Δυο δρόμοι προς την κβαντική βαρύτητα
Γιατί δεν υπάρχει συγκεκριμένο κέντρο στο Σύμπαν. Το ορατό Σύμπαν έχει έκταση περίπου 94 δισεκατομμυρίων ετών φωτός και οι επιστήμονες θεωρούν ότι είναι ισοτροπικό και ομοιόμορφο.
Γνωστοί φυσικοί, όπως Eugene Wigner και ο John Archibald Wheeler προβληματιζόμενοι με τα θεμέλια της κβαντικής θεωρίας, υποστήριζαν πως δεν αρκεί μόνο η μετρητική συσκευή για να αποκτήσει νόημα η θεωρία, αλλά και η ίδια η συνείδηση των παρατηρητών. Η συνείδηση, όχι ως μια υπερβατική οντότητα, αλλά ως υλική πραγματικότητα που αλληλεπιδρά με το παρατηρούμενο σύστημα. Στις πιο ακραίες διατυπώσεις της η άποψη αυτή θεωρεί την παρατήρηση από συνειδητούς παρατηρητές ως όρο ύπαρξης της πραγματικότητας. (O Einstein ειρωνευόταν αυτές τις απόψεις λέγοντας: Κοιτάξτε το φεγγάρι. Πιστεύετε πως αποκτά υπόσταση όταν το παρατηρεί ένα ποντίκι;)
Ο Wigner σχεδίασε ένα νοητικό πείραμα – γνωστό ως ‘ο φίλος του Wigner‘ – για να διερευνήσει τον ρόλο της συνείδησης στη διαδικασία της κβαντικής μέτρησης. Από την πλευρά του, ο Wheeler θεωρούσε ότι είμαστε κάτι περισσότερο από παρατηρητές: είμαστε συμμέτοχοι στη ζωή του σύμπαντος. Με βάση τον μηχανισμό του δικού του πειράματος σκέψης (delayed choice experiment), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ακριβής φύση της πραγματικότητας περιμένει την ενεργό συμμετοχή ενός συνειδητού παρατηρητή. Η συνείδηση του παρατηρητή είναι υπεύθυνη για την αναδρομική δημιουργία της πραγματικότητας – ακόμη κι αν αυτή πραγματικότητα υπήρχε πριν από την ύπαρξη του παρατηρητή.
Έτσι στις αρχές του 1980, o Wheeler σε άρθρο του με τίτλο «Law without law» (που περιέχεται στην συλλογή «Quantum Theory and Measurement«) αναρωτιέται αν το σύμπαν συμπεριφέρεται ως ένα αυτοδιεγειρόμενο κύκλωμα.
Στον ηλεκτρομαγνητισμό, «ως αυτοδιεγειρόμενο κύκλωμα θεωρείται το κύκλωμα που δημιουργεί το δικό του μαγνητικό πεδίο μέσω της χρήσης ηλεκτρικού ρεύματος», όπως για παράδειγμα το κύκλωμα του πολυσυζητημένου θέματος Γ των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων στη φυσική:
Ένα παρόμοιο αυτοδιεγειρόμενο ηλεκτρικό κύκλωμα θα είχε στο μυαλό του ο Wheeler όταν σχεδίαζε το παρακάτω σκίτσο, για να απεικονίσει τo σύμπαν ως αυτοπαρατηρούμενο σύστημα:
Η ουρά πάνω δεξιά παριστάνει τα πρώτα στάδια του σύμπαντος που μεγαλώνει με το χρόνο και τελικά δημιουργεί παρατηρητές – παριστάνονται με το μάτι αριστερά. Το σύμπαν μετατρέπεται σε συγκεκριμένη πραγματικότητα διαμέσου μιας μεταγενέστερης παρατήρησής του από μια συνείδηση που και η ίδια εξαρτάται απ’ αυτήν την πραγματικότητα.
Οι πράξεις παρατήρησης της συνείδησης κάνουν απτή την πραγματικότητα του παρελθόντος, ακόμη και του μακρινού παρελθόντος, όταν δεν υπήρχαν παρατηρητές. Σύμφωνα με τον Wheeler δεν είμαστε μόνο θεατές. Είμαστε συμμετέχοντες. Δημιουργούμε την ίδια την πραγματικότητα που παρατηρούμε. Κατά μια περίεργη έννοια, ζούμε σε ένα συμμετοχικό σύμπαν.
διαβάστε άρθρο του John Archibald Wheeler με τίτλο «Law Without Law»:
διαβάστε επίσης: Chris Ferrie, ‘Do we create the very reality that we observe?‘
ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου