Ο ΛΥΓΞ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΤΩΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Εμφανίστηκε Λύγκας σε βουνά της Ελασσόνας;

 

                                          Ο  ΛΥΓΚΑΣ

                    

                     Ο ΟΡΛΥΓΚΑΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Η φωτογραφία τραβήχτηκε από το χωριό Οροπέδιο. Το κατάφυτο χωριό που φαίνεται είναι η Καληράχη Γρεβενών

Το πιθανότερο είναι ότι η λέξη προέρχεται από το αρχαιοελληνικό "Όρη του Λύγκου", όπως ήταν η ονομασία των κορυφογραμμών της Βόρειας Πίνδου. 

 

Ήταν Νοέμβριος του 2008, στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου. Σε έναν απομονωμένο δασικό δρόμο δύο ερευνητές, ο βιολόγος-ζωολόγος δρ Γιώργος Μερτζάνης και ο συνεργάτης του βιολόγο κ. Ο Χαρίλαος Πυλίδης, με την εργασία τους, κατέγραψε για λογαριασμό της Φορέα Διαχείρισης την πανίδα του Πάρκου. Ξαφνικά αντιλαμβάνονται μια σκιά, σαν «φάντασμα», να πετάγεται μπροστά τους. «Το είδαμε φευγαλέα να περνάμε μπροστά από τα μάτια μας, για κλάσματα του δευτερολέπτου,και να χάνεται στο πυκνό δάσος.

 

Από την κίνηση του ζώου, την ταχύτητά του και το περίγραμμα του σώματός του πιστεύω ότι ήταν λύγκας» λέει ο επιστημονικός υπεύθυνος της περιβαλλοντικής οργανισμών «Καλιστώ» κ. Μερτζάνης, ο οποίος μελετά τη βιολογία των μεγάλων σαρκοφάγων θηλαστικών της χώρας μας. Τις δύο τελευταίες ελληνικές δεκαετίες δύο προγράμματα για τον λύγκα στον χώρο - ένα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1991 και ένα από την περιβαλλοντική οργάνωση «Αρκτούρος» το 2003- προσπάθησαν να ακολουθήσουν τα ίχνη του και να ρίξουν λίγο φως στην άγνωστη ζωή του.

 Ένας από τους ερευνητές που συμμετείχε και στα δύο ερευνητικά προγράμματα, ο ζωολόγος κ. Ο Θεόδωρος Κομηνός, συνέχισε από προσωπικό ενδιαφέρον να συγκεντρώνει ως σήμερα στοιχεία για τον λύγκα στην Ελλάδα. Τα τελευταία 16 χρόνια προσπαθεί να συγκεντρώσει πληροφορίες από μαρτυρίες (πήρε περισσότερες από 1.000 συνεντεύξεις) και παρατηρήσεις κυρίως από τη Βόρεια Πίνδο και τα βουνά της Κεντρικής Μακεδονίας. «Οι πιο αξιόπιστες μαρτυρίες καταγράφηκαν στην περιοχή της Βόρειας Πίνδου. Μάλιστα η επιβεβαιωμένη παρουσία ενός θηλυκού λύγκα με μικρότερες αρχές της δεκαετίας του ΄90 μας αφήνει πολλές ελπίδες για τη μελλοντική παρουσία του είδους εκεί» αναφέρει ο κ. Κομηνός. 

Ζώο νυκτόβιο και μοναχικό, ο λύγκας ήταν σχεδόν πάντα αόρατος για τον πολύ κόσμο. Οι αρχαίοι, πάντως, τον γνώριζαν καλά κι εκείνοι του πρωτοέδωσαν το όνομα λυγξ (ο λυγξ, του λυγκός). είναι το τρίτο μεγαλύτερο αρπακτικό της Ευρώπης, μετά την αρκούδα και τον λύκο. Μεσαίου μεγέθους, με ύψος από 70cm μέχρι και 1,20m και βάρος που δεν ξεπερνά τα 35 κιλά είναι γνωστός για τις αλτικές του ικανότητες. Μοναχικό ζώο, όπως όλα τα αιλουροειδή, τρέφεται με ζαρκάδια, ελάφια, πρόβατα, και άλλα οπληφόρα, αλλά κυρίως μικρότερα ζώα όπως λαγοί, ποντίκια, ακόμα και πτηνά. Γεννάει έως 3 μικρά κάθε χειμώνα και παραμένει μαζί τους μέχρι να ανεξαρτητοποιηθούν, περίπου ένα χρόνο μετά τη γέννησή τους.

