ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ

14 Ιουνίου 2022

ΤΟ ΧΤΑΠΟΔΙ, ΕΝΑΣ ΥΔΡΟΒΙΟΣ ΕΞΩΓΗΙΝΟΣ;

 

 


Η ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΕΙΝΑΙ 38,5 ΒΑΘΜΟΥΣ ΚΕΛΣΙΟΥ ΚΑΙ ΣΕ ΜΕΡΙΚΕΣ ΒΑΘΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΞΕΠΕΡΝΑ ΤΟΥΣ 40 ΒΑΘΜΟΥΣ.




 

Το χταπόδι, ένα από τα πιο παράξενα και απίστευτα σε ικανότητες και εξυπνάδα ζώο, είναι σύμφωνα με τους επιστήμονες που έλυσαν τον γρίφο του DNA του, ένας μακρινός απόγονος των εξωγήινων καθώς δεν μοιάζει με κανένα άλλο πλάσμα στη Γη.
Τα ενδιαφέρονται στοιχεία πάνω στο χταπόδι είναι πολλά. Το γονιδίωμά του βρέθηκε να είναι εξίσου μεγάλο με το ανθρώπινο αλλά με μεγαλύτερο αριθμό πρωτεϊνών, πάνω από 33.000 με τον άνθρωπο να είναι στις 25.000. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη μερικών έξτρα γονιδιακών συστατικών.

Όπως για παράδειγμα τις πρωτοκαδερίνες, οι οποίες ρυθμίζουν την ανάπτυξη των νευρώνων και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους. Το χταπόδι ανακαλύφθηκε ότι έχει 168 από αυτά τα γονίδια, σχεδόν διπλάσια απ' ότι τα θηλαστικά. 


Αυτό αντανακλάται στον ασυνήθιστα μεγάλο εγκέφαλο του συγκεκριμένου πλάσματος, καθιστώντας το ένα από τα πιο έξυπνα ζώα στον πλανήτη. Ένα ακόμα αξιοσημείωτο στοιχείο είναι ότι οι νευρώνες δεν βρίσκονται μόνο μέσα στον εγκέφαλο, αλλά εκτείνονται και στα πόδια του.


Η θεωρία που υποστηρίζει πως το χταπόδι αποτελεί εξέλιξη ενός είδος κεφαλόποδου που ζούσε στη Γη πριν από 500 εκατομμύρια χρόνια φαίνεται πως καταρρέει. Όπως εξηγούν οι ερευνητές, οι γενετικές διαφορές μεταξύ των δύο ειδών είναι πολύ μεγάλες και τέτοια εξέλιξη των χταποδιών θα ήταν αδύναμη μέσα σε αυτό το χρονικό πλαίσιο.

Σύμφωνα με την έκθεση, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Progress in Biophysics and Molecular Biology», τα χταπόδια έχουν ένα εξελιγμένο νευρικό σύστημα, σώματα που αλλάζουν μορφή και τη δυνατότητα να καμουφλάρουν την παρουσία τους στο φυσικό τους περιβάλλον. Τα κεφαλόποδα δεν έχουν τέτοια χαρακτηριστικά.

 

Το χταπόδι θεωρείται τόσο έξυπνο, που στη Βρετανία ο νόμος το προστατεύει από τα επιστημονικά πειράματα. Προς το παρόν, οι επιστήμονες παραδέχονται ότι απέχουν πολύ από το να καταλαβαίνουν τι κάνει κάθε ξεχωριστό γονίδιο του χταποδιού ή σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα

Προσφάτως ανακαλύφθηκε πως τα χταπόδια, παρότι έχουν σταθερό DNA, μπορούν να αλλάξουν το RNA τους ώστε να προσαρμοστούν σε οποιοδήποτε περιβάλλον. Όπως σημειώνουν οι επιστήμονες αυτά τα χαρακτηριστικά «φαίνεται πως τα έχουν δανειστεί από ένα… μακρινό μέλλον». Ήτοι, τα χταπόδια είναι εξαιρετικά εξελιγμένα για τα δεδομένα του πλανήτη Γη.

Όπως σημειώνει το Sputnik, Οι επιστήμονες αναφέρουν πως «κρυοσυντηρημένα και προστατευμένα γονιμοποιημένα αυγά χταποδιών» ίσως έφτασαν στη Γη μέσω ενός κομήτη.

Οι υπογράφοντες την έρευνα παραδέχονται πως η θεωρία τους αντιτίθεται στα υπάρχοντα πιστεύω σχετικά με τα μαλάκια, αλλά σημειώνουν πως ακόμη και αν τα χταπόδια έφτασαν από τα διάστημα αυτό δεν αποκλείει πως εξελίχθηκαν στη Γη.

  

Τα πλοκάμια του χταποδιού έχουν νοημοσύνη Μπορούν να αντιλαμβάνονται πότε είναι εκτεθειμένα σε κίνδυνο όταν το χταπόδι δεν έχει ορατότητα και προστατεύονται μόνα τους

 

Τα τελευταία χρόνια σειρά μελετών έχουν αποκαλύψει ότι τα χταπόδια είναι από τα πλέον ενδιαφέροντα σε συμπεριφορά, νοημοσύνη και γεμάτα εκπλήξεις θαλάσσια όντα. Ερευνητές του Ακαδημαϊκού Κέντρου Ruppin στο Ισραήλ αποφάσισαν να βρουν την εξήγηση στο πώς καταφέρνει το χταπόδι να ελέγχει και να κρατά ασφαλή τα πλοκάμια του ακόμη και όταν για κάποιο λόγο το κεφάλι του βρίσκεται σε συνθήκες πλήρους σκότους ή όταν κοιμάται. «Τα χταπόδια δεν έχουν οστά ή συνδέσμους με αποτέλεσμα κάθε πλοκάμι του να απλώνεται ελεύθερα οπουδήποτε στον χώρο» αναφέρει Νιρ Νέσερ, επικεφαλής της μελέτης. Οπως αναφέρουν σε δημοσίευμα τους οι New York Times οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα πλοκάμια του χταποδιού μπορούν να διαισθάνονται και να αντιδρούν στο φως ακόμη και όταν το μαλάκιο δεν μπορεί για κάποιο λόγο να δει τι συμβαίνει στο σημείο που βρίσκεται. Προνοητικά Αυτή η ικανότητα των πλοκαμιών τους επιτρέπει να κάνουν κινήσεις και να παίρνουν τέτοια θέση ώστε να μην μένουν εκτεθειμένα με κίνδυνο να θεωρηθούν από άλλα θαλάσσια όντα ως ένας «ωραίος μεζές» και να δεχτούν επίθεση. «Τα χταπόδια μπορούν όχι μόνο να δουν το φως μέσω των πλοκαμιών τους αλλά και διαισθανθούν την παρουσία φωτός μέσω των πλοκαμιών. Δεν χρειάζονται τα μάτια τους για αυτό τον σκοπό. Εκτιμούμε ότι οι ενστικτώδεις κινήσεις που κάνουν τα πλοκάμια για να προστατευθούν γίνονται ώστε να μην τα δαγκώσει κάποιο καβούρι ή ψάρι πιστεύοντας ότι είναι κάποιο θαλάσσιο σκουλήκι» αναφέρουν οι ερευνητές στο άρθρο τους που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Journal of Experimental Biology». Παραμένει ακόμη ερωτηματικό το πώς τα πλοκάμια του χταποδιού εντοπίζουν το φως και αντιδρούν στην παρουσία του. Εχουν εντοπισθεί κάποια αισθητήρια όργανα στο δέρμα του χταποδιού, κάποιοι υποδοχείς ευαίσθητοι στο φως, αλλά δεν υπάρχει ακόμη κάποια ευθεία απόδειξη που να τους συνδέει με την συμπεριφορά προστασίας των πλοκαμιών. Αναμένονται νέα πειράματα και μελέτες για να δοθεί απάντηση σε ένα ακόμη μυστήριο για την ζωή των χταποδιών. «Συμβαίνει συνέχεια με τα χταπόδια. Βλέπεις ξαφνικά κάποια πολύ παράξενα ή πολύ ενδιαφέροντα φαινόμενα και αναφωνείς ότι κανείς δεν έχει ασχοληθεί με αυτά μέχρι σήμερα» σημειώνει ο Νέσερ

 

Μελετώντας το DNA των χταποδιών, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το γονιδίωμά τους διαθέτει τόσα ιδιαίτερα στοιχεία που θα μπορούσε να είναι μακρινός απόγονος εξωγήινων οργανισμών

Μπορεί η εικόνα που έχουμε για τους εξωγήινους μέσα από τις ταινίες να τους κάνουν να μοιάζουν αποκρουστικοί και εχθρικοί ενάντια στο ανθρώπινο είδος, όμως η μια πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι ίσως το πιο απτό δείγμα εξωγήινης ζωής ίσως να βρίσκεται... στο πιάτο μας.

