατεύει με πολυπληθές τακτικό στράτευμα ο Μπαϊράμ πασάς με προορισμό τη Θεσσαλία και τη Ρούμελη. Φτάνει στα στενά της Ρεντίνας, το πέρασμα προς τη Χαλκιδική και τον κάμπο της Βόλβης-Λαγκαδά όπου οι Μακεδόνες δίδουν απεγνωσμένη μάχη, αλλά σαρώνονται. Ο Μπαϊράμ πασάς ανοίγει το στράτευμα σε λαβίδα. Ένα σκέλος του προχωράει, μέσω Σταυρού και Ολυμπιάδας,, προς τη Χερσόνησο του Άθω, το Άγιον Όρος, φτάνει στα πρόθυρα της μοναστικής Πολιτείας και καταστρέφει συθέμελα την Ιερισσό, περνώντας εν στόματι μαχαίρας όλον τον άρρενα πληθυσμό. Κάθε Δεύτερη Μέρα του Πάσχα στην Ιερισσό, σ’ ένα ψηλό αλώνι πάνω από τη γαλανή θάλασσα, τα παλληκάρια και οι νιές χορεύουν τον θρηνώδη Καγκελευτό Χορό: 

Στου Μαυρινού τ’ αλώνι το μαρμαρινό
παίζει ο Ήλιος αμάδα με το νιο. 

Ένας προς ένα οι χορευτές προσέρχονται κάτω από τον ζυγό και πέφτουν υπό τα γιαταγάνια των Τούρκων. Οι γυναίκες πουλιούνται στα σκλαβοπάζαρα.
Το άλλο σκέλος της λαβίδας του Μπαϊράμ πασά προχωράει στον κάμπο της Βόλβης, ανατολικά της Θεσσαλονίκης, αφανίζει την Παζαρούδα και ανεβαίνει στον Χολομώντα δηλώνοντας από τα θεμέλια τα Ζερβοχώρια και τα Μαντεμοχώρια. 

Τον Ιούλιο 1821 ο Μπαϊράμ πασάς αναφέρει του στον ιεροδίκη Βεροίας: 

Ανεχώρησα εκ Μικράς Ασίας μετά πολλών στρατευμάτων κατευθυνόμενος εις Λάρισαν και εκείθεν εις Πελοπόννησον. Επειδή, όμως, οι ραγιάδες πέριξ του κόλπου του Σάρρου έδει να επαναφερθούν εις την τάξιν, εχρονοτρίβησα. Ακολούθως, επειδή οι ραγιάδες (…) είχον επαναστατήσει, επέδραμον μετά του γενναίου στρατού μου κατά των περιοχών Καλαμαριάς, Παζαρούδας, Σιδηρόπορτας, Πολυγύρου, Κασσάνδρας, Κίτρους και Κατερίνης ένθα καταπολεμήσας τους απίστους απήλειψα από προσώπου της γης 42 πόλεις και χωρία αυτών. 

ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ
Παρ’ όλα αυτά η εξέγερση στη Χαλκιδική δεν είχε κατασταλεί μέχρι τον Σεπτέμβριο 1821. ΄Ετσι τον Νοέμβριο 1821 ο Σουλτάνος πέμπει από την Ανατολή νέα στρατιά υπό τον Μεχμέτ Εμίν πασά, τον επικαλούμενο Εμπού Λουμπούτ γιατί οι άνδρες του συντρίβουν με ρόπαλα τα κρανία των αμάχων.
Όλη η αντίσταση της Χαλκιδικής περιορίζεται πλέον στο στενό της Κασσάνδρας, στον πορθμό της ιστορικής Ποτίδαιας, όπου οι Μακεδόνες αντιστέκονται ολομόναχοι μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 1821. Επέρχεται εναντίον τους ο Μεχμέτ Εμίν πασάς, ο επονομαζόμενος Εμπού Λουμπούτ, «ροπαλοφόρος», γιατί τα στρατεύματά του και οι μπασιμπουζούκοι λιώνουν με ρόπαλα το κεφάλι των αμάχων. Η αντίσταση συντρίβεται, οι υπερασπιστές πέφτουν επί των προμαχώνων. Πέντε χιλιάδες γυναικόπαιδα, που κατέφυγαν στο Άγιον Όρος, αποπλέουν για τα νησιά Σκιάθο και Σκόπελο. Η Μοναστική Πολιτεία συνθηκολογεί πληρώνοντας βαρύτατα λύτρα. 