   

Πρόκειται για ένα υπέροχο αιλουροειδές, περίπου διπλάσιο σε μέγεθος από μία κοινή γάτα. Ξεχωρίζει από την πολύ κοντή ουρά του και τις «φούντες» στις άκρες των αυτιών.   Η γούνα του λύγκα είναι πολύ πυκνή, έχει συνήθως στίγματα και το χρώμα της διαφέρει ανά εποχή και είδος, από μπεζ και γκρι μέχρι κοκκινωπή και καφέ, ενώ στο πηγούνι το στήθος και την κοιλιά είναι σχεδόν λευκή. Αν και ανήκει στις Αιλουρίδες, ο λύγκας μπορεί να κολυμπήσει και μάλιστα γρήγορα. Μπορεί επίσης ν' αναρριχάται στα δέντρα και να πηδά ψηλά. Ο λύγκας χαρακτηρίζεται από πολλούς και ως «ζώο φάντασμα», καθώς κυνηγάει τη νύχτα, ενώ η ημέρα παραμένει κρυμμένος στο λαγούμι του.

Παραδοσιακό Μακεδονικό κλέφτικο τραγούδι από τα Γρεβενά σε ρυθμό τρίσημο "3/4". Αναφέρεται στο βουνό «Όρλιακας» ή «Όρλυγκας», που αποτελούσε λημέρι πολλών κλεφτών και είχε ως αποτέλεσμα θέατρο πολυάριθμων μαχών την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Χορεύεται ως τοπικός τσάμικος χορός ιδιαίτερα από την πληθυσμιακή ομάδα των Κουπατσαραίων.  

https://youtu.be/_AzEq7-Jhlg

Ο Λύγκος είναι βουνό των Γρεβενών στην Βόρεια Πίνδο, με μέγιστο υψόμετρο 2.177 μέτρα (κορυφή Αυγό).

Βρίσκεται στη Δυτική Μακεδονία (Περ. ενότητα Γρεβενών), κοντά στα σύνορα με την Περ. ενότητα Ιωαννίνων. Αποτελεί το φυσικό όριο μεταξύ Μακεδονίας και Ηπείρου. Εκτός από το Αυγό (υψόμ. 2177μ.), άλλες κορυφές είναι: η Πυροστιά (υψόμ. 1967μ.) κ.α. Στα νοτια του Λύγκου σχηματίζονται οι αλπικές κοιλάδες της Βάλια Κάλντα που διαχωρίζουν το βουνό από το νοτιότερο Ζυγό ή Μαυροβούνι. Η βόρεια πλαγιά του Λύγκου αποτελεί ένα ιδιαίτερο δάσος από μαύρη πεύκη. Εκεί βρίσκονται οι πηγές του Ασπροπόταμου, παραπόταμου του Βενέτικου, ο οποίος χύνεται στον Αλιάκμονα. Ο χείμαρρος Ασπροπόταμος διαχωρίζει το βουνό από τη βορειότερη Βασιλίτσα.

 

 

Το όρος Λύγκος και πήρε πιθανότατα το όνομά του από τις αιλουροειδές λύγκας (λυγξ, αγριόγατα) που μάλλον ζούσε εκεί σε μεγάλους πληθυσμούς. 

Στην Ελληνική Μυθολογία, με το όνομα Λύγκος είναι γνωστός ένας βασιλιάς των Σκυθών, ο οποίος μεταμορφώθηκε από τη θεά Δήμητρα στο ομώνυμο αιλουροειδές.

 

Η Λυγκηστίδα (Λυγκηστίς ή Λύγκος) ήταν αρχαία «χώρα» της Μακεδονίας, στην οποία κατοικούσαν οι Λυγκηστές, που σύμφωνα με τον Εκαταίο ήταν Μολοσσοί. Βρισκόταν βόρεια της Εορδαίας και της Ορεστίδας στο νοτιοδυτικό τμήμα του λεκανοπεδίου του Εριγώνα (σημ. πεδιάδα του Μοναστηρίου παρά τη λίμνη Πρέσπα μέχρι του επί της ανατολικής όχθης της Λιχνίτιδας λίμνης (Αχρίδας) όρους Πετρίνο. Εδώ ήταν η αρχαία πόλη Πυλών ως όριο της Μακεδονίας με την Ιλλυρία.

Η νότια Λυγκηστίδα εκτεινόταν στο νοτιότερο τμήμα του λεκανοπεδίου του Εριγώνα και περιλάμβανε μέσα στα όριά της το μεγαλύτερο μέρος του σημερινού νομού Φλώρινας. Δυτικά συνόρευε με την Ορεστίδα, όπου οι οροσειρές του Βαρνούντα (Περιστέρι) και του Βέρνου (Βίτσι) αποτελούσαν το φυσικό τους σύνορο. Ανατολικά συνόρευε με την Εορδαία και την Αλμωπία, όπου το φυσικό σύνορο οριζόταν από τον ορεινό όγκο του Βόρα (Καϊμακτσαλάν).

 

ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