 

Το χταπόδι, ένα από τα πιο παράξενα και απίστευτα σε ικανότητες και εξυπνάδα ζώο, είναι σύμφωνα με τους επιστήμονες που έλυσαν τον γρίφο του DNA του, ένας μακρινός απόγονος των εξωγήινων καθώς δεν μοιάζει με κανένα άλλο πλάσμα στη Γη.
Τα ενδιαφέρονται στοιχεία πάνω στο χταπόδι είναι πολλά. Το γονιδίωμά του βρέθηκε να είναι εξίσου μεγάλο με το ανθρώπινο αλλά με μεγαλύτερο αριθμό πρωτεϊνών, πάνω από 33.000 με τον άνθρωπο να είναι στις 25.000. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη μερικών έξτρα γονιδιακών συστατικών.

Όπως για παράδειγμα τις πρωτοκαδερίνες, οι οποίες ρυθμίζουν την ανάπτυξη των νευρώνων και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους. Το χταπόδι ανακαλύφθηκε ότι έχει 168 από αυτά τα γονίδια, σχεδόν διπλάσια απ' ότι τα θηλαστικά. 


Αυτό αντανακλάται στον ασυνήθιστα μεγάλο εγκέφαλο του συγκεκριμένου πλάσματος, καθιστώντας το ένα από τα πιο έξυπνα ζώα στον πλανήτη. Ένα ακόμα αξιοσημείωτο στοιχείο είναι ότι οι νευρώνες δεν βρίσκονται μόνο μέσα στον εγκέφαλο, αλλά εκτείνονται και στα πόδια του.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν επίσης και πολλά ακόμα πρωτότυπα γονίδια που δεν συναντώνται σε άλλα ζώα. Κάτι που εξηγείται από την μακρά παρουσία του χταποδιού στην Γη και την εξέλιξή του μέσα στα 400 εκατομμύρια χρόνια που υπολογίζεται ότι υπάρχουν (αρκεί να σημειώσουμε ότι τα θηλαστικά έχουν παρουσία μικρότερη των 170 εκατομμυρίων ετών).

Τα παράξενα αυτά γονίδια του επιτρέπουν να αλλάζει χρώμα στο δέρμα του, να αναπτύσσει απίστευτες δυνατότητες στις βεντούζες του, ενώ υπάρχουν ειδικοί μηχανισμοί ώστε να επιτρέπουν στους ιστούς να τροποποιούν άμεσα τις πρωτεΐνες για να αλλάξουν την λειτουργία τους.

Χαρακτηριστικά που του επιτρέπουν να προσαρμόζεται γρήγορα και ιδιαίτερα αποτελεσματικά στις συνθήκες που το θέτει το περιβάλλον. Ενώ το καθιστούν και τόσο έξυπνο ώστε να βρίσκει άμεσα λύσεις για την ανεύρεση της τροφής του, όπως φαίνεται από το πείραμα που παρουσιάζεται στο βίντεο.

Μαζί με όλα αυτά έχει τρεις καρδιές, διαθέτει τεράστια μάτια με ευρυγώνια όραση, και μπορεί να αναγεννά τα κύτταρά του όταν αυτά χαθούν (αν κοπεί για παράδειγμα ένα πόδι). Στην ουσία το χταπόδι είναι τόσο εξελιγμένος οργανισμός που πραγματικά αποτελεί μια διαρκή πρόκληση για τους επιστήμονες, καθώς έχουμε πολλά να μάθουμε από αυτό και τα ξεχωριστά του χαρακτηριστικά. 

«Είναι ότι πιο κοντινό έχουμε συναντήσει σε εξωγήινο» είπε μεταξύ αστείου και σοβαρού, ο νευροβιολόγος Clifton Ragsdale μέλος της μεγάλης διεθνούς ομάδας ερευνητών από τις ΗΠΑ, την Γερμανία και την Ιαπωνία, που έκαναν την σχετική ανακοίνωση στο περιοδικό Nature. Ενώ όπως υποστηρίζουν είναι μάλλον τα πρώτα όντα με νοημοσύνη στον πλανήτη μας, πολλά εκατομμύρια χρόνια πριν εμφανιστεί ο μακρινός πρόγονος του ανθρώπου.

Η έρευνα για την πλήρη κατανόηση του πιο πολύπλοκου ζώου του πλανήτη δεν έχει τελειώσει ακόμα. Το DNA του χταποδιού κρύβει ακόμα πολλές εκπλήξεις. Ενώ και τα συνεχόμενα πειράματα προσπαθούν να κατανοήσουν την λειτουργία του εγκεφάλου του και να συνειδητοποιήσουν το πόσο εξελιγμένο και γεμάτο ευφυΐα είναι αυτό το ζώο. 

 

 



Το DNA του χταποδιού αποκαλύπτει τα εκπληκτικά μυστικά του

https://www.tovima.gr/2015/08/13/science/to-dna-toy-xtapodioy-apokalyptei-ta-ekpliktika-mystika-toy/ 

Για πρώτη φορά οι επιστήμονες αποκωδικοποίησαν το πλήρες γονιδίωμα του χταποδιού, ρίχνοντας φως στα γενετικά μυστικά ενός από τα πιο έξυπνα και περίεργα ζώα της Γης, το οποίο έχει κάτι…εξωγήινο.

 

Για πρώτη φορά οι επιστήμονες αποκωδικοποίησαν το πλήρες γονιδίωμα του χταποδιού, ρίχνοντας φως στα γενετικά μυστικά ενός από τα πιο έξυπνα και περίεργα ζώα της Γης.

Η ανάγνωση του DNA αποκαλύπτει ότι το χταπόδι έχει περίπου 10.000 περισσότερα γονίδια από τον άνθρωπο (33.000 έναντι 23.000), ενώ εμφανίζει σημαντικές γενετικές διαφορές με τα κεφαλόποδα και τα άλλα συγγενικά ασπόνδυλα, σε σχέση με τα οποία διαθέτει γονιδίωμα έως έξι φορές μεγαλύτερο. Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και την Ιαπωνία, με επικεφαλής τον καθηγητή βιολογίας Ντάνιελ Ρόκσαρ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να ολοκληρώσουν το δύσκολο έργο τους.

Το χταπόδι έχει μια μακρά εξελικτική ιστορία 400 εκατομμυρίων ετών (εμφανίστηκε περίπου 230 εκατ. χρόνια πριν από τα θηλαστικά), πράγμα που αντανακλάται στο περίπλοκο γονιδίωμά του. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν εκατοντάδες πρωτότυπα γονίδια, τα οποία δεν έχουν αντίστοιχο σε άλλα ζώα. Μεταξύ άλλων, το χταπόδι έχει τρεις καρδιές, διαθέτει μεγάλα μάτια-κάμερες και «έξυπνα» πλοκάμια γεμάτα νευρωνικά κύτταρα (σαν μίνι-εγκεφάλους), ενώ είναι ικανό να αναγεννά τα άκρα του, όταν αυτά κοπούν.

Μπορεί ακόμη να αλλάζει χρώμα και εμφάνιση κατά βούληση, προσαρμοζόμενο στο περιβάλλον του, μια ικανότητα καμουφλάζ που έχει εμπνεύσει πολλές σύγχρονες τεχνολογίες, όπως τα μαλακά και εύκαμπτα ρομπότ. Οι «μεταμφιέσεις» αυτές γίνονται δυνατές χάρη και στην εντυπωσιακή νοημοσύνη του, η πηγή της οποίας θα πρέπει επίσης να αναζητηθεί στο μοναδικό DNA του.



«Ήταν τα πρώτα νοήμονα όντα στον πλανήτη μας» δήλωσε ο νομπελίστας ερευνητής Σίντνεϊ Μπρένερ, ο οποίος είχε την πρωτοβουλία για την ανάγνωση του DNA του χταποδιού, τονίζοντας πως το ξεχωριστό αυτό ζώο εμφανίζει «ένα επίπεδο νευρωνικής πολυπλοκότητας μοναδικό στα ασπόνδυλα». Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature

 

Ζευγάρι έσωσε χταπόδι και εκείνο επέστρεψε για να τους ευχαριστήσει!

Η συναισθηματική νοημοσύνη ενός χταποδιού έχει επιβεβαιωθεί από πολλές μελέτες επιστημόνων.

«Το χταπόδι πρόκειται για το ζώο που “πλησιάζει” έναν έξυπνο εξωγήινο» αναφέρει ο ο επιστήμονας Peter Godfrey-Smith στο βιβλίο του “The Mind of an Octopus”.

Σύμφωνα με το Godfrey-Smith ένα χταπόδι μπορεί ν’ αναγνωρίσει τα ανθρώπινα πρόσωπα ακόμη και όταν οι άνθρωποι φορούν πανομοιότυπες στολές. Τα άλλα ανθρώπινα γνωρίσματά τους είναι το παιχνίδι, η μακροπρόθεσμη και βραχυπρόθεσμη μνήμη και είναι επίσης αρετά έξυπνα όταν προσπαθούν να δραπετεύσουν!

Μια οικογένεια ανακάλυψε πόσο “ανθρώπινα” είναι αυτά τα πλάσματα, μετά τη διάσωση ενός χταποδιού σε μια παραλία. 

«Πέρασαμε τις διακοπές μας σε μια περιοχή στην Ερυθρά Θάλασσα. Κι ενώ περπατούσαμε σε μια μοναχική παραλία, είδαμε ένα χταπόδι στην άμμο. Δεν ήμασταν σίγουροι αν είχε πεθάνει, επομένως το σπρώξαμε προς τη θάλασσα».

Χρειάστηκε λίγα λεπτά για να συνέλθει και μετά κολύμπησε κανονικά. Την επόμενη μέρα πήγαμε στην ίδια παραλία, είδαμε μια σκιά στο νερό να έρχεται πολύ γρήγορα προς εμάς. Ήταν το χταπόδι που σώσαμε χθες!Και μας αναγνώρισε!

Το ζευγάρι αναφέρει πως όχι μόνο τους αναγνώρισε αλλά φάνηκε ευγνώμων που τον έσωσαν. 

«Μας συνόδευεσε κατά μήκος της παραλίας ενώ περπατούσαμε στην άμμο και καθ’ όλη τη διάρκεια προσπαθούσε να αγγίξει τα πόδια μας. Είμαστε σίγουροι πως αυτό το χταπόδι επέστρεψε για να μας ευχαριστήσει που το σώσαμε. Είναι απίστευτο το πόσο έξυπνα είναι τα ζώα» αναφέρουν οι ίδιοι.  Και φυσικά και είναι πανέξυπνα! 





Γιατί (δεν πρέπει να) τρώμε πια χταπόδια- Από τον Πέιν στον Γεωργακόπουλο...

https://www.thetoc.gr/koinwnia/best-of-internet/nea-tasi-giati-den-prepei-na-trome-pia-xtapodia--apo-ton-pein-ston-georgakopoulo/

 

Πολλοί- και όχι φανατικοί ακτιβιστές- μας καλούν να σταματήσουμε να τρώμε τα χταπόδια

Η αφορμή ήταν ο διάσημος ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης Αλεξάντερ Πέιν, που σε πρόσφατη συνέντευξή του στην Καθημερινή, αφού είπε πόσο υπερήφανος είναι για την καταγωγή του και τη νέα υπηκοότητά του, δήλωσε:

"Ομως, δεν καταλαβαίνω κάτι για τους Ελληνες. Πώς μπορούν και τρώνε τα χταπόδια;” Αυτό είπε. Και συμπλήρωσε διευκρινίζοντας: "Η γεύση τους είναι φανταστική, αλλά πρόκειται για κάποια από τα πιο χαρισματικά πλάσματα της φύσης, με νοημοσύνη και χάρη. Οπότε, δεν με νοιάζει πού θα με πάτε για φαΐ, αρκεί το μενού να μην έχει χταπόδι”.

Ακολούθησε ένα άρθρο, επίσης στην Καθημερινή, του Θεοδωρή Γεωργακόπουλου. Editorial Director της διαΝΕΟσις, που έγραψε ότι και εκείνος έχει σταματήσει να τρώει χταπόδια και εξήγησε το γιατί:

"Γιατί τα χταπόδια, όπως έγραψε, είναι εντελώς παράδοξα πλάσματα. Είναι σαν να προέκυψαν από μιαν άλλη, ανεξάρτητη εξελικτική διαδικασία από τα υπόλοιπα πλάσματα της θάλασσας. Αν και συγγενεύουν με τα άλλα κεφαλόποδα -που είναι τα ηλίθια της οικογένειας- δεν μοιάζουν με κανένα άλλο είδος ζωής. Ξέρουμε ότι υπάρχουν εδώ στη Γη εδώ και εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια -μπορεί και 500 εκατομμύρια χρόνια- αλλά κανείς δεν ξέρει ακριβώς πόσα, καθώς είναι ασπόνδυλα και δεν υπάρχουν απολιθώματα. Ξέρουμε επίσης ότι είναι εξελικτικά σχεδόν τέλεια: παραμένουν απαράλλαχτα και έχουν επιβιώσει σε όλες τις πρόσφατες μαζικές εξαφανίσεις που πέρασαν οι διάφορες μορφές ζωής στον πλανήτη μας. Όταν έπεσε ο μετεωρίτης στη χερσόνησο Γιουκατάν 66 εκατομμύρια χρόνια πριν, οι δεινόσαυροι και το 75% των ειδών που ζούσαν στη Γη εξαφανίστηκαν. Τα χταπόδια ήταν εκεί. Και έμειναν εκεί. Και είναι ακόμα εδώ.


Είναι απίστευτα, αλλόκοτα πλάσματα, με χαρακτηριστικά μοναδικά στη φύση. Το αίμα τους είναι μπλε, έχουν τρεις καρδιές και κάθε πλοκάμι τους έχει ξεχωριστό εγκέφαλο. Έχουν το μεγαλύτερο μυαλό από όλα τα ασπόνδυλα (και τα περισσότερα σπονδυλωτά). Το δέρμα τους έχει την ικανότητα να βλέπει. Μπορούν να αλλάξουν το ίδιο τους το RNA από μόνα τους. Και το κυριότερο από όλα: είναι πανέξυπνα. Αδικαιολόγητα, ακατανόητα πανέξυπνα. Έχουν διαφορετικές, ξεχωριστές προσωπικότητες. Χρησιμοποιούν εργαλεία. Έχουν μνήμη (δύο ειδών). Αναγνωρίζουν -και ξεχωρίζουν- ανθρώπινα πρόσωπα. Αν τα κλείσεις σε ένα βάζο, βρίσκουν τρόπο να ξεβιδώσουν το καπάκι από μέσα για να δραπετεύσουν. Υπάρχουν μαρτυρίες για χταπόδια που πηδάνε πάνω σε ψαράδικα και μπαίνουνε στ’ αμπάρι για να φάνε καβούρια.”