Ο Εμμανουήλ Παππάς παίρνει το καράβι για τραβήξει στην Ύδρα, αλλά στον δρόμο δεν αντέχει η μεγάλη καρδιά του· σπάζει, και πεθαίνει εν πλω. Οι τέσσερις ενήλικοι γιοι του συνεχίζουν τον Αγώνα στη Ρούμελη και το Μοριά. Από τους τέσσερις πέφτουν στον Αγώνα οι τρεις. 
Ο Ιωάννης πέφτει στο Μανιάκι στο πλευρό του Παπαφλέσσα. 
Ο Αθανάσιος αιχμαλωτίζεται πολεμώντας στην Αταλάντη και αποκεφαλίζεται στη Χαλκίδα. 
Και ο Νικόλαος πέφτει στο Καματερό. 

ΝΑΟΥΣΑ,  ΖΑΦΕΙΡΑΚΗΣ,  ΚΑΡΑΤΑΣΟΣ,  ΓΑΤΣΟΣ,  ΚΑΡΑΜΗΤΡΟΣ,  ΠΑΠΑΡΕΣΚΟΣ,  ΡΑΜΑΝΤΑΝΗΣ,  ΣΙΟΥΓΓΑΡΗΣ.
Αλλά το έπος -και το δράμα- δεν έχει λήξει. Υπάρχει και η Νάουσα, επίσης αυτόνομη πόλη. Τον Φεβρουάριο του 1822, αφού ήδη είχε καταστραφεί η Χαλκιδική, ο Λογοθέτης της άρχοντας Ζαφειράκης υψώνει τη σημαία της Επαναστάσεως στην πλούσια και αυτόνομη αυτή μακεδονική μητρόπολη. Μέσα και γύρω στην πόλη, στο Βέρμιο, έχουν συναχθεί όλοι οι Μακεδόνες οπλαρχηγοί: ο γερο-Καρατάσος με τον γιο του Τσάμη, ο μεγαλύτερος στρατηγός της Μακεδονίας, ο Αγγελής Γάτσος από τη Σαρακήνα της Εδέσσης με τον αδελφό του Πέτρο, ο Καραμήτρος από το Μπλάτσι, ο Ιωάννης Παπαρέσκος από την Καστοριά και οι αδελφοί Ραμαντάνη και Σιούγγαρη βρίσκονται εκεί με τα επαναστατικά σώματά τους. Αρχηγός από τη Φιλική Εταιρεία έχει ορισθεί ο Γεώργιος Σάλας, που όμως δεν φτάνει ποτέ από το Βέρμιο. Άλλες δυνάμεις ελέγχουν το πέρασμα της Καστανιάς και του Αλιάκμονα ποταμού. Ο Όλυμπος και τα Πιέρια βρίσκονται σε συνεχή επανάσταση.

Οι Μακεδόνες επαναστάτες συγκρούονται με τον Κεχαγιά μπέη της Βεροίας έξω από τη Μονή της Παναγιάς του Δοβρά και τον συντρίβουν. Αλλά επέρχεται ο φοβερός Μεχμέτ Εμίν πασάς από τη Θεσσαλονίκη άγοντας 13.000 τακτικό στρατό με ιππικό και πυροβολικό και 7.000 μπασιμπουζούκους ατάκτους. Οι Μακεδόνες υπερασπίζονται τη Νάουσα επί εβδομάδες ηρωικά, αλλά κάποτε οι ολιγάριθμες γραμμές τους σπάζουν εμπρός στον όγκο του αντιπάλου. Μέσα Απριλίου, γιορτές Πάσχα 1822, οι Τούρκοι μπαίνουν στη πόλη. Δεν αφήνουν τίποτε όρθιο. Στον πύργο του Ζαφειράκη οι 500 τελευταίοι υπερασπιστές πέφτουν μέχρις ενός. Οι γυναίκες της Νάουσας υποχωρούν φεύγοντας προς τους καταρράκτες και στη θέση Ζντουμπάνοι πιάνονται στο χορό και μια μια πέφτουν στο βάραθρο της Αράπιτσας, επαναλαμβάνοντας το Χορό του Ζαλόγγου. Πενηνταέξι χρόνια αργότερα οι Μακεδόνισσες θα επανελάμβαναν τον ίδιο χορό του θανάτου και της δόξας στο Μοναστήρι των Αγίων Πάντων, κατά την Επανάσταση του 1878.
Ο Εμπού Λουμπούτ δηώνει τη Νάουσα και καταστρέφει από τα θεμέλια εκατόν είκοσι χωριά και κωμοπόλεις της περιοχής. Τα σκλαβοπάζαρα της Θεσσαλονίκης γεμίζουν γυναικόπαιδα, που πουλιούνται στη Μπαρμπαριά. Οι περιγραφές είναι σπαρακτικές: έβαζαν γυναίκες και παιδιά μέσα σε ένα τσουβάλι όπου έριχναν αγριεμένες γάτες, που καταξέσχιζαν τους ανθρώπους. 

Χαλάστηκεν η Νιάουστα μαζί με την Κασσάνδρα.
Λουμπούτ πασιάς τις πάτησε, τις ρήμαξαν Κονιάροι. 

Έτσι τραγουδάει ακόμη, στα δημοτικά μοιρολόγια του, ο μακεδονικός Ελληνισμός την καταστροφή. Παρ’ όλα αυτά ο Εμπού Λουμπούτ πασάς δεν κατορθώνει να κατέλθει στη Ρούμελη. ΄Ολο το καλοκαίρι του 1822 μένει καθηλωμένος στη Μακεδονία την οποία συνεχίζει να αφανίζει συστηματικά. 
Ο Φρανσουά-Μαρί Μποτύ, Πρόξενος της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη, σημειώνει στις 9 Ιουλίου 1822:
Ο πασάς συνεχίζει με επιμονή το σύστημα της λεηλασίας (..) Καταστρέφοντας οικονομικά τους ΄Ελληνες θέλει να τους αφαιρέσει για πάντα κάθε πόρο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εναντίον των Τούρκων.
Αλλά ο αγώνας των Μακεδόνων συνεχίσθηκε. Οι Καρατάσοι, ο Αγγελής Γάτσος, ο Κασομούλης κι όσοι άλλοι καπετάνιοι και παλληκάρια δεν έπεσαν στη Νάουσα, πέρασαν τα βουνά, διέσχισαν μαχόμενοι τη Θεσσαλία και μπήκαν στον Ασπροπόταμο, στο αδούλωτο αρματολίκι του Νικόλα Στορνάρη, που κατεβαίνει με όλα τα βλαχοχώρια κατά μήκος του ποταμού ανάμεσα Θεσσαλία-Ήπειρο. Έτσι οι Μακεδόνες συνέχισαν μέχρι τέλους τον πόλεμο. Δεν πολεμούσαν πια για το σπίτι τους, τη φαμίλια τους, τον τόπο τους. Αυτά τα ’χαν θυσιάσει. Πολεμούσαν για το Γένος, για τα αδέρφια τους. Είναι κι αυτό μια απόδειξη του ακατάλυτου εθνικού δεσμού ανάμεσα στους Μακεδόνες και στη Νότια Ελλάδα. 


ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ  ΚΑΙ  ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ
Στο Μεσολόγγι, αντίκρυ στον Ιμπραήμ, ελεύθεροι πολιορκημένοι παρατάχθηκαν στις τάπιες οι Μακεδόνες και, όσοι δεν έπεσαν, πήραν μέρος στην Έξοδο, που δεν έχει το προηγούμενό της στην παγκόσμια Ιστορία. 
Ο Νικόλαος Κασομούλης, ο ιστορικός της Επαναστάσεως, ήταν εκεί στο Μεσολόγγι με τον αδερφό του, γραμματικός του καπετάν Νικόλα Στορνάρη. Γράφει:
Εις την φωτιάν αυτήν ενεθυμήθην την Παναγίαν και είπα: «Παναγιά μου, φύλαξέ μας». Από τον προμαχώνα της ακρογιαλιάς είδα τον αδελφόν μου Μήτρον ορμούντα με το χέρι στα μάτια και με το άλλο στο γιαταγάνι. Και έκτοτε δεν τον ματαείδα. Ήτον είκοσι χρονών τότες. 

ΨΑΡΑ  ΚΑΙ  ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ
Στα Ψαρά το μέγιστο μέρος των υπερασπιστών αποτελούσαν οι Μακεδόνες στεριανοί αποφασισμένοι που είχαν φτάσει στο να το κρατήσουν με κάθε θυσία νησί. 
Οι θαλασσινοί μπήκαν στα πλεούμενά τους και εγκατέλειψαν το νησί. 
Οι Μακεδόνες θυσιάσθηκαν όλοι. 
Μακεδόνες είναι τα λαμπρά παλληκάρια που τιμά ο εθνικός ποιητής: 

Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη
περπατώντας η Δόξα μονάχη
μελετά τα λαμπρά παλληκάρια
και στην κόμη στεφάνι φορεί
γινωμένο από λίγα χορτάρια
που είχαν μείνει στην έρημη γη.

Παντού όπου δόθηκε μεγάλη, κρίσιμη μάχη, παντού όπου στάθηκε η Δόξα και η Ιστορία, εκεί ήσαν πάντοτε Μακεδόνες: στο Μανιάκι και στο Μεσολόγγι, στο Φάληρο της Αθήνας και στα Ψαρά. Παντού όπου Ελλάδα, εκεί και Μακεδονία. 
Ο Σπυρίδων Τρικούπης αναφέρει με ευγνωμοσύνη πως ο μόνος που κατήλθε επιτυχώς και ανέκοψε την καταστροφική πορεία του Ιμπραήμ πασά στο Μοριά ήταν ο γερο-Καρατάσος, που νίκησε τους Αιγυπτίους στον Σχοινόλακκο της Μεσσηνίας. 