Και συνέχισε γράφοντας, ότι με αυτά τα δεδομένα, σταμάτησε να τρώει χταπόδια:

"Δεν είμαι βίγκαν, δεν τρώω ιδιαίτερα υγιεινά και κατά κανόνα δεν διστάζω να δοκιμάσω περίεργες ή εξωτικές γεύσεις. Αλλά κάπου και εγώ βάζω ένα όριο. Και το δικό μου όριο, από ό,τι αποδεικνύεται, είναι ότι δεν μπορώ να φάω όντα τα οποία σέβομαι και θαυμάζω.”

Και δεν είναι ο μόνος. Και πολλοί άλλοι, εντελώς ετερόκλητοι μεταξύ τους άνθρωποι, από την ηθοποιό και αμφιλεγόμενη επιχειρηματία Γκουίνεθ Πάλτροου μέχρι τον τεχνο-φιλόσοφο Τζαρόν Λανίερ -δυο άνθρωποι, παρεμπιπτόντως, που είναι πολύ πιθανό να μην έχουν απολύτως κανένα άλλο κοινό χαρακτηριστικό. Το θέμα των χταποδιών τα τελευταία χρόνια έχει πάρει νέα δημοσιότητα. Εκείνο το ντοκιμαντέρ του Netflix (που μου στέλνουν δεκάδες αναγνώστες κάθε που γράφω το οτιδήποτε για τα χταπόδια), κέρδισε βραβείο Όσκαρ. Έχουν γραφτεί βιβλία για το θέμα, πολλά και πολύ καλά, όπως το "The Soul of an Octopus” της Σάι Μοντγκόμερι. Ακόμα και το World Economic Forum του Ντβός έχει γράψει για το πόσο κακό είναι να τα τρώμε.

Και ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος καταλήγει:

"Παρ’ όλα αυτά, πολύς κόσμος -που μπορεί να έχει δει και το ντοκιμαντέρ, να έχει διαβάσει άρθρα ή και βιβλία-, φέτος το καλοκαίρι στην ταβέρνα μπορεί να παραγγείλει και ένα χταποδάκι. Γιατί; Πώς αποφασίζουμε αυτά τα πράγματα; Γιατί η ιδέα του να φας σκύλο είναι τόσο αποκρουστική, ενώ τρώμε μαζικά, χωρίς κανένα πρόβλημα και χωρίς δεύτερη σκέψη γουρούνια, τα οποία είναι εξίσου έξυπνα ζώα; Πώς γίνεται να μην θέλουμε να φάμε άλογα, δελφίνια ή ελέφαντες, αλλά δεν έχουμε πρόβλημα να φάμε τα χταπόδια, που είναι εξυπνότερα και πιο εντυπωσιακά πλάσματα από όλα αυτά; Είναι ένα μυστήριο.

Δεν είμαι ακτιβιστής και δεν είμαι σε θέση να σας πω τι να κάνετε για οποιοδήποτε θέμα. Οι ζωές σας είναι γεμάτες με κρίσιμες αποφάσεις για σοβαρά πράγματα, και δεν μπορώ -ούτε και θέλω- να επηρεάσω καμία. Σε αυτό το θέμα, όμως, που είναι σχετικά ασήμαντο και μικρό, θα ήθελα να σας προτρέψω να ρίξετε κι εσείς μια πιο προσεκτική ματιά στα χταπόδια. Τις προάλλες έβαλα στους ακολούθους μου στο Instagram μια μικρή online ψηφοφορία, ρωτώντας τους αν, μετά από όλα αυτά, τρώνε χταπόδια. Από τους περίπου 2000 αναγνώστες που απάντησαν, το 41% απάντησε "ναι, και θα συνεχίσουν να τρώνε”. Αλλά οι υπόλοιποι, η πλειοψηφία, απάντησαν άλλα πράγματα. 31% ότι "ναι, αλλά θα σταματήσουν”. Και 29% των αναγνωστών μου δήλωσαν ότι "όχι”. Δεν τρώνε χταπόδια.”

Εσείς τι θα κάνετε;


ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

 Το χταπόδι είναι μαλάκιο της τάξης Οκτώποδες με οκτώ πλοκάμια και μαλακό σώμα. Η τάξη περιλαμβάνει περίπου 300 είδη που συμπεριλαμβάνονται στην ομοταξία Κεφαλόποδα μαζί με τα καλαμάρια,τις σουπιές και τα ναυτιλοειδή. Όπως και τα άλλα κεφαλόποδα, το χταπόδι είναι αμφίπλευρα συμμετρικό με δύο μάτια και ένα ράμφος, με το στόμα στο κεντρικό σημείο μεταξύ των ποδιών (τα αποκαλούμενα και "πλοκάμια"). Το μαλακό σώμα μπορεί να αλλάξει γρήγορα το σχήμα του, επιτρέποντας στα χταπόδια να περάσουν μέσα από μικρά κενά. Όταν κολυμπούν το κεφάλι προηγείται των ποδιών. Το σιφόνι χρησιμοποιείται τόσο για αναπνοή όσο και για μετακίνηση, εκτοξεύοντας έναν πίδακα νερού. Τα χταπόδια έχουν περίπλοκο νευρικό σύστημα και εξαιρετική όραση, και είναι από τα πιο έξυπνα και πολύμορφα από όλα τα ασπόνδυλα.

Τα χταπόδια κατοικούν σε διάφορες περιοχές του ωκεανού, σε κοραλλιογενείς ύφαλους, σε πελάγη και τον θαλάσσιο βυθό. Μερικά ζουν στην ακτή και άλλα σε αβυσσαία βάθη. Τα περισσότερα είδη αναπτύσσονται γρήγορα, ωριμάζουν νωρίς και είναι βραχύβια. Κατά την αναπαραγωγή, το αρσενικό χρησιμοποιεί ένα ειδικά προσαρμοσμένο βραχίονα για να παραδώσει μια δέσμη σπέρματος μέσα στην κοιλότητα του θηλυκού μανδύα και έπειτα γερνά και πεθαίνει. Το θηλυκό αποθέτει τα γονιμοποιημένα ωάρια σε μια φωλιά και τα φροντίζει μέχρι να εκκολαφθούν, οπότε και πεθαίνει. Οι τεχνικές προστασίας από αρπακτικά περιλαμβάνουν την εκτόξευση μελάνης, τη χρήση καμουφλάζ και απειλητικές αντιδράσεις και τη δυνατότητα ταχείας διαφυγής και κάλυψης. Όλα τα χταπόδια είναι δηλητηριώδη, αλλά μόνο τα χταπόδια με μπλε δακτυλίους είναι θανατηφόρα για τον άνθρωπο.

Τα χταπόδια εμφανίζονται στη μυθολογία ως θαλάσσια τέρατα όπως το Κράκεν στη Νορβηγία, το Ακκορκαμούι των Αϊνού και ίσως οι Γοργόνες στην αρχαία Ελλάδα. Μια μάχη με χταπόδι εμφανίζεται στο βιβλίο του Βίκτωρ Ουγκώ Οι Εργάτες της Θάλασσας, αποτελώντας έμπνευση και για άλλα έργα όπως η Octopussy του Ίαν Φλέμινγκ. Χταπόδια εμφανίζονται στην ιαπωνική ερωτική τέχνη, σούνγκα. Είναι γευστικά εδέσματα και δημοφιλή πιάτα παντού στον κόσμο, ειδικά στη Μεσόγειο και τις Ασιατικές θάλασσες.