Όταν μετά τόσο μακεδονικό αίμα ιδρύθηκε το πρώτο ελεύθερο Ελληνικό Κράτος οι Μακεδόνες αγωνιστές κηρύχθηκαν ετερόχθονες. 
Έτσι δεν είχαν δικαίωμα στις εθνικές γαίες που οι ίδιοι είχαν ποτίσει με το αίμα τους και είχαν σπείρει με τους νεκρούς τους. Έμειναν μόνοι χωρίς μια σπιθαμή τόπο, δίχως εστία, μακριά απ’ τον γενέθλια γη τους. 

Αργότερα ο Βασιλιάς Όθων τους παρεχώρησε έναν τόπο στην Αταλάντη να ζήσουν. Εκεί ο Μακεδών βαρώνος Κωνσταντίνος Μπέλλιος από το Μπλάτσι τους έκτισε με δικό του χρήμα τον οικισμό που αυτοί τον ονόμασαν Νέα Πέλλα. Υπασπιστής του Όθωνος ορίσθηκε ο Τσάμης Καρατάσος. 

Τετάρτη, 21 Μαρτίου 2012
ΟΙ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ
Νικόλαος Ι. Μέρτζος
Πρόεδρος της Εταιρείας
Μακεδονικών Σπουδών
Δημοσιογράφος και συγγραφέας

(Ομιλία του Προέδρου της Ε.Μ.Σ. κ. Νικολάου Μέρτζου την Κυριακή 27 Μαρτίου 2011 σε πανηγυρική εκδήλωση του Μορφωτικού Ομίλου Σερβίων «Τα Κάστρα» στα Σέρβια, για τον εορτασμό της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου).
Πηγή: ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ - SOCIETY FOR MACEDONIAN STUDIES





Η Θεσσαλονίκη στα χρόνια της Επανάστασης του 1821

ΧΡΗΣΤΟΣ  ΖΑΦΕΙΡΗΣ

24/03/2016  

Τον πρώτο χρόνο του εθνικού ξεσηκωμού, το 1821, πάνω από 3.000 Ελληνες, ιδίως γυναικόπαιδα και γέροντες σφαγιάστηκαν στη Θεσσαλονίκη. 
Οι πτυχές του εθνικού δράματος στην πόλη ξεχάστηκαν και παραμένουν σχεδόν άγνωστες. Με την έκρηξη της επανάστασης στη Χαλκιδική την άνοιξη του 1821, η Θεσσαλονίκη μεταβάλλεται σε απέραντο σφαγείο υπόπτων και αμάχων. Η κινητοποίηση και ο πατριωτικός ενθουσιασμός συνείχε την πόλη πολύ πριν από την έναρξη της επανάστασης.
Η Θεσσαλονίκη ως στρατιωτική και πολιτική έδρα της οθωμανικής διοίκησης στη Μακεδονία, αλλά και ως μεγάλο αστικό κέντρο των επαναστατημένων Ελλήνων, πλήρωσε με χιλιάδες νεκρούς την επανάσταση του 1821 στη Χαλκιδική και γενικότερα στην Κεντρική Μακεδονία. 
Η επανάσταση στη Χαλκιδική το Μάιο του 1821 είχε τον τραγικό αντίκτυπό της στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Στα δραματικά γεγονότα της διετίας 1821-22, μετά την αποτυχημένη επανάσταση της Χαλκιδικής με τον Εμμανουήλ Παπά, τον Στάμο Χάψα και άλλους οπλαρχηγούς πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος, με εκτελέσεις και απαγχονισμούς δημογερόντων και άγριες σφαγές του άμαχου πληθυσμού. Ο Τούρκος στρατιωτικός διοικητής της πόλης, ο Σερίφ Σιντίκ Γιουσούφ πασάς, προκειμένου να αναστείλει οποιεσδήποτε επαναστατικές κινήσεις, έκανε αθρόες συλλήψεις υπόπτων και πάνω από 400 Έλληνες, μεταξύ των οποίων πολλά μέλη της ελληνικής κοινότητας και έμποροι, κλείστηκαν στα υπόγεια του τουρκικού διοικητηρίου.


Πάνω ο ανδριάντας του αρχηγού της επανάστασης στη Χαλκιδική Εμμανουήλ Παπά στις Σέρρες και κάτω το μνημείο του ήρωα καπετάν Στάμου Χάψα στα Βασιλικά, όπου  έγινε η τελική μάχη μεταξύ επαναστατών και Τούρκων. 




Σφαγές και αγχόνες

Όταν όμως η επανάσταση στην περιοχή του Πολυγύρου χάθηκε από τον έλεγχο των Τούρκων, ο Γιουσούφ προέβη σε φοβερές εκτελέσεις. Εκτέλεσε δημόσια τους μισούς από τους 400 ομήρους και επέτρεψε στο φανατισμένο τουρκικό όχλο να προβεί σε βιαιοπραγίες κατά του άμαχου ελληνικού πληθυσμού της πόλης, πολλοί από τις οποίους είχαν καταφύγει στις εκκλησιές της πόλης για να σωθούν. Τα φανατισμένα στίφη κατέστρεψαν και λεηλάτησαν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους ιδίως τα πλούσια ελληνικά καταστήματα, βίασαν και έσφαξαν εκατοντάδες γυναικόπαιδα.
Τότε σφαγιάστηκαν και απαγχονίστηκαν αρκετοί δημογέροντες, μεγαλέμποροι και άλλα σημαντικά πρόσωπα της ελληνικής κοινότητας στην πλατεία Αλευραγοράς (Ουν Καπάν), γνωστή σήμερα ως Καπάνι και αγορά Βλάλη, αλλά και στην περιοχή της Ροτόντας και την πύλη του Βαρδαριού. 

Ανάμεσα στους εκτελεσθέντες ήταν ο Χριστόφορος Μπαλάνος, ο Γεώργιος Πάικος, ο Χρήστος Μενεξές, ο Στέργιος Πολύδωρος, ο Αναστάσιος Κυδωνιάτης, ο Αθανάσιος Σκανδαλίδης, ο Κωνσταντίνος Τάττης, ο Αναστάσιος Γούναρης, ο Δημήτριος Παππάς, ο Γεώργιος Βλάλλης κ.α. Στο Καπάνι εκτελέστηκε και ο επίσκοπος Κίτρους Μελέτιος, που ήταν τοποτηρητής της Μητρόπολης, ενώ ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ιωσήφ, που βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη εκείνη την περίοδο, βρήκε τραγικό θάνατο μαζί με άλλους κληρικούς του επαναστατημένου γένους.



Το Καπάνι, η αγορά Βλάλη, όπως ήταν περίπου στα χρόνια της ελληνικής επανάστασης του 1821 (η φωτογραφία είναι των αρχών του 20ού αιώνα). Στο κέντρο του «Ουν καπάν» (Αλευραγοράς) οι Τούρκοι κρέμασαν το 1821 τους προκρίτους της ελληνικής κοινότητας  Θεσσαλονίκης Χρήστο Μενεξέ, Χριστόδουλο Μπαλάνο, Αναστάσιο Κυδωνιάτη, το νεομάρτυρα Αργυρό από την Επανομή και άλλους πατριώτες που συμμετείχαν στον αγώνα κατά του οθωμανικού ζυγού. Η σημερινή πλατεία και τα γύρω κτήρια διαμορφώθηκαν μετά την πυρκαγιά του 1917.


Ο αφηνιασμένος όχλος όρμησε στη συνέχεια στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου (στο χώρο που βρίσκεται σήμερα ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά) όπου είχε καταφύγει μεγάλος αριθμός γυναικόπαιδων και γερόντων και κατέσφαξαν 2000 περίπου άτομα. Συνολικά την περίοδο των βιαιοπραγιών και της τρομοκρατίας, κατά τους πρώτους μήνες της επανάστασης, στη Θεσσαλονίκη έχασαν τη ζωή τους πάνω από 3.000 Έλληνες. 




Φοβερό θέαμα
Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, στην οδό Εγνατία, όπου πέθαναν από ασιτία και δίψα δεκάδες γυναικόπαιδα και γέροντες που είχαν φυλακιστεί εκεί κατά την Επανάσταση του 1821 από τους Τούρκους.


Ένα από τα τραγικά γεγονότα της ελληνικής επανάστασης στη Θεσσαλονίκη, που παραμένει άγνωστο στη συλλογική μνήμη της πόλης, είναι αυτό που συνέβη στην νεόχτιστη (1818) εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, στην Εγνατία. Να πώς περιγράφει ο ιστορικός Απόστολος Βακαλόπουλος το δραματικό συμβάν: «Τραγικότερα ήταν εκείνα που συνέβησαν μέσα στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου. Εκεί, όπως και σε άλλες εκκλησίες, είχαν φυλακίσει οι Τούρκοι πολλούς Έλληνες. Οι περισσότεροί τους ήταν γριές, γέροι και παιδιά. Εκεί μέσα τους άφησαν χωρίς τροφή και νερό. Και όταν ύστερα από 40 μέρες άνοιξαν τις πόρτες, βρέθηκαν μπρος σ’ ένα φοβερό θέαμα: Καμιά εκατοστή πτώματα αποσυνθεμένα και καταφαγωμένα από τα ποντίκια ήταν ξαπλωμένα πάνω στις πλάκες. Τέτοια ήταν η δυσοσμία σε όλη τη συνοικία, ώστε οι κάτοικοι της περιοχής αναγκάστηκαν να απομακρυνθούν για μερικές μέρες από τα σπίτια τους…».