Ετυμολογία και πληθυντικός

Ο επιστημονικός λατινικός όρος χταπόδι προέρχεται από την αρχαία ελληνική οκτώπους,που είναι παράγωγη των ôκτώ ("οκτώ") και πούς ("πόδι"). Η λέξη χρησιμοποιείται από τον Αλέξανδρο τον Τραλλιανό (περίπου 525-605) για το κοινό χταπόδι.

Ανατομία και φυσιολογία

Μέγεθος

Το γιγαντιαίο χταπόδι του Ειρηνικού (Enteroctopus dofleini) θεωρείται το μεγαλύτερο γνωστό είδος χταποδιών. Τα ενήλικα ζυγίζουν περίπου 15 χλγ., με μήκος βραχίονα έως και 4,3 μ. Το μεγαλύτερο δείγμα αυτού του είδους που τεκμηριώθηκε επιστημονικά ζύγιζε ζωντανό 71 χγρ. Υπάρχουν ισχυρισμοί για πολύ μεγαλύτερα χταπόδια γίγαντες στον Ειρηνικό: ένα από τα καταγεγραμμένα δείγματα ζύγιζε 272 χγρ. με μήκος βραχίονα 9 μ. Ένα Haliphron atlanticus, χταπόδι με επτά πόδια, πεθαμένο ζύγιζε 61 χγρ. και εκτιμάται ότι ζωντανό ζύγιζε στα 75 κιλά. Το μικρότερο είδος είναι το Χταπόδι Γούλφι, με μήκος περίπου 2,5 εκατοστά και βάρος λιγότερο από 1 γραμ. 

Εξωτερικά χαρακτηριστικά

Το χταπόδι είναι αμφίπλευρα συμμετρικό κατά μήκος του κοιλιακού του άξονα· η κεφαλή και το πόδι βρίσκονται στο ένα άκρο του επιμήκους σώματος και αποτελούν το εμπρόσθιο μέρος του ζώου. Η κεφαλή περιλαμβάνει το στόμα και τον εγκέφαλο. Το πόδι έχει εξελιχθεί σε ένα σύνολο εύκαμπτων, συλληπτήρια προσαρτήματα, αποκαλούμενα πλοκάμια, που περιβάλλουν το στόμα και είναι προσαρτημένα μεταξύ τους στη βάση σε πλέγμα. Τα πλοκάμια περιγράφονται με βάση τη θέση τους, ονοματίζονται ανάλογα (όπως L1, R1, L2, R2) και διακρίνονται σε τέσσερα ζεύγη.Ο βολβοειδής και κοίλος μανδύας είναι συμπτυγμένα στο πίσω μέρος του κεφαλιού και αποτελούν τον σπλαγχνικό κορμό που περιέχει τα περισσότερα ζωτικά όργανα. Η κοιλότητα του μανδύα έχει μυϊκούς τοίχους και περιέχει τα βράγχια· συνδέεται με το εξωτερικό με έναν αγωγό ή σιφόνι. Το στόμα του χταποδιού, που βρίσκεται κάτω από τα πόδια, είναι αιχμηρό σκληρό ράμφος.









Πλευρικό διάγραμμα χταποδιού, με βράγχια, σιφώνι, μάτι, ιστό, πλοκάμια, βεντούζες, εκτοκότυλα.


Το δέρμα του χταποδιού αποτελείται από μια λεπτή εξωτερική επιδερμίδα με βλεννώδη και αισθητήρια κύτταρα και ένα χόριο συνδετικού ιστού που αποτελείται κυρίως από ίνες κολλαγόνου και κύτταρα που επιτρέπουν την αλλαγή χρώματος.Το σώμα του είναι μαλακός ιστός που του επιτρέπει να επιμηκύνεται, να συστέλλεται και να αλλάζει σχήμα. Το χταπόδι μπορεί να συμπιεστεί και να περάσει μέσα από μικροσκοπικά κενά· ακόμη και τα μεγαλύτερα είδη μπορούν να περάσουν διαμέσου ανοίγματος διαμέτρου οπής περίπου 2,5 εκ. Άνευ σκελετού, τα πλοκάμια είναι οι μυώδεις δομές με διαμήκεις, εγκάρσιους και κυκλικούς μύες γύρω από ένα κεντρικό αξονικό νεύρο. Εκτείνονται και συστέλλονται, στρίβουν αριστερόστροφα ή δεξιόστροφα, κάμπτονται προς οποιαδήποτε θέση ή κατεύθυνση ή ακινητοποιούνται σε ακαμψία. 

Η εσωτερική επιφάνεια των ποδιών είναι καλυμμένη με κυκλικούς, κολλώδεις μυζητήρες (βεντούζες). Οι μυζητήρες επιτρέπουν στο χταπόδι να αγκυροβολήσει ή να χειριστεί αντικείμενα. Κάθε μυζητήρας είναι συνήθως κυκλικός και λεκανοειδής και διακρίνεται σε δύο τμήματα: μια εξωτερική ρηχή κοιλότητα που ονομάζεται infundibulum και μια κεντρική κοίλη κοιλότητα που ονομάζεται κοτύλη, και οι δύο είναι πυκνοί μύες καλυμμένοι με προστατευτική χιτινώδη επιδερμίδα. Όταν ένας μυζητήρας προσκολλάται σε μια επιφάνεια, το άνοιγμα μεταξύ των δύο δομών σφραγίζεται. Το infundibulum παρέχει πρόσφυση ενώ η κοτύλη παραμένει ελεύθερη και οι συστολές των μυών επιτρέπουν την προσκόλληση και την αποσύνδεση.

Τα μάτια του χταποδιού είναι μεγάλα και βρίσκονται στην κορυφή του κεφαλιού. Είναι δομικά παρόμοια με αυτά του ψαριού και περικλείονται σε μια χονδροειδή κάψουλα συντηγμένη με το κρανίο. Ο κερατοειδής σχηματίζεται από ένα ημιδιαφανές επιδερμικό στρώμα και η κόρη βρίσκεται πίσω από τη σχισμή της ίριδας. Ο φακός βρίσκεται πίσω από την κόρη και οι φωτοϋποδοχείς του αμφιβληστροειδούς καλύπτουν το πίσω μέρος του ματιού. Η κόρη αυξομειώνεται σε μέγεθος και η συγκέντρωση του αμφιβληστροειδούς σε χρωστικές είναι ανάλογη με το προσπίπτον φως σε φωτεινές συνθήκες.

Ορισμένα είδη διαφέρουν σε μορφή από το τυπικό σχήμα χταποδιού. Τα μέλη της υπόταξης Cirrina έχουν παχουλά ζελατινώδη σώματα με ιστό που φτάνει στην άκρη των ποδιών τους και δύο μεγάλα πτερύγια πάνω από τα μάτια, που στηρίζονται από ένα εσωτερικό κέλυφος. Κατά μήκος του κάτω μέρους των ποδιών υπάρχουν σαρκώδη τριχίδια, και τα μάτια τους είναι πιο ανεπτυγμένα.