Τρομοκρατία
Η προετοιμασία για την συμμετοχή των Ελλήνων της Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής στην επανάσταση του Γένους είχε αρχίσει λίγα χρόνια πριν. Σύμφωνα με πληροφορίες που αναφέρει ο αείμνηστος καθηγητής Απόστολος Βακαλόπουλος, το 1820 είχε κατέβει στη Μακεδονία ο φιλικός Δημήτριος Ύπατρος και είχε μυήσει στη μυστική οργάνωση τον πρόκριτο της ελληνικής κοινότητας Θεσσαλονίκης Χριστόδουλο Μπαλάνο και άλλους προύχοντες και είχε μυστική επαφή με τους οπλαρχηγούς της Μακεδονίας Γάτσο, Καρατάσο και Σπυρόπουλο. Η παράδοση αναφέρει ότι και ο ήρωας της επανάστασης και φιλικός Ιωάννης Φαρμάκης, στην περιοδεία του από το 1818 ανά τη Μακεδονία, είχε μυήσει την ίδια εποχή και άλλους πρόκριτους της Θεσσαλονίκης, όπως τον Χρήστο Μενεξέ, τον Κωνσταντίνο Τάττη, τον Γεώργιο Πάικο, τον Αντώνιο Παπαχρίστου κα. Ο «Θούριος» του Ρήγα Βελεστινλή και τα επαναστατικά τραγούδια του ακούγονταν στη Θεσσαλονίκη, ενώ ο μαρτυρικός του θάνατος μαζί με τους συντρόφους του, ανάμεσα στους οποίους και δύο Μακεδόνες, συγκινούσαν τους πατριώτες της πόλης.
Ο αναβρασμός και οι επαναστατικές ζυμώσε
ις των Θεσσαλονικιών έγιναν αντιληπτές από τους Τούρκους που παρακολουθούσαν κάθε κίνηση των ύποπτων ραγιάδων. Οι τουρκικές αρχές μάλιστα κάλεσαν τον τοποτηρητή μητροπολίτη Θεσσαλονίκης επίσκοπο Κίτρους Μελέτιο και του έκαναν συστάσεις να χειραγωγήσει το ποίμνιό του και να υπακούει στις τουρκικές διαταγές. Οι κάτοικοι όμως δεν συμμορφώθηκαν στις υποδείξεις των Τούρκων και για ασήμαντη αφορμή κλείνονταν στις φυλακές του «Κανλή Κουλέ», τον Πύργο του Αίματος, όπως ονομαζόταν τότε ο Λευκός Πύργος που χρησίμευε ως σκληρή φυλακή. Οι Τούρκοι αγρίεψαν περισσότερο όταν συνέλαβαν έναν παπά, τον Ανανία Μαρκόπουλο, να μεταφέρει πάνω του επαναστατικά έγγραφα, γεγονός που επιβεβαίωσε τις υποψίες των Τούρκων ότι προετοιμάζεται εξέγερση κατά του σουλτάνου. Έγιναν και άλλες συλλήψεις και πέντε τουλάχιστο άτομα που κατηγορήθηκαν ως συνεργοί στα επαναστατικά σχέδια, θανατώθηκαν. 

Ο αιματοβαμμένος πασάς
Για τα δεινά που υπέστησαν οι Ελληνες από τον Τούρκο αναπληρωτή διοικητή της πόλης Σερίφ Σιντίκ Γιουσούφ, πριν από την έκρηξη της επανάστασης, υπάρχει η αναφορά προς το σουλτάνο ενός συνετού ανώτερου δικαστή, του Χαϊρουλάχ ιμπν Σινασή Μεχμέτ αγά, που έφτασε στη Θεσσαλονίκη το 1820. Είχε κατηγορηθεί μάλιστα από τον σκληρό Γιουσούφ ως φίλος των επαναστατών και κλείστηκε κι αυτός στην υγρή φυλακή του Λευκού Πύργου. «Εκεί είδα -έγραφε στον κραταιότατο αυθέντη του, τον σουλτάνο- φτωχά ανθρώπινα πλάσματα που μέναν μέσα στην φρικτή φυλακή τρεις και τέσσερις μήνες, Ρωμιοί ως επί το πλείστον, γιατί συνάντησαν τον Γιουσούφ και δεν τον χαιρέτισαν ή γιατί μαζεύονταν στην εκκλησία του Μηνά και μιλούσαν για τον πατριάρχη. Ύστερα από δυο μέρες μετά από μένα έφεραν μισοπεθαμένο κάποιον παπά (πρόκεται για τον Ανανία Μαρκόπουλο), γιατί ετοιμαζόταν να φύγει στη Βλαχία για να δώσει το μήνυμα του ξεσηκωμού ενάντια στην εξουσία Σου. Ο αμαρτωλός αυτός είχε έρθει στη Θεσσαλονίκη μερικές μέρες πριν κι είχε μαζί του κι ένα γράμμα του πατριάρχη για τον μητροπολίτη. Τη στιγμή που πήγαινε στο μητροπολιτικό μέγαρο τον συνέλαβαν δυο στρατιώτες και τον μετέφεραν δέρνοντάς τον στο διοικητήριο. Εκεί χωρίς να μιλήσει, του έδωσαν εκατό καμτσικιές και τον έστειλαν στο «Κανλή Κουλέ»…
Επικεφαλής του τουρκικού στρατού που έπνιξε την επανάσταση των Μακεδόνων στο αίμα, από το καλοκαίρι του 1821 ως το 1923, ήταν ο διαβόητος Μεχμέτ Εμίν Εμπουλουμπούτ, ο οποίος μόνο στη Χαλκιδική κατέστρεψε 78 ελληνικά χωριά και 59 αγιορείτικα μετόχια. Αυτός αφάνισε και την Νάουσα το 1822, όπου δολοφονήθηκαν πάνω από 2000 κάτοικοι. Όταν επέβαλε με το αίμα την τάξη και επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, ο αιματοβαμμένος πασάς επιδόθηκε στον αφανισμό των πλούσιων κατοίκων της πόλης με χαράτσια και εκβιασμούς. Γνωστό θύμα του υπήρξε ο Θεσσαλονικιός τραπεζίτης και κτηματίας Μανωλάκης Κυριακού, πρόξενος της Δανίας, που τον δολοφόνησε προκειμένου να αρπάξει την περιουσία του. Κάτω από την κατακραυγή Τούρκων, Ελλήνων και ξένων ο άπληστος πασάς μετατέθηκε, αλλά η πόλη ήδη παρουσίαζε εικόνα ερήμωσης για αρκετά χρόνια, μια και χιλιάδες κάτοικοι την εγκατέλειψαν για να σωθούν, καθώς η Θεσσαλονίκη αποτελούσε πέρασμα των τουρκικών στρατευμάτων που κατέβαιναν στη νότια Ελλάδα για να καταπνίξουν την επανάσταση.



ΕΞΟΔΟΣ  ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

ΜΙΑ  ΑΠΟ ΤΙΣ  ΙΣΤΟΡΙΚΟΤΕΡΕΣ  ΝΥΧΤΕΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

Η νύχτα αυτή είναι μία από τις ιστορικότερες νύχτες για την ανθρωπότητα.
Το Μεσολόγγι συμβολίζει από τότε την ελευθερία και τον ηρωισμό και έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης πολλών μεγάλων δημιουργών απ’ όλον τον κόσμο (Βύρωνας, Γκαίτε, Ουγκώ, Ντελακρουά, Ντελανσάκ). Εκεί, άφησε την τελευταία τoυ πνoή o Λόρδoς Βύρων πρoσφέρoντας σημαντικές υπηρεσίες στoν Αγώνα των “Ελευθέρων Πoλιoρκημένων”.

Ο ΣΕΡΡΑΙΟΣ  ΚΩΣΤΗΣ ΜΠΑΛΤΑΣ
O Κωστής Μπαλτάς από τις Σέρρες, σκοτώθηκε στην πρώτη φάση της μεγάλης πολιορκίας του Μεσολογγίου. Ήταν ο πυροβολητής του Κανονιοστασίου Τερίμπελε. 

ΟΙ  ΝΑΟΥΣΑΙΟΙ, ΒΕΡΡΟΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΕΔΕΣΣΑΙΟΙ   ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΣΤΟ  ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ
Οι οπλαρχηγοί Καρατάσος από τη Βέροια και ο Γάτσος από την Έδεσσα, με μια ομάδα αρκετών αγωνιστών κατέφθασαν στο Μεσολόγγι και τέθηκαν κάτω από τις διαταγές του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου. Πολλοί από τους παραπάνω Μακεδόνες  αγωνιστές έλαβαν μέρος στην πολιορκία και την Έξοδο του Μεσολογγίου.


ΟΙ  ΚΟΖΑΝΙΤΕΣ  ΣΤΟ  ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ
Ο  ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ  ΝΙΚΟΛΑΟΣ  ΚΑΣΟΜΟΥΛΗΣ  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΚΟΖΑΝΗ
Η ηρωική μορφή του Αγώνα στο Μεσολόγγι, που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής είναι ο Νικόλαος Κασομούλης από τη Σιάτιστα Κοζάνης, ο οποίος με τα αδέρφια του Γιώργη και Μήτρο βρέθηκαν στο Μεσολόγγι στις 29 Ιουλίου 1825. Ο  εικοσάχρονος  Μήτρος Κασομούλης  έπεσε  νεκρός  στην  Έξοδο  του Μεσολογγίου. 
Πρώτη και κύρια πηγή για την Έξοδο του Μεσολογγίου είναι ο  Μακεδόνας Nικόλαος Kασομούλης (1792-1872). O 29χρονος τότε αγωνιστής μετά την επαναστατική του δράση στη Δυτική Mακεδονία, βρίσκεται στο πολιορκημένο Mεσολόγγι.