Κυκλοφορικό σύστημα

 

Τα χταπόδια έχουν κλειστό κυκλοφορικό σύστημα, όπου το αίμα παραμένει μέσα στα αιμοφόρα αγγεία. Τα χταπόδια έχουν τρεις καρδιές· μια συστηματική καρδιά που κυκλοφορεί το αίμα σε όλο το σώμα και δύο βραγχιακές καρδιές για άντληση σε κάθε ένα από τα δύο βράγχια. Η συστηματική καρδιά αδρανοποιείται όταν το ζώο κολυμπά και όταν πολύ σύντομα κουράζεται προτιμά το σύρσιμο. Το αίμα του χταποδιού περιέχει την πλούσια σε χαλκό αιμοκυανίνη για τη μεταφορά οξυγόνου. Αυτό κάνει το αίμα πολύ ιξώδες και χρειάζεται μεγάλη πίεση για άντληση σε όλο το σώμα· οι πιέσεις αίματος των χταπόδιων μπορεί να υπερβαίνουν τα 75 mmHg. Σε κρύες συνθήκες με χαμηλά επίπεδα οξυγόνου, η αιμοκυανίνη είναι πιο αποτελεσματική στη μεταφορά οξυγόνου από την αιμοσφαιρίνη. Η αιμοκυανίνη διαλύεται στο πλάσμα αντί να κινείται με τα κύτταρα του αίματος και δίνει στο αίμα ένα γαλαζωπό χρώμα.

Η συστηματική καρδιά έχει μυϊκά συσταλτικά τοιχώματα και αποτελείται από μία κοιλία και δύο κόλπους, μία για κάθε πλευρά του σώματος. Τα αιμοφόρα αγγεία περιλαμβάνουν αρτηρίες, τριχοειδή αγγεία και φλέβες και είναι επενδεδυμένα με ένα κυτταρικό ενδοθήλιο που διαφέρει αρκετά από αυτό των περισσότερων άλλων ασπονδύλων. Το αίμα κυκλοφορεί μέσω της αορτής και του τριχοειδούς συστήματος προς την κοίλη φλέβα, στη συνέχεια διέρχεται από τα βράγχια με τις βοηθητικές καρδιές και τελικά πίσω στην κύρια καρδιά. Πολλά από τα φλεβικά συστήματα είναι συστολικά, και βοηθούν στην κυκλοφορία του αίματος.

Αναπνοή]

 

Η αναπνοή περιλαμβάνει την άντληση νερού μέσα στην κοιλότητα του μανδύα μέσω ενός ανοίγματος, διέλευση από τα βράγχια και απέκκριση από το σιφόνι. Η εισροή του νερού επιτυγχάνεται με συστολή των ακτινικών μυών στο τοίχωμα του μανδύα, και οι βαλβίδες του πτερυγίου κλείνονται όταν ισχυροί κυκλικοί μύες αποβάλλουν το νερό μέσω του σιφωνίου. Τα εκτεταμένα πλέγματα συνδετικού ιστού υποστηρίζουν τους αναπνευστικούς μύες και τους επιτρέπουν να επεκτείνουν τον αναπνευστικό θάλαμο. Η πτυχοειδής δομή των βραγχίων επιτρέπει μεγάλη πρόσληψη οξυγόνου· έως και 65% σε νερό θερμοκρασίας 20 ° C. Η ροή του νερού πάνω από τα βράγχια συσχετίζεται με μετακίνηση· το χταπόδι κινείται εμπρόσθια εκτοξεύοντας νερό από το σιφόνι του.

Το λεπτό δέρμα του χταποδιού απορροφά επιπλέον οξυγόνο. Σε κατάσταση ηρεμίας, το 41% περίπου της πρόσληψης οξυγόνου γίνεται μέσω του δέρματος. Περιορίζεται σε 33% όταν κολυμπά, καθώς περισσότερο νερό ρέει πάνω από τα βράγχια· και η πρόσληψη οξυγόνου από το δέρμα αυξάνεται. Σε κατάσταση ανάπαυσης μετά από γεύμα, η πρόσληψη από το δέρμα μπορεί να πέσει σε 3% της ολικής πρόσληψης οξυγόνου.

Πέψη και κένωση

Το πεπτικό σύστημα του χταποδιού ξεκινάει από το παρειακό σύστημα που περιλαμβάνει το στόμα, το φάρυγγα, τα γλωσσίδια και τους σιελογόνους αδένες. Τα γλωσσίδια είναι ακιδωτά και χιτινώδη. Το φαγητό διασπάται και εισάγεται στον οισοφάγο με τη βοήθεια των γλωσσιδίων. Από εκεί μεταφέρεται στο γαστρεντερικό σωλήνα, που συγκρατείται στο άνω μέρος της κοιλότητας του μανδύα με πολυάριθμες μεμβράνες. Η διαδρομή περιλαμβάνει έναν πρόλοβο για προσωρινή αποθήκευση του φαγητού· ένα στομάχι για πέψη των τροφίμων· το τυφλό έντερο όπου ο χυλός του φαγητού χωρίζεται σε υγρά και στερεά σωματίδια και προηγείται της απορρόφησης· τον πεπτικό αδένα όπου τα ηπατικά κύτταρα αποικοδομούν και απορροφούν το υγρό και γίνονται «καφέ σώματα»· και το έντερο, όπου τα συσσωρευμένα απόβλητα μετατρέπονται σε περιττώματα και αποβάλλονται μέσω του ορθού.

Νευρικό σύστημα και αισθήσεις


Το χταπόδι (μαζί με τη σουπιά) έχει την υψηλότερη αναλογία μάζας εγκεφάλου-σώματος από όλα τα ασπόνδυλα. Έχει ένα εξαιρετικά πολύπλοκο νευρικό σύστημα, μόνο ένα μέρος του οποίου εντοπίζεται στον εγκέφαλο που περιέχεται σε μια χόνδρινη κάψουλα. Τα δύο τρίτα των νευρώνων του ζώου βρίσκονται στα νεύρα των ποδιών, στα οποία οφείλονται οι αντανακλαστικές κινήσεις που γίνονται ακόμα και άνευ εντολής από τον εγκέφαλο. Οι σύνθετες κινήσεις των χταποδιών δεν οργανώνονται στον εγκέφαλό τους μέσω ενός σωματοτοπικού χάρτη όπως γίνεται στα σπονδυλωτά· το σύστημα τους είναι μη σωματοτοπικό και αποκλειστικό για τα ασπόνδυλα με μεγάλους εγκεφάλους. 

Το μάτι του κοινού χταποδιού.

Όπως και τα άλλα κεφαλόποδα, τα χταπόδια μπορούν να διακρίνουν την πόλωση του φωτός. Η έγχρωμη όραση φαίνεται πως ποικίλλει από είδος σε είδος, για παράδειγμα υπάρχει στο O. aegina αλλά απουσιάζει από τον O. vulgaris. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι οψίνες στο δέρμα είναι αισθητήρια για διαφορετικά μήκη κύματος φωτός και βοηθούν στην επιλογή χρωματισμού για καμουφλάζ, σε συνδυασμό με τα οπτικά ερεθίσματα από τα μάτια. Άλλοι ερευνητές υποθέτουν ότι τα μάτια κεφαλόποδων σε είδη που έχουν μόνο μία πρωτεΐνη φωτοϋποδοχέα μπορεί να χρησιμοποιούν χρωματική παραμόρφωση για να μετατρέψουν τη μονοχρωματική όραση σε έγχρωμη όραση, αν και αυτό θυσιάζει από την ποιότητα της εικόνας.

Δύο ειδικά όργανα του εγκεφάλου που ονομάζονται στατοκύστες (σακοειδείς δομές περιέχουσες ανόργανη μάζα και ευαίσθητα τριχίδια), επιτρέπουν στο χταπόδι να αισθανεται τον προσανατολισμό του σώματός του. Παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη θέση του σώματος, σχετικά με τη βαρύτητα και τη γωνιακή επιτάχυνση. Το αυτόνομο νευρικό σύστημα κρατά τα μάτια του χταποδιού προσανατολισμένα έτσι ώστε η κόρη να βρίσκεται πάντα σε οριζόντια θέση. Οι στατοκύστες είναι και αισθητήρια ήχου. Το κοινό χταπόδι μπορεί να ακούσει ήχους μεταξύ 400 Hz και 1000 Hz με βέλτιστη ποιότητα στα 600 Hz.]