ΟΙ  ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΕΣ  ΣΤΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ
Αξιόπιστες πηγές μαρτυρούν ότι στον ιερό αγώνα του Μεσολογγίου συμμετείχαν πολλοί αγωνιστές από την περιοχή των Γρεβενών, όπως είναι τα τέσσερα αδέρφια Ζιακαίοι με τον Καπετάνιο αδερφό τους αρματωλό Γιαννούλα Ζιάκα, καθώς και πολλοί κλέφτες από τη Σαμαρίνα Γρεβενών  και  τα γύρω χωριά.
Κατά την πολιορκία του Μεσολογγίου οι Σαμαριναίοι συμμετείχαν με σώμα 120 μαχητών υπό τον Μίχο Φλώρο. Κατά την έξοδο του Μεσολογγίου η Μακεδονική Φρουρά ήταν η εμπροσθοφυλακή των πολιορκημένων με αποτέλεσμα να έχουν τα περισσότερα θύματα από τα πυρά των Οθωμανών. Οι επιζήσαντες Σαμαριναίοι της εξόδου ήταν 33 και προς τιμή τους τραγουδιέται ακόμη το γνωστό δημοτικό τραγούδι «Παιδιά της Σαμαρίνας».
Ο καπετάνιος Μίχος Φλώρος, βαριά τραυματισμένος, έδωσε στα παλικάρια που σώθηκαν την τελευταία του διαταγή, τα λόγια του τραγουδιού «παιδιά της Σαμαρίνας».  Η  τελευταία διαταγή που εδωσε στους αντρες του ηταν, να μην μαθει η μανα του οτι πεθανε. Να πουν ψεματα στην μανα του οτι παντρευτηκε και εμεινε στο Μεσολογγι και γι αυτο δεν επεστρεψε και οχι επειδη πεθανε… κατι που φυσικα δεν εγινε ποτε ,αφου η ειδηση του θανατου του επεσε σαν κεραυνος στη Σαμαρινα…Ποιος ξερει πως θα τον ειχε αποχαιρετησει η  μάνα  του  πριν φύγει…


Η ΑΘΑΝΑΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ
Οι Μακεδόνες αγωνιστές μαζί με τους Μεσολογγίτες και Ρουμελιώτες αποτέλεσαν την ονομαστή αθάνατη φρουρά του  Μεσολογγίου.  Η  λυσσαλέα αντίσταση των Μακεδόνων αγωνιστών στο Μεσολόγγι κατά την περίοδο 1821—1826 παρέμεινε  παροιμιώδης.
Κατά την έξοδο του Μεσολογγίου η Μακεδονική Φρουρά ήταν η εμπροσθοφυλακή των πολιορκημένων με αποτέλεσμα να έχουν τα περισσότερα θύματα από τα πυρά των Οθωμανών.




Κάθε χρόνο η Σαμαρίνα παίρνει μέρος στις εκδηλώσεις της εξόδου.
Το 2007 τοποθετήθηκε μνημείο στον Κήπο των Ηρώων στο Μεσολόγγι με απόφαση του εκεί δημοτικού συμβουλίου στη μνήμη των Σαμαριναίων  Μακεδόνων  πεσόντων.


Ποίημα του Α. Σούτσου:

“Ο θάνατος του ετερόχθονος αγωνιστού”

Ο μαυροντυμένος Μακεδών με βήμα λυπημένο,
με το μακρύ τουφέκι του στον ώμον κρεμασμένο
εις το γεφύρι έφτασε του Μάντζαρη πλησίον
πλησίον των ελληνικών και τουρκικών ορίων.
Και πριν σφάξει και σφαχθεί το ύστερο φιλί του
ο ετερόχθων έδιδεν εις το μικρό παιδί του…
…
Πηγαίνω καθώς το νερό αυτό το θολωμένο…
Μας πήραν την πατρίδα μας…
Κι εκείνος με γυμνό σπαθί κραυγάζει: – Αφού ξένος
και εις αυτό απέμεινα το ιδικό μου Γένος,
αφού, πατρίς μου άθλια, πατρίς Μακεδονία,
παντοτεινή το στήθος σου βαρύνει τυραννία,
ανδρεία καθώς έζησα με μένει ν΄ αποθάνω.
και εις των Τούρκων έπεσε την Φυλακήν επάνω…


ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