Τα χταπόδια έχουν και εξαιρετική αίσθηση αφής. Οι μυζητήρες έχουν χημειοϋποδοχείς για αίσθηση γεύσης. Τα πόδια του ζώου δεν μπερδεύονται και δεν συγκολλιούνται μεταξύ τους επειδή οι αισθητήρες αναγνωρίζουν το δέρμα ομοειδούς και εμποδίζουν την αυτοκόλληση.

Τα πόδια έχουν αισθητήρες τάσης, έτσι ώστε το χταπόδι να ξέρει αν τα πόδια του είναι απλωμένα, αλλά αυτό δεν επαρκεί για να καθορίσει ο εγκέφαλος τη θέση του σώματος ή των άκρων. Συνεπώς, το χταπόδι δεν έχει στερεογνωσία· δηλαδή, δεν σχηματίζεται μια πνευματική απεικόνιση για τη μορφή και χωροταξική θέση του αντικειμένου που χειρίζεται. Μπορεί να αντιληφθεί τοπικές εναλλαγές στην υφή, αλλά αδυνατεί να συνθέσει τις πληροφορίες σε μια μεγαλύτερη εικόνα. Η νευρολογική αυτονομία των άκρων σημαίνει ότι το χταπόδι δεν καταλαβαίνει εύκολα τα αποτελέσματα των κινήσεων του. Δεν έχει καλή αυτοαντίληψη και για τη γνώση των κινήσεων του βασίζεται σε οπτική παρακολούθηση.

Σάκος μελάνης

Ο σάκος μελάνης ενός χταποδιού βρίσκεται κάτω από τον πεπτικό αδένα. Ο αδένας παράγει το μελάνι που αποθηκεύεται στο σάκο. Ο σάκος είναι κοντά στον αγωγό μέσω του οποίου εκτοξεύεται το μελάνι. Προ της εκτόξευσης, το μελάνι περνά από αδένες που του προσθέτουν βλέννα, δημιουργώντας μία παχύρρευστη σκούρα κηλίδα που επιτρέπει στο ζώο να ξεφύγει από ένα θηρευτή. Η βασική χρωστική στη μελάνη είναι η μελανίνη, στην οποία οφείλεται το μαύρο χρώμα. Τα χταπόδια της υπόταξης cirrina δεν διαθέτουν σάκο μελάνης.

Κύκλος της ζωής

 

Τα χταπόδια είναι σχετικά βραχύβια· ορισμένα είδη ζουν μόνο έξι μήνες. Το γιγαντιαίο χταπόδι του Ειρηνικού, ένα από τα δύο μεγαλύτερα είδη χταποδιών, μπορεί να ζήσει μέχρι και πέντε χρόνια. Η διάρκεια ζωής των χταποδιών περιορίζεται από την αναπαραγωγή: τα αρσενικά πεθαίνουν λίγους μήνες μετά το ζευγάρωμα και τα θηλυκά πεθαίνουν λίγο μετά την εκκόλαψη των αυγών τους. Τα αναπαραγωγικά όργανα που ωριμάζουν κατόπιν ορμονικής επίδρασης του οπτικού αδένα απενεργοποιούν τους πεπτικούς αδένες με αποτέλεσμα ασιτία του ζώου και θάνατο. Πειραματικά βρέθηκε ότι η αφαίρεση και των δύο οπτικών αδένων μετά την ωοτοκία έχει ως αποτέλεσμα διακοπή της εκκόλαψης, αποφυγή του θανάτου από ασιτία, αυξημένη ανάπτυξη και επιμήκυνση της διάρκειας ζωής.

Οικότοπος

Τα χταπόδια υπάρχουν σε κάθε ωκεανό, και ποικιλία ειδών έχουν προσαρμοστεί για διαβίωση σε διαφορετικά θαλάσσια οικοσυστήματα. Τα νεαρά κοινά χταπόδια κατοικούν σε ρηχές λιμνούλες της παλίρροιας. Το χαβανέζικο χταπόδι (Octopus cyanea) ζει σε κοραλλιογενείς υφάλους· οι αργοναύτες πλέουν σε πελαγικά ύδατα. Το Abdopus aculeatus ζει ως επί το πλείστον σε παράκτιες περιοχές με φύκη. Ορισμένα είδη προτιμούν τα ψυχρά, ωκεάνια βάθη. Το χταπόδι Bathypolypus arcticus βρίσκεται στην αβυσσαία ζώνη σε βάθος 1.000 μ. Και το Vulcanoctopus hydrothermalis ζει κοντά σε υδροθερμικούς αγωγούς στα 2.000 μέτρα.Τα cirrina συνήθως κολυμπούν ελεύθερα και ζουν σε οικοσυστήματα μεγάλου βάθους. Φαίνεται πως δεν υπάρχουν χταπόδια του γλυκού νερού.

 

 


Για πρώτη φορά καταγράφηκε χταπόδι να... βλέπει  όνειρα 

Σύμφωνα με τους επιστήμονες αυτό, αποτελεί, πιθανότατα, απόδειξη πως το χταπόδι ονειρεύεται, καθώς τα διαφορετικά χρώματα είναι το ίδιο καμουφλάζ, ουσιαστικά, που χρησιμοποιεί όταν κυνηγάει και τρώει τη λεία του ενώ είναι ξύπνιο!

Για πρώτη φορά, οι επιστήμονες παρατήρησαν και κατέγραψαν ένα χταπόδι -που έχει μεγαλώσει σε ενυδρείο - να αλλάζει το χρώμα του δέρματός του ενώ κοιμάται!

Αυτό, λοιπόν, τονίζουν έκπληκτοι, αποτελεί, πιθανότατα, απόδειξη πως ονειρεύεται, καθώς τα διαφορετικά χρώματα είναι το ίδιο καμουφλάζ, ουσιαστικά, που χρησιμοποιεί όταν κυνηγάει και τρώει τη λεία του ενώ είναι ξύπνιο!

Ο βιολόγος David Scheel, από το πανεπιστήμιο της Αλάσκα, παρατήρησε το χταπόδι με το όνομα Χάιντι, το οποίο πρωταγωνιστεί στο εξαιρετικό, όπως φαίνεται, ντοκιμαντέρ του PBS, με τίτλο "Octopus: Making Contact", που θα είναι στη διάθεση του κοινού στις 2 Οκτωβρίου.

Το ντοκιμαντέρ, σύμφωνα με τους παραγωγούς, «καταγράφει αξιοσημείωτες ανακαλύψεις σχετικά με την εξαιρετική νοημοσύνη, την προσωπικότητα και τις δεξιότητες των χταποδιών».

«Αν ονειρεύεται, αυτή είναι μια δραματική στιγμή», λέει ο Scheel, ο οποίος τονίζει, ωστόσο, πως θα χρειαστεί περαιτέρω έρευνα για να αποδείξει την εκπληκτική θεωρία ότι τα χταπόδια ονειρεύονται, αντιδρώντας σε αυτό που βλέπουν με το να αλλάζουν χρώμα στον ύπνο τους.


ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ

 


2 σχόλια:

  1. ΤΟ ΧΤΑΠΟΔΙ ΚΑΙ ΤΟ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ «LSE».
    Την πιο ολοκληρωμένη απάντηση έδωσε το διακεκριμένο βρετανικό πανεπιστήμιο «LSE», το οποίο δημοσίευσε μια λεπτομερή μετα-ανάλυση 108 σελίδων, όπου μελέτησε δεκάδες έρευνες σε σχέση με τη συνείδηση και το δείκτη νοημοσύνης όχι μόνο των χταποδιών, αλλά και άλλων ζώων της θαλάσσης, όπως είναι τα καρκινοειδή.
    Το συμπέρασμα της μετα-ανάλυσης αυτής ήταν ότι τα ζώα που μελετήθηκαν, συμπεριλαμβανομένων και των χταποδιών «διαθέτουν ένα περίπλοκο κεντρικό νευρικό σύστημα, το οποίο αποτελεί βασικό χαρακτηριστικά της συνείδησης».
    Ειδικότερα, σύμφωνα με τους ερευνητές, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι τα συγκεκριμένα όντα διαθέτουν αισθητηριακή αντίληψη και άρα την ικανότητα να αισθάνονται πόνο, ευχαρίστηση, πείνα, δίψα, χαρά, ζεστασιά, άνεση και ενθουσιασμό.
    Η διαπίστωση αυτή αποτέλεσε το έναυσμα για να γίνει το πρώτο βήμα με σκοπό την ένταξη όχι μόνο των κεφαλόποδων κεφαλόποδα (χταπόδια, καλαμάρια, σουπιές κ.τ.λ.), αλλά και των δεκάποδων (καβούρια, αστακοί, καραβίδες κ.τ.λ.) στο Νομοσχέδιο για την Καλή Μεταχείριση των Ζώων της βρετανικής κυβέρνησης.
    «Το υπάρχον νομοσχέδιο ήδη αναγνωρίζει όλα τα σπονδυλωτά ζώα ως όντα με αισθητηριακή αντίληψη. Ωστόσο, σε αντίθεση με ορισμένα άλλα ασπόνδυλα ζώα, τα δεκάποδα καρκινοειδή και τα κεφαλόποδα διαθέτουν ένα περίπλοκο κεντρικό νευρικό σύστημα, το οποίο αποτελεί βασικό χαρακτηριστικά της συνείδησης», αναφέρει σχετική ανακοίνωση.
    Αναφορικά με το εάν το κάθε πλοκάμι του χταποδιού διαθέτει και από έναν ξεχωριστό εγκέφαλο:
    «Είναι απίστευτα, αλλόκοτα πλάσματα, με χαρακτηριστικά μοναδικά στη φύση. Το αίμα τους είναι μπλε, έχουν τρεις καρδιές και κάθε πλοκάμι τους έχει ξεχωριστό εγκέφαλο. Έχουν το μεγαλύτερο μυαλό από όλα τα ασπόνδυλα (και τα περισσότερα σπονδυλωτά). Το δέρμα τους έχει την ικανότητα να βλέπει. Μπορούν να αλλάξουν το ίδιο τους το RNA από μόνα τους», αναφέρεται στο άρθρο.
    «Σίγουρα δεν έχει εγκέφαλο στα πόδια του, όμως μία από τις ιδιαιτερότητες του είναι ότι στο κάθε πλοκάμι βρίσκονται περίπου 40 εκατομμύρια νευρώνες και 200 βεντούζες με τις οποίες αισθάνεται, γεύεται και μυρίζει το περιβάλλον του, ή μετακινεί αντικείμενα».
    Ζ.Π.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. «Περίεργη» εγκεφαλική δραστηριότητα σε χταπόδια: Δεν έχει εντοπιστεί ξανά σε ζώα.
    Ένα εγκεφαλικό κύμα που δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ ξανά σε ζώα, καθώς και άλλα, παρόμοια με αυτά που συναντώνται στους ανθρώπους, έδειξαν οι πρώτες έρευνες του είδους τους σε εγκεφάλους χταποδιών.
    Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Live Science, η συγκεκριμένη έρευνα περιλαμβάνει τα πρώτα εγκεφαλογραφήματα τέτοιου είδους σε χταπόδια και έγινε μέσω της εμφύτευσης ηλεκτροδίων στους εγκεφάλους τους και σύνδεσής τους με συσκευές κάτω από το δέρμα τους. Οι καταγραφές αυτές έδωσαν στους επιστήμονες τις πρώτες «ματιές» στον τρόπο που λειτουργούν οι εγκέφαλοί τους.
    Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στις 27 Μαρτίου, στο Cell. «Κάποια από αυτά τα μοτίβα δραστηριότητας έχουν κάποιες ομοιότητες με μοτίβα δραστηριότητας που παρατηρούνται στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου των θηλαστικών, επίσης κέντρο μνήμης» είπε στο Live Science η Ταμάρ Γκούτνικ, επισκέπτης επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης. «Μα επίσης παρατηρήσαμε μοναδικά μοτίβα, δραστηριότητα 2Hz, που δεν είχαν ποτέ αναφερθεί σε άλλα ζώα».
    Τα χταπόδια και άλλα συγγενικά τους είδη προκαλούν έντονο ενδιαφέρον στους βιολόγους εδώ και αιώνες, σε μεγάλο βαθμό λόγω της νοημοσύνης τους. Έχουν καλή μνήμη, είναι πολύ ικανά στην απόκρυψη, επιδεικνύουν περιέργεια για το περιβάλλον τους, έχουν παρατηρηθεί να χρησιμοποιούν εργαλεία και θεωρείται ότι ονειρεύονται. Ωστόσο είναι δύσκολο να δει κανείς τι συμβαίνει στο μυαλό τους: τα πλοκάμια τους μπορούν να φτάσουν οπουδήποτε και να αφαιρέσουν συσκευές παρακολούθησης/ παρατήρησης, ενώ δεν υπάρχει και κάποιο προφανές σημείο για την εισαγωγή συσκευών που εντοπίζουν εγκεφαλικά κύματα.
    Αυτό που έκαναν οι ερευνητές ήταν να εισάγουν ιατρικές συσκευές παρακολούθησης στα κεφάλια τριών αιχμάλωτων χταποδιών, τοποθετώντας ελαφρά data loggers που συχνά χρησιμοποιούνται σε πουλιά ανάμεσα στα μάτια τους πριν τα συνδέσουν με ηλεκτρόδια που είχαν τοποθετηθεί σε τομείς του εγκεφάλου τους που είναι υπεύθυνοι για την εκμάθηση και τη μνήμη. Οι επιστήμονες μετά παρακολουθούσαν και κατέγραφαν τα χταπόδια για 12 ώρες ενώ κοιμούνταν, εξερευνούσαν τους χώρους τους ή προέβαιναν σε άλλες δραστηριότητες.
    Τα μοτίβα εγκεφαλικών κυμάτων που καταγράφηκαν προκάλεσαν έκπληξη στους επιστήμονες: Ειδικότερα, ανακάλυψαν εγκεφαλικά κύματα που είναι πολύ παρόμοια με αυτά που παρατηρούνται στον ιππόκαμπο του ανθρώπινου εγκεφάλου. Αυτό υποδεικνύει συγκλίνουσα νευρολογική εξέλιξη- όταν δύο ξεχωριστά είδη αναπτύσσουν το ίδιο χαρακτηριστικό, ανεξάρτητα το ένα από το άλλο- δεδομένου ότι ο τελευταίος κοινός πρόγονος των ανθρώπων και των χταποδιών ήταν ένα σκουλήκι που ζούσε στους πυθμένες των θαλασσών περίπου 750 εκατομμύρια χρόνια πριν και είχε έναν υποτυπώδη εγκέφαλο. Επίσης, βρέθηκαν εγκεφαλικά κύματα γνωστά για τον έλεγχο των κύκλων ύπνου σε άλλα ζώα.
    Μαζί με τα πιο γνωστά εγκεφαλικά κύματα, οι ερευνητές βρήκανε επίσης κάποια που δεν είχαν παρατηρηθεί ποτέ: Μακράς διαρκείας και αργά, επαναλαμβάνονταν μόνο δύο φορές το δευτερόλεπτο. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ποια είναι ακριβώς η χρήση αυτών των μυστηριωδών κυμάτων, και θεωρείται ότι θα χρειαστεί περαιτέρω έρευνα για την πλήρη «χαρτογράφησή» τους.
    Ζ.Π.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...